دررفتگی مفصل آرنج چیست. علائم و درمان

دررفتگی Dislocation به حالتی میگویند که در آن دو سطحی که مفصل را تشکیل میدهند از یکدیگر جداشوند. به بیان دیگر دو استخوانی که یک مفصل را درست میکنند ارتباط آناتومیک خود نسبت به یکدیگر را از دست میدهند.

گاهی اوقات سطوح مفصل کاملاً از هم جدا نمیشوند، گرچه وضعیت صحیح آناتومیک را نسبت به هم ندارند ولی کاملاً هم از هم جدا نمیشوند و قسمتهایی از سطوح مفصلی با هم در تماس باقی میمانند. به این حالت نیمه دررفتگی Subluxation میگویند.

آناتومی

مفصل آرنج از سه استخوان تشکیل میشود. در بالا قسمت پایینی استخوان بازو Humerus bone قرار دارد و در پایین قسمت بالایی دو استخوان ساعد یعنی زند زیرین و زند زبرین در تشکیل مفصل آرنج شرکت میکنند.

زند زیرین یا Ulna همان استخوانی است که در طرف انگشت کوچک دست قرار گرفته است و زند زبرین یا Radius استخوانی است که در طرف شست دست است.

در دو طرف مفصل آرنج یعنی در طرف خارج و داخل آن لیگامان هایی وجود دارد که مفصل آرنج را پایدار نگه میدارند.

لیگامان هایی که در قسمت خارجی قرار دارند استخوان بازو را به استخوان زند زبرین یا رادیوس متصل میکند و لیگامان هایی که در قسمت داخلی مفصل آرنج قرار دارند استخوان بازو را به استخوان زند زیرین یا النا متصل میکنند.

علت دررفتگی آرنج

دررفتگی آرنج زیاد شایع نیست ولی شایع ترین مکانیسم ایجاد آن زمین خوردن روی کف دست است در حالتی که فرد دست خود را در حالت کشیده به جلو نگه داشته است. با برخورد کف دست به زمین نیرویی از طرف زمین به دست وارد میشود.

این نیرو به طرف بالا سیر کرده و از طریق ساعد به آرنج رسیده و موجب دررفتگی آرنج میشود. مکانسیم دیگر دررفتگی آرنج تصادف اتومبیل است.

موقعی که اتومبیل بر اثر برخورد از جلو به مانع ناگهان متوقف میشود. سرنشین برای برخورد نکردن به داشبورد دست خود را به جلو میاورد و نیرو با همان مکانیسم زمین خوردن به آرنج منتقل شده و موجب دررفتن آن میشود.

در هنگام دررفتگی آرنج معمولاً بافت های اطراف مفصل مثل کپسول مفصلی و لیگامان ها آسیب میبینند. این آسیب دیدگی ممکن است بصورت کشیدگی و یا حتی پارگی کامل باشد.

در حالات شدیدتر ممکن است همراه با دررفتگی، شکستگی استخوانی هم در مفصل آرنج اتفاق بیفتد و یا حتی به عروق و اعصابی که از ناحیه آرنج عبور میکنند آسیب برسد.

در بعضی افراد مفصل آرنج ذاتاً شل است. در بعضی دیگر قوس زائده اولکرانون کم است. در این گروه ها ممکن است احتمال دررفتگی آرنج بدنبال ضربه بیشتر باشد.

علائم دررفتگی مفصل آرنج

 معمولاً علائم واضح و به صورت تغییر شکل آرنج همراه با درد شدید است. بعد از مدتی آرنج متورم میشود. بیمار آرنج در رفته را با دست مقابل گرفته و از حرکت آن جلوگیری میکند. هر گونه حرکت آرنج با درد شدید توام است.

معمولاً بعد از مدت کوتاهی از ضربه، قسمت داخلی مفصل کبود میشود. پزشک معالج از رادیوگرافی ساده برای تشخیص دررفتگی آرنج کمک میگیرد.

عکس برداری از آرنج میتواند جهت جابجایی استخوان ها و وجود یا عدم همراهی شکستگی با دررفتگی را نشان میدهد.

درمان دررفتگی آرنج

 مانند هر دررفتگی دیگر باید بسرعت اقدام به جااندازی دررفتگی آرنج کرد. بهتر است جااندازی در اطاق عمل و با بیهوشی عمومی انجام شود ولی میتوان آنرا در بخش اورژانس هم انجام داد. قبل از اقدام به جااندازی، درد بیمار با تجویز داروهایی کم میشود.

برای جااندازی ابتدا کم پزشک، در طرف بالای سر بیمار قرار گرفته و بازوی بیمار را میگیرد. پزشک در طرف پای بیمار ایستاده و با یک دست، مچ دست بیمار را میگیرد و آرنج را خم میکند. سپس ساعد را در امتداد طولش میکشد و در همان حال با دست دیگر زائده اولکرانون را به سمت جلو هل میدهد.

بعد از جااندازی، کل اندام فوقانی در یک آتل گذاشته شده تا بمدت یک تا دو هفته بیحرکت شود. در این بیماران حرکات آرنج باید خیلی زود شروع شود وگرنه آرنج دچار محدودیت حرکتی خواهد شد.

مفصل آرنج به آسیب بسیار حساس بوده و محدودیت حرکتی خیلی سریع در آن ایجاد میشود پس طول مدت بیحرکتی باید کم باشد و هم پزشک و هم بیمار باید به انجام زودرس حرکات مفصل توجه خاص بکنند.

بعد از شروع حرکات و نرمش های خاص زیر نظر پزشک معالج و فیزیوتراپ، نرمش هایی هم برای تقویت عضلات اطراف آرنج  باید به توسط بیمار انجام شود.

با تمام این اوصاف ممکن است قدری محدودیت حرکت بصورت محدودیت در باز شدن کامل آرنج برای بیمار باقی بماند. در مواردی که دررفتگی آرنج همراه با شکستگی باشد معمولاً نیاز به عمل جراحی وجود دارد.

عوارض دررفتگی آرنج