مفصل استرنوکلاویکولر Sternoclavicular joint مفصل بین استخوان‌های ترقوه یا کلاویکل Clavicle و جناق یا استرنوم Sternum است.
این مفصل تنها ارتباط استخوانی بین اندام فوقانی و تنه است. استخوان‌های دو طرف این مفصل در جایی که کنار هم قرار گرفته‌اند از غضروف پوشیده می‌شوند. غضروف حرکت استخوان‌ها در کنار هم را تسهیل می‌کند.
مفصل استرنوکلاویکولر پایداری ذاتی نداشته و برای پایدار ماندن تا حد زیادی به رباط‌هایی وابسته است که در دور تا دور آن قرار گرفته‌اند. استخوان ترقوه زیر پوست قرار داشته و به راحتی لمس می‌شود.
اگر دست خود را در امتداد استخوان ترقوه خود به سمت وسط بدن بلغزانید در انتهای داخلی استخوان دست شما بر روی مفصل استرنوکلاویکولار قرار گرفته است.
ساییدگی یا آرتروز این مفصل به علت خراب شدن غضروف آن ایجاد می‌شود و خرابی این غضروف هم می‌تواند به علت فشارهای زیادی باشد که در طول زندگی به علت کار سنگین به این مفصل وارد می‌شود و یا ممکن است به دنبال یک ضربه شدید ایجاد شود. شیوع این بیماری از ساییدگی مفصل آکرومیوکلاویکولار کمتر است.
تشخیص این بیماری معمولاً با استفاده از رادیوگرافی ساده شانه داده می‌شود. سی تی اسکن هم وسیله مناسبی برای بررسی این مفصل است. در مراحل ابتدایی بیماری که هنوز علائم رادیولوژیک ایجاد نشده اند ممکن است از ام آر آی برای کمک به تشخیص استفاده شود.
علائم آرتروز مفصل استرنوکلاویکولر
در سائیدگی مفصل استرنوکلاویکولر بیمار از درد در روی مفصل شاکی است. شدت درد ممکن است در حین حرکت دادن شانه و اندام فوقانی و یا در حین چرخش کل تنه افزایش پیدا کند. محل مفصل متورم می‌شود و در نگاه به جلوی قفسه سینه دیده می‌شود که انتهای داخلی استخوان ترقوه در یک طرف سینه برجسته‌تر از طرف دیگر است.
درمان آرتروز مفصل استرنوکلاویکولر
اولین قدم در درمان این بیماری اقدامات غیر جراحی است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از
- امتناع از انجام فعالیت‌هایی که شدت درد را افزایش می‌دهند
- استفاده از داروهای ضد التهاب مانند ناپروکسن
- در صورت عدم پاسخ به اقدامان ذکر شده پزشک معالج ممکن است از تزریق داروهای حاوی کورتیکوسترویید در مفصل آکرومیوکلاویکولر استفاده کند
در صورتیکه روش‌های بالا نتوانست درد و ناراحتی بیمار را بهبود دهد نیاز به عمل جراحی وجود دارد. روش جراحی به این صورت است که مقداری از استخوان ترقوه در محل مفصل استرنوکلاویکولر برداشته می‌شود.
هدف از این کار ایجاد فاصله بین دو استخوانی است که مفصل را درست کرده‌اند. با ایجاد این فاصله، دو انتهای استخوان حین حرکت دادن دست کمتر به هم ساییده می‌شوند و در نتیجه درد بیمار هم کمتر می‌شود.
چون بعد از برداشتن قسمتی از انتهای داخلی استخوان ترقوه اتصال دو استخوان در محل مفصل از بین می‌رود ممکن است مفصل کمی ناپایدار شود. در این موارد بعد از انجام این عمل ممکن است پزشک جراح مفصل لازم ببیند تا با استفاده از پیوند رباط، محل مفصل جدید را تقویت کند. گاهی اوقات عمل جراحی به توسط آرتروسکوپ و به صورت بسته انجام می‌شود.
بعد از جراحی اندام فوقانی بیمار تا جند روز به گردن آویزان می‌ماند و پس از آن حرکات پاسیو شانه زیر نظر فیزیوتراپ شروع می‌شود. بسته به اینکه در جراحی از پیوند یا گرافت تاندون استفاده شده است یا نه حرکات اکتیو شانه پس از ۴-۲ هفته شروع می‌شود.
هدف از انجام این نرمش‌ها بدست آوردن دامنه حرکتی مطلوب و تقویت عضلات شانه است. معمولاً بیماران می‌توانند بعد از دو تا سه ماه به فعالیت‌های معمولی برگردند.
