در رفتگی مادرزادی سر استخوان رادیوس Congenital dislocation of the radial head همانطور که از نامش پیداست ناهنجاری مادرزادیست که در آن سر استخوان رادیوس یا زند زبرین که باید در مفصل آرنج بطور طبیعی با برجستگی کاپیتلوم از استخوان بازو مفصل شود در جای خود قرار ندارد.
این ناهنجاری مادرزادی معمولا یکطرفه است و معمولا در زمان تولد تشخیص داده نمیشود. در رفتگی ممکن است قدامی یا خلفی باشد. در دررفتگی قدامی سر استخوان رادیوس در جلوی زائده کاپیتلوم قرار میگیرد.
بیماران مبتلا به این نوع دررفتگی در خم کردن کامل مفصل آرنج خود دچار محدودیت هستند. نوع دیگر دررفتگی خلفی است که شایعتر است و در آن سر استخوان رادیوس در خلف یا پشت زائده کاپیتلوم قرار میگیرد. بیماران مبتلا به این نوع دررفتگی نمیتوانند مفصل آرنج خود را بطور کامل صاف و مستقیم کنند.
علائم در رفتگی مادرزادی سر استخوان رادیوس چیست
در معاینه سر استخوان رادیوس بسته به نوع دررفتگی در جلو یا پشت آرنج لمس میشود. ممکن است محدودیت حرکتی در آرنج هم وجود داشته باشد. در رادیوگرافی نه تنها دررفتگی سر استخوان رادیوس در مفصل آرنج دیده میشود بلکه استخوان اولنا یا زند زیرین انحنای بیش از حد معمول دارد.
بیماران ممکن است محدودیت در چرخش ساعد و مچ دست هم داشته باشند. تشخیص این بیماری معمولا با معاینه و با استفاده از رادیوگرافی ساعد و آرنج است.
این بیماری را باید از دررفتگی سر استخوان رادیوس که بدنبال ضربه و تروما ایجاد میشود جدا کرد و تشخیص آنها نباید با هم اشتباه شود. همراه بودن بیماری با دیگر ناهنجاری های مادرزادی، محدب بودن سر استخوان رادیوس و کوچک بودن زائده کاپیتلوم میتواند نشانه مادرزادی بودن در رفتگی باشد.
رادیوگرافی های فوق نمای رخ و نیمرخ آرنج با دررفتگی سر استخوان رادیوس را نشان میدهد
درمان در رفتگی مادرزادی سر استخوان رادیوس
جااندازی سر استخوان رادیوس در این بیماری عملی نیست. محدودیت حرکتی آرنج در بچه های مبتلا به این ناهنجاری تا حدودی با فیزیوتراپی بهتر میشود.
در صورت تشخیص این ناهنجاری، دررفتگی به حال خود رها میشود تا فرد به سن نوجوانی رسیده و علائم بیماری ظاهر شود. در این هنگام اگر بیمار مشکلاتی مانند محدودیت حرکت آرنج یا درد داشته باشد و یا از شکل بد آرنج ناراحت باشد سر استخوان رادیوس به توسط عمل جراحی خارج میشود.
این عمل جراحی ممکن است بتواند محدودیت حرکتی را بهتر کرده و شدت درد را کاهش دهد. محدودیت حرکتی همیشه با جراحی بهتر نمیشود چون در این بیماران علاوه بر مشکلات استخوانی رباط ها و کپسول مفصلی و عضلات اطراف آرنج هم ناهنجاری دارند و محدودیت حرکتی به علت مجموعه ای از تغییرات است که همه آنها با عمل جراحی قابل اصلاح نیستند.
عمل جراحی خارج کردن سر استخوان رادیوس نباید در بچه ها انجام شود وگرنه در کارکرد ساعد و مچ دست اختلال ایجاد میشود.