روماتیسم نامی کلی برای طیف گسترده ای از بیماری ها است. بعضی از آنها مچ پا و مفصل کوچک پا را گرفتار میکنند که در صدر آنها بیماری روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید است. در این نوشته منحصراً راجع به روماتیسم مفصلی پا و مچ پا بحث میشود.
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک بیماری سیستمیک است. منظور این است که بسیاری از ارگان‌های بدن انسان ممکن است درگیر این بیماری شده و از آن آسیب ببیند.
این بیمار میتوان مفاصل مختلف و متعددی را در بدن انسان مبتلا و درگیر کند. ۹۰ درصد کسانی که آرتریت روماتوئید دارند در سیر بیماریشان، مفاصل پا یا مچ پایشان درگیر بیماری میشود.
روماتیسم پا چگونه بروز میکند
علائم روماتیسم پا معمولا در ابتدا در ناحیه جلو پا و انگشتان پا ظاهر میشود. بعد از مدتی پشت پا و سپس مچ پا هم درگیر میشوند. بیماری های دیگری هم هستند که میتوانند علائمی مشابه آرتریت روماتوئید در پا ایجاد کنند مانند نقرس، اسپوندیلیت انکیلوزان و پسوریازیس
هیچکس به درستی نمیداند آرتریت روماتوئید چرا ایجاد میشود ولی تئوری هایی در این زمینه وجود دارد. زمینه ژنتیکی در بروز این بیماری دخالت دارد. با این حال یک عامل محیطی و بیرونی مانند ضربه یا عفونت ممکن است موجب شروع این بیماری شود.
در این بیماری سیستم دفاع ایمنی بدن سرکش میشود و به عوض اینکه به عوامل بیگانه حمله کند بدن خود انسان را عامل بیگانه احساس کرده و به آن حمله میکند.
مهمترین محل های حمله سیستم ایمنی در این بیماری مفاصل هستند. به علت ترشح مواد سمی مفاصل آسیب میبینند.
علائم بیماری روماتیسم مفصلی پا چیست
مهمترین علامت روماتیسم پا درد، تورم و خشکی است. این علائم معمولاً در چند مفصل هر دو پا دیده میشوند. درد ممکن است در کف پا یا در پنجه یا مچ پا احساس شود.
مفصل ممکن است در لمس گرم باشد. ممکن است میخچه یا پینه در پا بوجود آید و انگشتان پا ممکن است تغییر شکل دهند.
ممکن است به علت جابجا شدن استخوان های پشت پا کف پا صاف شود که نتیجه آن درد کف پا در ین راه رفتن است.
همراه با علائم ذکر شده ممکن است علائم عمومی آرتریت روماتوئید مانند تب، احساس خستگی و کم اشتهایی در فرد مبتلا دیده شود. تشخیص این بیماری به توسط پزشک با صحبت با بیمار در مورد مشکلات وی، عکسبرداری و انجام آزمایشات لازم است.
درمان روماتیسم پا چگونه است
درمان روماتیسم مفصلی پا معمولا با تجویز داروهایی از طرف پزشک معالج مانند ناپروکسن، متوترکسات، پردنیزولون، سولفاسالازین و مواد حاوی املاح طلا است گاهی اوقات از تزریق کورتیکواستروئید در مفصل برای کنترل علائم بیماری استفاده میشود.
میتوان از کفش های طبی خاص برای کمک به کاهش درد و دیگر علائم استفاده کرد. از نرمش های خاصی که زیر نظر پزشک معالج و فیزیوتراپ انجام میشود برای افزایش دامنه حرکات مفاصل و افزایش قدرت عضلات و کاهش درد استفاده میشود.
درمان های جراحی روماتیسم پا
جراحی میتواند در درمان تغییر شکل هایی که در انگشتان پاها بدنبال این بیماری بوجود میاید کمک کند. آرترودز یا فیوژن درمان دیگری است که بطور شایعی در این بیماران استفاده میشود.
در این عمل جراحی، غضروف مفصل بطور کامل برداشته شده و استخوان ها به یکدیگر جوش داده میشوند. ممکن است در حین این عمل یک یا چند استخوان پا هم برداشته شوند. این عمل جراحی در بسیاری اوقات میتواند درد بیمار را کاهش داده و کارایی پا را افزایش دهد.
درمان دیگری که در سال های اخیر بیشتر متداول شده است آرتروپلاستی یا تعویض مفصل است. مشخص نیست که آی این عمل جراحی میتواند مانند تعویض کامل مفصل ران و زانو نتایج مناسبی داشته باشد یا خیر. جواب این سوال در چند سال آینده بهتر مشخص خواهد شد.
بعد از جراحی
بعد از جراحی داروهایی برای کاهش درد در بیمارستان و منزل برای بیمار تجویز میشود. قبل از ترخیص از بیمارستان به بیمار آموزش داده میشود که چگونه با عصا راه برود.
در هفته اول بعد از جراحی بیمار باید پای عمل شده را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارد تا متورم نشود. انجام فیزیوتراپی و نرمش های طبی لازم بعد از جراحی برای حصول نتیجه مناسب ضروری است.
بیمار برای مدتی باید برای راه رفتن از عصا استفاده کند و تا مدتی باید کفش های مخصوص طبی بپوشد. معمولاً بعد از گذشت ۴-۳ ماه از جراحی بیمار خواهد توانست فعالیت های معمول روزمره خود را انجام دهد.