استامینوفن چیست. موارد استفاده

استامینوفن Acetaminophen یا پاراستامول Paracetamol یک داروی ضد درد و ضد تب است. از استامینوفن در درمان بسیاری از دردها مانند سردرد، دردهای عضلانی، کمردرد و درد دندان استفاده میشود.

تاثیر این دارو حدود ۱۲ دقیقه بعد از مصرف خوراکی آن شروع میشود. استامینوفن یک داروی ضد التهاب نبوده و اثرات ضد التهابی اندکی دارد.

مصرف زیاد استامینوفن میتواند موجب آسیب کبد شود و در بعضی کشورها این دارو شایعترین علت آسیب حاد کبدی است. استامینوفن یکی از شایعترین داروهایی است که اوردوز میشود. این دارو بدون نسخه پزشک قابل دسترس است.

اثرات ضد درد استامینوفن در حد آسپیرین است در حالیکه اثرات ضد التهابی کمتری دارد. از استامینوفن میتوان در کاهش درد آرتریت یا التهاب مفاصل استفاده کرد گرچه این دارو تاثیر زیادی بر خود التهاب و یا کاهش قرمزی یا تورم مفصل ندارد.

این دارو را میتوان بطور موثری در کنترل درد ساییدگی مفاصل مصرف کرد و اثر این دارو در کاهش درد آرتروز زانو با اثر ایبوپروفن قابل مقایسه است.

مکانیسم تاثیر استامینوفن چیست

مکانیسمی که استامینوفن به وسیله آن عمل میکند به درستی شناخته شده نیست ولی بنظر میرسد که اثر آن به علت کاهش تولید پروستاگلاندین ها به توسط بدن باشد.

پروستاگلاندین ها موادی هستند که موجب بروز التهاب و تب میشوند. با این حال برعکس داروهای ضد التهابی دیگر که موجب کاهش تولید پروستاگلاندین در تمام بدن میشوند استامینوفن فقط در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) تولید این ماده را کاهش میدهد.

میزان مصرف استامینوفن چیست

استامینوفن معمولا بدون نسخه پزشک قابل دسترس است. این دارو به فرم ژنریک هم توزیع میشود ولی معروفترین نام تجاری آن تایلنول Tylenol است. استامینوفن بصورت قرص، کپسول، قرص های جویدنی، شربت، شیاف و تزریقی استفاده میشود.

قرص و کپسول های این دارو در مقادیر ۳۲۵ و ۵۰۰ و ۶۲۵ میلیگرم و شربت آن بصورت ۵۰۰ میلیگرم در هر ۱۵ سی سی توزیع میشود. استامینوفن را باید در دمای اطاق ولی به دور از رطوبت و گرما نگه داری کرد.

مقدار مصرف استامینوفن در بالغین ۱۰۰۰-۳۲۵ میلیگرم هر شش ساعت یکبار است و حداکثر میزان مصرف روزانه آن ۴ گرم در روز است. استامینوفن را میتوان به فاصله های چهار و یا شش ساعته مصرف کرد.

استامینوفن را چگونه مصرف کنیم

در صورتی که استامینوفن را برای کنترل درد مصرف میکنید به محض شروع درد آن را مصرف کنید و اجازه ندهید شدت درد زیاد شود. داروهای ضد درد وقتی در اوج شدت درد مصرف میشوند تاثیر زیادی نخواهند داشت.

استامینوفن را معمولا در زمان درد مصرف میکنند ولی در مواردی ممکن است پزشک توصیه کند که آن را بطور مرتب و بطور مثال روزی چند بار مصرف کرد.

در این موارد اگر مصرف یک وعده از دارو فراموش شد به محض اینکه آن را به یاد آوردیم آن وعده را مصرف میکنیم ولی اگر زمان به یاد آوردن همان زمان مصرف وعده بعدی باشد دیگر وعده از یاد رفته را مصرف نکرده و دوز مصرفی را دو برابر نمیکنیم.

استامینوفن را میتوان با یا بدون غذا مصرف کرد. اگر مصرف آن موجب درد معده میشود میتوان برای کاهش این عارضه آن را با غذا مصرف کرد.

استامینوفن عوارض کمی دارد ولی مهمترین عارضه آن در کبد است. احتمال بروز عارضه کبدی استامینوفن با مصرف همزمان الکل بیشتر میشود پس در زمان مصرف استامینوفن باید از مصرف الکل پرهیز کرد. قبل از مصرف استامینوفن اگر سابقه بیماری کبدی وجود دارد باید آن را به اطلاع پزشک معالج رساند.

استامینوفن رایج ترین دارویی است که در درمان تب و درد بکار میرود. این دارو در بسیاری از ترکیباتی که معمولا برای رفع درد بکار میروند و یا در قرص های ضد سرماخوردگی وجود دارد.

مصرف همزمان این داروها و استامینوفن ممکن است دوز مصرفی آن را بالا برده و موجب بروز مسمومیت با استامینوفن شود.

پس در هنگام مصرف داروهای ضد درد و داروهایی که در درمان سرماخوردگی بکار میروند باید اطلاعات روی جعبه دارو را به دقت مطالعه کرده و به میزان استامینوفن آن توجه داشت.

استامینوفن در بالغین نباید بیش از ده روز و در بچه ها بیش از پنج روز مصرف شود مگر پزشک دستور داده باشد.

اگر استامینوفن را برای تب مصرف میکنید مصرف آن را بیش از سه روز ادامه نداده و در صورت ادامه یافتن تب حتما به پزشک مراجعه کنید.

تداخل دارویی و عوارض استامینوفن چیست

استامینوفن یک داروی ضد دزد و ضد تب موثر است. از این دارو در کاهش درد بسیاری از بیماری ها مانند دردهای عضلانی و مفصلی، سردرد و کمر درد استفاده میشود. با این حال مصرف آن میتواند مانند هر دارویی دیگر با عوارض احتمالی همراه باشد.

استامینوفن به توسط کبد متابولیزه میشود. یعنی تبدبل به موادی میشود که تاثیری نداشته و از بدن دفع میشوند. بنابراین داروهایی که آنزیم های کبدی را فعال تر میکنند تاثیر استامینوفن را کمتر میکنند. این داروها عبارتند از

داروی کلستیرامین موجب کاهش جذب استامینوفن از روده شده و بنابراین استامینوفن باید یک ساعت قبل و یا ۴-۳ ساعت بعد از مصرف کلستیرامین استفاده شود.

مصرف استامینوفن با دوز بیش از ۲ گرم در روز میتواند اثر رقیق کنندگی خون وارفارین را افزایش دهد. اگر از هر کدام از داروهای ذکر شده استفاده میکنید قبل از مصرف استامینوفن آن را به اطلاع پزشک معالج خود برسانید.

عوارض استامینوفن چیست

استامینوفن داروی بسیار کم عارضه ای بوده و در دوز های معمولی عارضه زیادی ندارد. این دارو مانند آسپیرین خون را رقیق نکرده و در مواردی که مشکلات انعقادی وجود دارد میتوان بدون نگرانی از آن استفاده کرد.

استامینوفن مانند داروهای ضد التهاب ( ایبوپروفن یا دیکلوفناک) کمتر موجب تحریک معده میشود با این حال مصرف طولانی مدت و روزانه آن میتواند موجب خونریزی معده شود. استامینوفن در کبد متابولیزه میشود (تبدیل به مواد شیمیایی دیگری میشود تا بتواند از بدن دفع شود) و میتوان برای کبد سمی باشد.

این تاثیر بد بر روی کبد در کسانی که الکل زیادی مصرف میکنند و یا از قبل آسیب کبدی دارند بیشتر است.

به نظر میرسد مصرف استامینوفن در دروان بارداری بی ضرر است ولی اخیرا نشان داده شده است که مصرف آن در این دوران ممکن است احتمال عقیمی را در جنین وقتی متولد شده و به سنین بلوغ میرسد افزایش دهد.

گرچه استامینوفن در شیر مادران شیرده ترشح میشود ولی این گروه میتوانند از این دارو استفاده کنند. از استامینوفن میتوان در کودکان هم استفاده کرد.

از مدتها قبل مصرف آسپیرین در درمان تب کودکان ممنوع شده ولی استفاده از استامینوفن در این موارد مجاز است.

این دارو میتواند موجب بروز آلرژی شود. آلرژی ایجاد شده در مصرف استامینوفن معمولا به علت حساسیت فرد به مواد اضافه دیگری است که در هنگام ساخت دارو به آن اضافه میشود.

در صورت بروز علائم آلرژی مانند قرمزی و خارش پوست، گیجی و یا تنگی نفس به پزشک مراجعه کنید.

استامینوفن داروی کم عارضه ای است ولی در صورت مصرف دوز های بالای آن ممکن است علائم زیر ظاهر شوند. این علائم میتوانند نشانه اوردوز Overdose استامینوفن باشند و در صورت بروز آنها باید به فوریت به مرکز درمانی مراجعه کرد.

• تهوع و استفراغ و کاهش اشتها

• تعریق و تحریک پذیری

• درد شکم بخصوص نزدیک کبد در بالا و سمت راست شکم

• اسهال

• زرد شدن پوست و چشم

• نارسایی کبد

• نارسایی کلیه

• مشکلات قلبی

• کما

• تشنج

• مصرف طولانی مدت استامینوفن ممکن است موجب بروز سرطان خون شود