عفونت های اندام میتوانند بسیار خطرناک باشند. میکرب های بیماریزا میتوانند بافت های سالم را از بین ببرند و میتوانند از راه جریان خون در تمام بدن منتشر شوند.
عفونت پوست و دیگر بافتهای بدن میتواند موجب عفونت استخوان و یا عفونت مفصل شود. خوشبختانه تشخیص به موقع و درمان مناسب و در صورت لزوم عمل جراحی در اغلب موارد میتواند عفونت را ریشه کن کند.
ارتباط احتمال عفونت با بزرگی جراحی
پیشرفت جراحی تا حد زیادی مدیون کشف و اختراع راه هایی است که با استفاده از آن بتوان مانع از ایجاد عفونت بعد از جراحی شد. در هر عمل جراحی هر چند کوچک خطر ایجاد عفونت وجود دارد.
البته اعمال کوچک مانند وارد کردن سوزن در مفصل برای خارج کرد مایع مفصلی احتمال ایجاد عفونت کمی دارد و در اعمال جراحی بزرگی که شکاف جراحی وسیع بوده و زخم جراحی مدت بیشتر باز میماند احتمال عفونت بیشتر است.
در اعمال جراحی که جسمی خارجی مانند پیچ یا پلاک یا مفصل مصنوعی در داخل بدن باقی میماند خطر عفونت بیشتر است. پیشگیری از عفونت از مهمترین بخش های هر عمل جراحی است و تمامی پرسنل درمانی باید اقداماتی را لحاظ کنند تا احتمال ایجاد عفونت را به حداقل برسانند.
کاهش میکروب در بدن بیمار
پیشگیری از عفونت قبل از انجام جراحی شروع میشود. پزشک جراح قبل از انجام جراحی مطمئن میشود که در بدن بیمار هیچ کانونی از عفونت وجود نداشته باشد.
عفونت های پوستی، عفونت های ادراری و یا عفونت های دهان و دندان میتوانند منشا ارسال میکروب به محل جراحی و در نتیجه عفونت آن شوند. در صورتی که پزشک متوجه شود عفونتی در بدن بیمار وجود دارد عمل جراحی را تا ریشه کن شدن آن به تعویق میندازد.
ممکن است صبح قبل از جراحی از بیمار خواسته شود تا با یک صابون ضد باکتری تمام بدن خود را بشوید تا تعداد باکتری های روی پوست وی کاهش یابد.
در اطاق عمل و قبل از شروع جراحی پوست محل جراحی و وسعت بیشتری از اطراف آن با یک محلول ضد عفونی (معمولا بتادین) در چند نوبت شسته میشود. همچنین قبل از شروع جراحی معمولا از طریق وریدی به بیمار آنتی بیوتیک داده میشود.
تمیز بودن وسایل و محیط جراحی
در حین جراحی مراقبت زیادی صورت میگیرد تا هر چیزی که با پوست بیمار و بافت بیمار در محل جراحی تماس میابد استریل و بدون میکروب باشد. اطاق جراحی مرتبا تمیز و با مواد ضد عفونی استریل میشود.
تمام وسایلی که در حین جراحی از آنها استفاده میشود قبل از جراحی به توسط بخار و حرارت بالا ضد عفونی شده و تمام میکروب های روی آنها از بین میرود. اطراف محل جراحی پرده های پارچه ای استریل و ضد عفونی شده گذاشته میشود تا چیز دیگری با محل عمل تماس نیابد.
تمام پرسنل جراحی دست های خود را قبل از جراحی با محلول ضد عفونی تمیز میکنند و سر و بدن و جلوی دهان و بینی خود را با پارچه هایی که قبلا ضد عفونی شده میپوشانند. در پایان جراحی زخم عمل با پانسمان استریل پوشانده میشود.
پانسمان روی زخم جراحی
پانسمان روی زخم مانع مهمی در جلوگیری از میکروب به درون زخم جراحی است. بعد از چند روز که زخم جراحی خودش را کاملا بست خطر ورود میکروب به زخم کمتر میشود ولی تا وقتی که از زخم جراحی ترشحات آبکی خارج میشود میکروب ها هم میتوانند به داخل زخم وارد شوند.
پس در این مدت پوشیده بودن کامل زخم با پانسمان بسیار مهم است. پانسمان روی زخم به هیچ وجه نباید کاملا خیس شود و هیچگاه نباید اجاره داد ترشحات زخم به روی پانسمان برسند.
تعویض پانسمان باید به توسط پرسنل آموزش دیده و تحت شرایط استریل انجام شود. پس از جراحی ممکن است تا چند روز به بیمار آنتی بیوتیک داده شود تا احتمال عفونت کم شود.
مراقبت از زخم جراحی
در مورد زخم جراحی و پانسمان آن در منزل نکات زیر مهم هستند
- کسی که پانسمان را عوض میکند باید برای این کار آموزش دیده باشد و دست های خود را قبل از تعویض پانسمان خوب بشوید
- تا وقتی پزشک اجازه نداده نباید به زخم جراحی آب برسد
- هیچ دارویی را بر روی زخم جراحی قرار ندهید
- روی زخم را خراش ندهید و نخارانید
در چه مواردی احتمال عفونت بیشتر میشود
علائم عفونت پس از جراحی چیست
عفونت ممکن است موجب قرمزی پوست، گرم شدن پوست و تورم در محل شود. محل عفونت ممکن است سفت و متورم شود. افزایش درد محل جراحی هم میتواند از علائم عفونت باشد.
بعد از هر جراحی تا چند روز ممکن از ترشحات آبکی کمی از محل جراحی خارج شود. اگر این ترشحات بیش از پنج روز طول بکشد ممکن است نشانه ای از وجود عفونت باشد. همچنین وجود ترشحات غلیظ یا چرکی معمولا نشانه عفونت است.
اگر شدت عفونت بیشتر شود ممکن است موجب تب و لرز شود. در بچه ها علائم عفونت ممکن است بصورت غذا نخوردن، استفراغ، حرکت ندادن اندام و یا وزن نگذاشتن روی پا همراه باشد. بچه ممکن است راه نرود یا لنگش داشته باشد.
به عفونت اندام در بچه ها باید دقت و توجه بیشتری کرد. در بچه های زیر سه سال سیستم دفاع ایمنی بدن به خوبی تکامل نیافته است و این بچه ها به راحتی دچار عفونت میشوند.
عفونت به راحتی میتواند در استخوان بچه ها منتشر شود. و در نهایت عفونت استخوان در بچه ها موجب تغییر شکل استخوان ها و مفاصل شده و میتواند رشد استخوان را دچار اختلال کند.
درمان عفونت در اندام چگونه است
♦ عفونت ممکن است در بافت نرم اندام باشد مانند عفونت های پوست، عفونت گوشه ناخن، عفونت ریشه مو و عفونت غلاف تاندون.
در بسیاری از این عفونت ها درمان بصورت گرم نگاه داشتن موضع و پانسمان و مصرف آنتی بیوتیک است. در مواردی ممکن است نیاز به عمل جراحی برای تخلیه عفونت وجود داشته باشد.
♦ عفونت استخوان معمولا با تجویز آنتی بیوتیک و انجام عمل جراحی جهت تخلیه عفونت و خارج کردن نسوج مرده درمان میشود.
♦ درمان عفونت مفصل معمولا با تجویز آنتی بیوتیک و عمل جراحی برای تخلیه چرک از مفصل و شستشوی مفصل انجام میشود.