لنگش به معنای بد راه رفتن است به طوری كه بیمار در هر قدمی كه برمیدارد مجبور است تنه خود را به یك طرف خم كند.
لنگش حتی وقتی بدون هیچ مشكل دیگری باشد از مشكلات آزار دهنده است چون میتواند بر روی ظاهر شخص و در بسیاری موارد شخصیت وی تاثیر نامطلوب برجای گذارد. لنگیدن بخصوص برای خانمها قابل تحمل نیست.
گاهی اوقات لنگش از دوران كودكی وجود دارد. در بسیاری از این موارد فرد به این نوع راه رفتن عادت كرده و ممكن است اقدامی برای درمان آن انجام ندهد ولی وقتی لنگش در سنین نوجوانی و بعد از آن ظاهر میشود بیشتر به چشم خورده و بیمار را ناراحت میكند.
لنگش بجز تاثیر نامطلوبی كه در ظاهر راه رفتن شخص دارد میتواند مشكلات بالقوه دیگری را هم برای او ایجاد كند. كسی كه میلنگد در حین راه رفتن بیش از حد معمول انرژی مصرف میكند.
در این افراد ممكن است كفش مورد استفاده زودتر از معمول تغییر شكل داده، خراب و فرسوده شود. همچنین لنگش در بسیاری مواقع میتواند موجب فشار بیش از حد به ستون مهره شود و احتمال بروز كمردرد را بیشتر كند.
لنگش علل متعددی دارد ولی پنج عامل عمده بیشترین سهم را در ایجاد آن ایفا میكنند.
درد مهمترین علت لنگش است
مهمترین عامل لنگش درد است. هر گونه دردی در اندام تحتانی از نوك انگشت پا گرفته تا ناحیه لگن میتواند موجب لنگیدن شود.
وقتی بیمار در قسمتی از اندام تحتانی درد دارد طوری راه میرود تا فشار کمتری به محلی که منشا درد است وارد شود تا بدین وسیله شدت درد را کم کند. این طور راه رفتن در غالب موارد غیرطبیعی است و به همین علت میگویند بیمار لنگش دارد.
درد های ناحیه لگن و مفصل ران بیش از درد دیگر مناطق بدن موجب لنگش میشوند. علل ایجاد این دردها بسیار متنوع است ولی به هر علتی باشند میتوانند موجب لنگیدن شوند
محدودیت حركت مفصل موجب لنگش میشود
خشكی و محدود شدن حركت در هر كدام از مفاصل اندام تحتانی میتواند موجب لنگش شود.
محدودیت حركتی در مفصل ران، مفصل زانو یا مچ پا میتواند موجب لنگیدن فرد شود. شایعترین علت این محدودیت های حركتی بروز آرتروز و ساییدگی مفصلی و یا انواع بیماری های روماتیسمی است.
درست راه رفتن به حرکت طبیعی همه مفاصل اندام تحتانی نیاز دارد. وقتی یک مفصل اندام تحتانی خشکی دارد بیمار در حین راه رفتن نمیتواند آن مفصل را خوب حرکت دهد و در نتیجه سیکل طبیعی راه رفتن به هم میخورد.
ضعف عضلات اندام تحتانی
ضعیف شدن عضلات در هر قسمتی از اندام تحتانی میتواند به درجات متفاوتی موجب لنگش شود. ضعف عضلات لگن بیشترین تاثیر را بر ایجاد لنگش دارد و این تاثیر در عضلات پایینتر كمتر میشود.
بطور مثال ضعیف شدن عضلات ناحیه ران هم میتواند موجب لنگیدن شود ولی به درجاتی كمتر از ضعف عضلات لگن و ضعیف شدن عضلات ساق هم به درجات خفیف تری میتواند موجب بروز لنگش گردد.
این ضعف ممكن است به علت بیماری های عصبی ایجاد شود (مانند سكته مغزی) و یا علت آن مشكلاتی در خود عضله باشد مثل بیماری دیستروفی عضلانی.
وقتی عضلات ضعیف باشند نمیتوانند در حین راه رفتن پا را در جهت مناسب و با قدرت و سرعت مناسب حرکت دهند و همین موجب بد راه رفتن و لنگش میشود.
تغییر شكل مفاصل
تغییر در شكل هر كدام از مفاصل ران، زانو و مچ پا میتواند موجب لنگش شود با این حال تاثیر تغییر شكل مفصل ران بر لنگش بیش از دو مفصل دیگر است.
مهم ترین تغییر شکلی که موجب لنگش میشود کوتاه شدن پا است. وقتی پا کوتاه میشود بیمار در حین راه رفتن برای اینکه بتواند کف پای کوتاه را به زمین برساند مجبور میشود لگن سمت کوتاه را پایینتر بیاورد و همین کار موجب لنگش میشود.
تغییر شكل های اندام تحتانی میتوانند به علل متفاوتی ایجاد شوند ولی هر علتی كه داشته باشند بر روی بیومكانیك مفصل تاثیر گذاشته و با تغییر در نیروهایی كه از جانب عضلات بر آن وارد میشود شكل حركت مفصل و به تبع آن اندام تحتانی تغییر میكند و همین تغییر به معنای لنگش است.
مفاصل به علل متفاوتی میتوانند تغییر شكل دهند. بطور مثال بیماری پرتس، دررفتگی در مفصل ران(چه دررفتگی مادرزادی و چه بدنبال ضربه)، نیمه دررفتگی در مفصل ران، آرتروز و ساییدگی در مفصل ران و بسیاری دیگر از بیماری ها میتوانند شكل مفصل ران را تغییر دهند.
مشکلات سیستم عصبی
هرگونه مشکلی در سیستم اعصاب مرکزی که در دستورات صادره مغز به عضلات پا برای حرکت کردن اختلال ایجاد کند میتواند موجب لنگش شود.
بطور مثال اختلالات مخچه میتواند موجب عدم تعادل و لنگش شود یا بیماری ام اس یا فلچ مغزی میتواند موجب بد راه رفتن شود چون مغز نمیتواند دستورات لازم را برای راه رفتن به عضلات اندام تحتانی ارسال کند.
نتیجه گیری
بنابراین تغییراتی كه در عملكرد قسمت های مختلف اندام تحتانی ایجاد میشوند میتوانند موجب لنگش شوند با این حال تاثیر این تغییرات در بیماری های ناحیه لگن بیشتر است.
این بدان معنا است كه درد، محدودیت حركتی، ضعف عضلانی و یا تغییر شكل در ناحیه لگن بیشتر از مشكلات ران یا زانو میتوانند موجب لنگش شوند.
پس طبیعی است كه در كسی كه لنگش دارد اول باید به فكر بیماری ها و مشكلات ناحیه لگن بود با این حال همانطور كه قبلا هم گفته شد علت لنگش میتواند در هر قسمتی از اندام تحتانی باشد.