مفصل شارکو Charcot joint یا مفصل نوروپاتیک Neuropathic joint بیماری است که بر اثر از بین رفتن حس درد در مفصل بوجود میاید و نتیجه آن تخریب و ناپایداری شدید مفصل است.
تشخیص مفصل شارکو معمولا از ظاهر بیمار داده میشود چون هیچ انسان سالمی نمیتواند درد ناشی از این حد تخریب و آسیب مفصل را که در این بیماران وجود دارد تحمل کند.
نام این بیماری از نام دکتر ژان ماری شارکو گرفته شده که اولین بار در سال ۱۸۶۸ این بیماری را شرح داد.
علائم مفصل شارکو چیست
علائم این بیماری بصورت تورم و تغییر شکل شدید مفصل همراه با ناپایداری آن است. در ۷۵ درصد موارد، بیمار در مفصل احساس درد میکند ولی شدت درد بسیار کمتر از حد انتظار است.
مفصل این بیماران متورم و گرم و قرمز است و در درون مفصل مایع زیادی جمع میشود. مفصل بشدت ناپایدار بوده و دامنه حرکتی مفصل بیش از حد طبیعی است و در جهاتی که نباید حرکت کند جابجا میشود.
در این بیماران شکستگی ها ممکن است بدون درد باشند. عفونت های پوستی و عمقی در این بیماران شایع است و ممکن است به عفونت استخوان منجر شود.
علت مفصل شارکو چیست
هر عاملی که بتواند حس مفصل را از بین ببرد میتواند ایجاد مفصل شارکو بکند. شایعترین علت آن در اندام تحتانی دیابت و در اندام فوقانی سیرنگومیلی Syringomyelia (ایجاد کیست در نخاع و از بین رفتن حس اندام متعاقب آن) است.
جذام و سفلیس هم میتوانند با از بین بردن حس مفاصل موجب مفصل شارکو شوند. در دیابت معمولا مفاصل کف پا گرفتار میشوند و در سیرنگومیلی شانه و آرنج شایعترین مفاصل گرفتار هستند.
در افراد سالم که حس طبیعی دارند وقتی مفصلی از بدن بدنبال ضربه آسیب میبیند درد شدیدی ایجاد شده و فرد اندام و مفصل مربوطه را به علت درد حرکت نمیدهد.
در مدت این بی حرکتی ضایعه ایجاد شده به توسط بدن ترمیم پیدا میکند. در فردی که حس درد ندارد بعد از آسیب مفصل، به علت عدم درد، بیمار همچنان اندام و مفصل مربوطه را حرکت میدهد و اجازه ترمیم مناسب را به بدن نمیدهد.
نتیجه آن جوش نخوردن شکستگی، ایجاد کال فراوان و استخوان اضافه در محل، عدم ترمیم رباط های پاره شده و در نتیجه ناپایداری مفصل میشود.
درمان مفصل شارکو چیست
قدم اول مفصل شارکو، درمان یا کنترل بیماری زمینه ایست که موجب اختلال حس مفصل شده است.
در این بیماران باید مفصل مدتی بیحرکت شود تا بدن فرصت داشته باشد بافت های آسیب دیده را ترمیم کند به همین منظور و برای بیحرکت کردن اندام معمولا از گچ گیری اسفاده میشود.
اندام مبتلا ابتدا گچ گیری شده تا مفصل بیحرکت شود. به بیمار اجازه داده میشود تا با گچ راه برود. اگر پوست زخم دارد هر هفته گچ عوض میشود تا وضعیت زخم بررسی شده در صورت نیاز درمان شود.
گچ حدود ۶-۳ ماه میماند. بعد از آن گچ خارج میشود و به بیمار آموزش داده میشود تا چگونه تا آخر عمر بتواند مراقب اندام خود باشد. ممکن است نیاز به اسفاده از بریس وجود داشته باشد. در گرفتاری اندام تحتانی استفاده از کفش مناسب بسیار اهمیت دارد. روند بهبودی حدود ۲-۱ سال به طول میانجامد.
استفاده از بیس فسفونات ها مانند آلندرونات ممکن است بخصوص در مراحل حاد بیماری کمک کننده باشد.
در موارد شدید ممکن است نیاز به قطع اندام شود.
