لغت نامه ارتوپدی کوششی است در جهت گردآوری لغت هایی که معنای آنها ممکن است برای مردم عادی نامانوس باشد.
سعی کرده ام در این فرهنگ لغات ارتوپدی حتی الامکان معنای کلمات ارتوپدی را به زبان ساده توضیح دهم تا مخاطب عام معنای آنها را بهتر متوجه شود.
معنای اصطلاحات ارتوپدی ممکن است در همین فرهنگنامه ارتوپدی توضیح داده شود و یا ممکن است برای توضیح بیشتر به صفحات دیگری از وب سایت راهنمایی شوید.
اگر در جستجوی کلمه ای خاص در این صفحه هستید میتوانید از قسمت find بروزر کروم برای پیدا کردن کلمه مورد نظر خود استفاده کنید.
لغت نامه ارتوپدی. الف
آبسه یک محوطه پر از چرک است. چرک ماده ای است که از لاشه گلبول های سفید کشته شده بوجود میاید. آبسه ها بر اثر فعالیت میکروب ها در بافت های بدن بوجود میایند. آبسه در حقیقت واکنش بدن برای محصور کردن و محدود کردن عفونت است. به این طریق بدن اجازه گسترش عفونت را نمیدهد. آبسه یک محوطه و یک حفره است که اطراف آن بافت زنده بدن است. در درون این حفره باقیمانده اجساد گلبول های سفید (عمدتا نوتروفیل) که در مبارزه با میکروب ها کشته شده اند وجود دارد. آبسه میتواند در پوست، عضله یا در درون استخوان ایجاد شود.
آپلازی به معنای تشکیل نشدن یا فقدان یک اندام یا قسمتی از یک اندام یا یک بافت است. آپلازی معمولا مادرزادی است یعنی فرد از بدو تولد دچار یک نقص مادرزادی در اندام است. بطور مثال آپلازی شست به معنای اینست که در دست انگشت شست تشکیل نشده است.
آتروفی به معنی لاغر شدن یک عضو یا بافت است. آتروفی معمولا به علت اختلال در خونرسانی بافت و یا کار نکشیدن از عضو بوجود میاید. مثال معمول آن آتروفی عضله است. آتروفی عضله به معنی لاغر شدن و ضعیف شدن عضله است. آتروفی عضله میتواند بدنبال کاهش جریان خون عضله و یا فلج شدن اعصاب حرکتی عضله و یا عدم استفاده طولانی مدت از عضله ایجاد شود. در تصویر این صفحه آتروفی و لاغری عضله بین استخوانی بین انگشت شست و کف دست به علت فلج عصب اولنار دیده میشود.
آتروفی سودک یا دیستروفی رفلکسی سمپاتیک که گاهی به آن آلگودیستروفی هم میگویند معمولا بعد از شکستگی، پیچ خوردگی یا دیگر ضربات به اندام بوجود میاید. توضیح بیشتر
آتل وسیله ای دست ساز است که برای بیحرکت کردن موقت یک عضو بکار میرود. توضیح بیشتر
آرتروپاتی به معنای بیماری مفصل است. هر مشکلی در مفصل را میتوان نوعی آرتروپاتی دانست. آرتریت یا التهاب مفصل در واقع زیر مجموعه آرتروپاتی است. بعضی از انواع آرتروپاتی عبارتند از:
آرتروپانی شارکو : تخریب مفصل بدنبال از بین رفتن حس درد در آن
آرتروپاتی هموفیلی : بیماری مفصل بدنبال ابتلا به هموفیلی
آرتروپاتی تغذیه ای : بیماری مفصل به علت اختلالات تغذیه ای مانند مصرف زیاد ویتامین
آرتروپلاستی نوعی جراحی ترمیمی است که به منظور کاهش درد و یا افزایش دامنه حرکتی در مفصلی که دچار محدودیت حرکتی شده انجام میشود. توضیح بیشتر
آرتروتومی به معنی باز کردن مفصل به توسط عمل جراحی است. توضیح بیشتر
آرترودز نوعی عمل جراحی است و به معنی خشک کردن و بیحرکت کردن مفصل با استفاده از عمل جراحی است. توضیح بیشتر
آرتروسکوپ وسیله است که مهمترین قسمت آن یک لوله فلزی ظریف بوده که به داخل مفصل فرستاده شده و از طریق آن داخل مفصل دیده شده و در صورت لزوم جراحی میشود.
آرتروسکوپی روشی است که در آن لوله فلزی ظریفی از راه پوست به داخل مفصل فرستاده شده و از طریق آن داخل مفصل دیده شده و در صورت لزوم جراحی میشود. توضیح بیشتر
آرتروگرافی یک روش عکس برداری رنگی است که برای دیدن مفصل بکار برده میشود. در روش آرتروگرافی متخصص رادیولوژیست ابتدا ماده خاصی را به همراه هوا به درون مفصل ( معمولا زانو و یا شانه) تزریق میکند. این ماده مانع از عبور اشعه ایکس شده و در واقع موجب میشود فضای داخل مفصل هم مانع عبور اشعه شده و در نتیجه سایه منیسک در زانو و یا تاندون روتاتور کاف در شانه بر روی فیلم دیده شود. امروزه آرتروگرافی به عنوان یک وسیله تشخیصی بطور وسیعی جای خود را به ام آر آی داده است. در تصویر این صفحه یک آرتروگرافی از مفصل شانه دیده میشود.
آرتروگریپوز یک بیماری مادرزادی است که مشخصه آن تغییر شکل و سفتی غیر پیشرونده مفاصل در حین تولد است. توضیح بیشتر
آرتریت به معنی التهاب مفصل است. توضیح بیشتر
آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن است که موجب التهاب، درد و تورم مفاصل بدن میشود. توضیح بیشتر
آشیل نام قویترین تاندون بدن است که در پشت و بالای مچ پا قرار دارد. توضیح بیشتر
آکرومیوکلاویکولر نام یک مفصل در ناحیه شانه است. آکرومیون زائده ای از استخوان کتف بوده و کلاویکول همان استخوان ترقوه است. توضیح بیشتر
آکرومیون قسمتی از استخوان کتف یا اسکاپولا است. توضیح بیشتر
آکسون که به آن رشته عصبی هم میگویند یک رشته یا میله بافتی بلند و باریک است که از سلول عصبی (نورون) خارج میشود. توضیح بیشتر
آکسونوتمزیس نوعی آسیب عصبی است که در آن آکسون بشدت آسیب دیده ولی غلاف اطراف عصب سالم میماند. توضیح بیشتر
آکندروپلازی نوعی کوتاه قدی مادرزادی است که مشخصه آن کوتاه بودن طول اندام ها است. توضیح بیشتر
آگزیال صفحه ای فرضی است که بدن را به دو قسمت بالا و پایین تقسیم میکند. تمام صفحات موازی با این صفحه را هم آگزیال مینامند.
آلبرایت نام یک بیماری است. به آن سندروم آلبرایت هم میگویند و بیماری ژنتیکی است که مشخصه آن اختلالات استخوانی، لکه های پوستی، تغییرات هورمونی و بلوغ زودرس است. اختلال استخوانی در سندروم آلبرایت بروز توموری به نام دیسپلازی فیبرو است. در دیسپلازی فیبرو استخوان ها متورم شده، تغییر شکل داده و دچار پوکی میشوند. دیسپلازی فیبرو استخوان را ضعیف کرده و مستعد شکستگی میکند.
آلندرونات دارویی از دسته بیس فسفونات ها است که در درمان استئوپروز یا پوکی استخوان بکار میرود. توضیح بیشتر
آلوپورینول دارویی است که در درمان نقرس مزمن بکار میرود. توضیح بیشتر
آمبولی یک پدیده است و به معنی حرکت کردن یک ماده (جامد، مایع یا گاز) در درون رگ و جابجا شدن در آن و رفتن به محل دیگر است. آمبولی در مقصد میتواند رگ را مسدود کرده و موجب بروز علائم نارسایی در عضو مقصد شود. آمبولی بسته به اینکه در چه نوع رگی باشد میتواند وریدی و یا شریانی باشد. آمبولی ریوی وقتی است که ماده به رگ های ریه برسد. انواع آمبولی ها عبارتند از: ترومبو آمبولی : به آمبولی لخته خون است. لخته خون در درون رگ تشکیل شده و به محل دیگر میرود
آمبولی چربی : به معنی آزاد شدن قطرات چربی در درون رگ بعد از شکستگی و سپس حرکت آنها در رگ است
آمبولی هوا : به معنی ورود هوا به جریان خون و سپس جابجا شدن آن در درون رگ است
آمبولی بافتی : جدا شدن تکه ای از بافت و حرکت آن در رگ
آمبولی مایع آمنیوتیک
آمبولی مواد خارجی
آمپوتاسیون نوعی عمل جراحی است که در آن قسمتی از اندام قطع شده و از بدن جدا میشود. توضیح بیشتر
آناتومی شاخه ای از علم زیست شناسی و پزشکی است که هدف آن مطاله ساختمان بدن موجودات زنده است. علم آناتومی شاخه های متعددی دارد که تعدادی از آنها عبارتند از: آناتومی انسانی
آناتومی حیوانی
آناتومی گیاهی
جنین شناسی
بافت شناسی
آنتریور به معنی جلو است. وقتی میگویم جسم الف در آنتریور جسم ب است به این معنی است که جسم الف در جلوی جسم ب قرار گرفته است. صورت در آنتریور سر قرار گرفته است.
آنته ورژن به معنای چرخش به جلو است. توضیح بیشتر
آنتی بیوتیک به مواد شیمیایی میگویند که در درمان بیماری های عفونی بکار برده میشوند. آنتی بیوتیک مانع از رشد میکروب ها شده و یا آنها را میکشد. هر آنتی بیوتیک بر روی یک یا تعداد خاصی از میکروب ها اثر میکند. بعضی از این مواد از موجودات زنده مانند قارچ ها گرفته شده و بعضی دیگر بصورت مصنوعی ساخته میشوند. آنتی بیوتیک از دو کلمه آنتی Anti به معنی “ضد” و بیوزیس Biosis به معنای زندگی تشکیل شده است. اولین آنتی بیوتیک که بطور وسیعی در درمان بیماری های عفونی بکار رفت پنی سیلین بود.
آنژیوگرافی نوعی روش تصویر برداری است که برای دیدن شریان ها بکار برده میشود. در روش آنژیوگرافی ابتدا ماده خاصی به درون شریانی که قصد تصویربرداری از آنرا داریم تزریق میکنیم. این ماده مانع از عبور اشعه ایکس شده و در واقع موجب میشود خون هم مانع عبور اشعه شده و در نتیجه سایه شریان حاوی خون مانند استخوان بر روی فیلم دیده شود. آنژیوگرافی نوعی عکس برداری رنگی است. در تصویر این صفحه یک آنژیوگرافی عروق لگن دیده میشود.
آوازکولار به معنی بدون عروق است. در واقع وقتی یک بافت آوازکولار میشود یعنی بدون جریان خون میشود. بافت زنده بدون خون میمیرد. پس سلول های بافتی که آوازکولار میشود بعد از مدتی میمیرند. مردن سلول های بافت را نکروز میگویند. به همین خاطر است که معمولا کلمه آوازکولار همراه با نکروز استفاده میشود. نکروز آوازکولار به معنای مردن سلول های یک بافت به علت قطع جریان خون آن است. بعضی استخوان های بدن جریان خون خوبی ندارند و احتمال نکروز آوازکولار در آنها بیشتر است. سر استخوان ران، استخوان تالوس و استخوان لونیت از این جمله اند. بیماری پرتس نکروز آوازکولار سر استخوان ران و بیماری کین باخ نکروز آوازکولار استخوان لونیت است. مردم به نکروز آوازکولار استخوان، سیاه شدن استخوان هم میگویند.
لغت نامه ارتوپدی. الف
ابتوراتور نام یک حلقه استخوانی است که در جلوی لگن خاصره قرار دارد. در بالا و پایین حلقه ابتوراتور راموس یا شاخه های استخوان پوبیس قرار دارد. ابتوراتور نام عصبی است که از داخل لگن عبور کرده و به عضلات ادکتور یا نزدیک کننده ران میرود. ابتوراتور نام شریانی است که از شریان ایلیاک داخلی منشعب شده و در داخل لگن سیر میکند.
ابداکشن به معنای دور شدن یک اندام از محور وسط بدن یا دور شدن قسمتی از اندام از محور طولی کل اندام است. وقتی سر پا ایستاده ایم و دست هایمان در دو طرف بدن آویزان است اگر در این حال دست را از تنه دور کنیم بطوریکه به جلو یا به عقب منحرف نشده باشد حرکت ابداکشن را در مفصل شانه انجام داده ایم. وقتی سر پا ایستاده ایم و دو دست را از طرفین به بالا میبریم بطوریکه تنه و دست های ما شکل یک صلیب را به خود میگیرند حرکت ابداکشن را در مفاصل شانه هایمان انجام داده ایم. وقتی سر پا می ایستیم و یک پای خود را از کنار از بدن دور میکنیم و یا وقتی سر پا می ایستیم و دو پا را به اندازه عرض شانه از هم دور میکنیم در واقع حرکت ابداکشن را برای مفاصل ران انجام داده ایم. وقتی تمام انگشتان دست را بصورت بادبزن از هم دور میکنیم در واقع حرکت ابداکشن را برای انگشتان انجام داده ایم. در این حالات میگوییم اندام را ابداکت Abduct کرده ایم.
ابدکتور نام عضله یا عضلاتی است که یک اندام یا قسمتی از آن را از خط محوری بدن دور میکند. بطور مثال ابدکتور های ران به عضلاتی میگویند که در ناحیه باسن آن قرار داشته و با انقباض خود موجب دور شدن ران ها از هم میشوند. یا ابدکتور شست عضله ای ایست که آن را از کف دست دور میکند.
اپی فیز قسمتی از استخوان است که بین سطح مفصلی و صفحه رشد قرار دارد. در هر انتهای استخوان های بلند یک صفحه رشد قرار دارد. بین صفحه رشد و سطح مفصل قسمتی از استخوان قرار دارد که به آن اپی فیز میگویند. اپی فیز در انتها های استخوان قرار دارد.
اپی کندیل در لغت به معنای آنطرف کندیل است. کندیل که در فارسی آنرا به لقمه هم ترجمه کرده اند به برجستگی های انتهای استخوان های بلند میگویند. در پایین ترین قسمت استخوان بازو دو برجستگی استخوان یکی در سمت داخل و دیگری در سمت بیرون وجود دارند که به آنها کندیل میگویند. روی برجستگی استخوانی سمت داخل که به آن کندیل داخلی هم میگویند یک برجستگی کوچکتر وجود دارد که به آن اپی کندیل یا زائده فوق لقمه ای میگویند. اپی کندیل داخلی آرنج در زیر پوست سمت داخل آرنج لمس شده و از پشت آن عصب اولنار عبور میکند.
اداکشن به معنای نزدیک شدن یک اندام به محور وسط بدن یا نزدیک شدن قسمتی از اندام به محور طولی کل اندام است. وقتی که دست راست خود را همراه با کل اندام فوقانی از سمت کنار بالا نگه داشته ایم و شروع به پایین آوردن دست و نزدیک کردن آن به تنه میکنیم، با نزدیک کردن دست به تنه حرکت اداکشن را در مفصل شانه انجام داده ایم. وقتی انگشت شست را به کنار کف دست نزدیک میکنیم در واقع حرکت اداکشن را انجام داده ایم. در این حال میگوئیم شست را اداکت Adduct کرده ایم.
ادکتور نام عضله یا عضلاتی است که یک اندام یا قسمتی از آن را به خط محوری بدن نزدیک میکند. بطور مثال ادکتور های ران به عضلاتی میگویند که در سمت داخلی آن قرار داشته و با انقباض خود موجب نزدیک شدن هر دو ران به هم میشوند. یا ادکتور شست عضله ای ایست که آن را به کف دست نزدیک میکند.
ارتوز به وسیله ای میگویند که برای حمایت از یک عضو و یا تصحیح تغییر شکلی که در عضو وجود دارد بکار میرود. توضیح بیشتر
ارتولانی نام یک آزمایش و تست بالینی ارتوپدی است که پزشک از آن برای معاینه کودک مبتلا به دررفتگی مادرزادی مفصل ران استفاده میکند. اساس تست ارتولانی سعی پزشک در جابجا کردن مفصل ران است. با انجام تست ارتولانی پزشک با انجام مانوری سعی میکند مفصل ران دررفته را جااندازی کند و این جاافتادن را احساس میکند. جاافتادن سر استخوان ران به درون حفره استابولوم با انجام تست ارتولانی نشانه ناپایداری مفصل ران است.
ازگود اشلاتر بیماری است که مشخصه آن یک برجستگی استخوانی دردناک در جلوی بالاترین قسمت استخوان تیبیا یا درشت نی است. توضیح بیشتر
اسپاسم به معنای انقباض ناگهانی و غیر ارادی یک عضله است. توضیح بیشتر
اسپرینگل نام بیماری مادرزادی است که به آن دفرمیتی یا تغییر شکل اسپرینگل هم میگویند. در این بیماری استخوان کتف قدری بالاتر از محل طبیعی خود قرار میگیرد. توضیح بیشتر
اسپلینت یا آتل یک وسیله است که برای حمایت از یک عضو و یا برای بیحرکت کردن یک مفصل بکار میرود. توضیح بیشتر
اسپوندیلولیز یک نوع شکستگی استرسی در ستون مهره است. توضیح بیشتر
اسپوندیلولیستزی به معنای سر خوردن یک مهره به سمت جلو روی مهره پایینی است. توضیح بیشتر
اسپوندیلیت انکیلوزان نوعی بیماری روماتیسمی سیستم اسکلتی است. توضیح بیشتر
اسپینا بیفیدا یا مهره شکاف دار نوعی ناهنجاری مادرزادی ستون مهره است. توضیح بیشتر
استابولوم قسمتی از استخوان لگن خاصره و به شکل یک کاسه است. حفره استابولوم سر استخوان ران را در درون خود جای داده و این دو با هم مفصل ران را تشکیل میدهند. حفره استابولوم دو اهمیت عمده دارد. یکی در روند ایجاد آرتروز مفصل ران که این حفره دچار ساییدگی میشود و دیگر در شکستگی های استابولوم. سطح داخلی حفره استابولوم از غضروف مفصلی پوشیده شده است.
استامپ انتهایی ترین قسمت یک اندام قطع شده است. وقتی قسمتی از یک اندام قطع میشود، قسمت باقیمانده آن که بعد از نزدیک ترین مفصل قرار گرفته است را استامپ میگویند. مثلا وقتی ساق از وسط قطع میشود قسمت باقیمانده آن از مفصل زانو به پایین را استامپ مینامند. برای اتصال استامپ به اندام مصنوعی آنرا در یک حفره یا فرورفتگی در اندام مصنوعی به نام ساکت Socket قرار میدهند.
استخوان اسفنجی یا استخوان ترابکولار یا استخوان کنسلوس به دسته ای از استخوان ها میگویند که تراکم کمی داشته و دارای خلل و فرج فراوان است. در درون این دسته از استخوان ها مانند اسفنج حفرات ریز فراوانی وجود دارد. استخوان های اطراف مفاصل از جنس استخوان اسفنجی هستند. طرف مقابل استخوان اسفنجی استخوان کورتیکال است که محکم و پر و بدون حفره است. قسمت دیافیز یا وسط استخوان های بدن (مثل وسط استخوان ران) از جنس استخوان کورتیکال است.
استخوان مرمری نام یک بیماری ژنتیکی است که در آن سلول های استئوکلاست که مسئول جذب استخوان هستند خوب کار نمیکنند. توضیح بیشتر
استرنوکلاویکولار نام مفصلی در ناحیه شانه و سینه است. مفصل استرنوکلاویکولار از کنار هم قرار گرفتن استخوان استرنوم یا جناغ و استخوان کلاویکل یا ترقوه تشکیل شده است. اهمیت مفصل استرنوکلاویکولار بیشتر در دررفتگی آن و در ایجاد آرتروز و ساییدگی در آن است.
استرنوم نام استخوانی در جلوی قفسه سینه است که به آن استخوان جناغ هم میگویند. دنده ها بالایی قفسه سینه در قسمت جلو به استرنوم متصل میشوند. استخوان های ترقوه هم از دو طرف با سطح بالایی استرنوم مفصل میشوند.
استئوآرتریت نام دیگر آرتروز یا ساییدگی مفصل است. توضیح بیشتر
استئوبلاست دسته ای از سلول های استخوانی هستند که وظیفه آنها ساختن استخوان است. سلول های استئوبلاست در طول حیات هر استخوان مرتبا استخوان جدید میسازند و سلول های دیگری به نام استئوکلاست هم مرتبا قسمت هایی از استخوان را جذب میکنند. پس استخوان دائما در حال نو شدن است.
استئوتومی به معنای شکسته شدن استخوان به توسط پزشک است. توضیح بیشتر
استئوپتروز نام یک بیماری ژنتیکی است که در آن سلول های استئوکلاست که مسئول جذب استخوان هستند خوب کار نمیکنند. توضیح بیشتر
استئوپروز یا پوکی استخوان بیماری است که در آن ماده تشکیل دهنده استخوان کاهش میابد و یا به سخن دیگر تراکم آن کم میشود. توضیح بیشتر
استئوژنز ایمپرفکتا یا استخوان سازی ناقص بیماری ژنتیکی و مادرزادی است که در آن استخوان بسیار ترد و شکننده میشود. توضیح بیشتر
استئوئید استئوما نوعی تومور خوش خیم استخوان است. توضیح بیشتر
استئوفیت به استخوان اضافی میگویند که در بیماران مبتلا به آرتروز در لبه مفصل ایجاد میشود. ایجاد استئوفیت در لبه استخوانی مفصل میتواند محدودیت حرکتی ناشی از آرتروز یا ساییدگی را بیشتر کند. در تصویر سمت راست این صفحه برجستگی های متعددی که در لبه مفصل ایجاد شده اند استئوفیت هستند. گاهی اوقات استئوفیت ها شکسته شده و موجب درد و تورم مفصل میشوند.
استئوکلاست نام دسته ای از سلول های استخوانی است که وظیفه جذب استخوان را دارند. استئوکلاست ها سلول های استخوان خواری هستند که در طول حیات استخوان مرتبا قسمتی هایی از آن را جذب میکنند. در عوض سلول های استئوبلاست استخوان جدید ساخته و در نتیجه ساختار استخوان مرتبا در حال بازسازی و تغییر و نو شدن است.
استئوکندروز نام دسته ای از بیماری های استخوانی است که قسمت اپی فیز استخوان را درگیر میکنند. استئوکندروز ها در بچه ها و نوجوانان شایعتر بوده و علت ایجاد آن معمولا قطع جریان خون استخوان است. بیماری های کین باخ در مچ دست، پرتس در لگن، سیور در پاشنه، ازگود اشلاتر در زانو و شوئرمن در ستون مهره را از دسته استئوکندروز ها میدانند. علامت مشترک استئوکندروز ها بروز درد در محل است.
استئوکندروم نام دسته ای از تومور های خوش خیم استخوانی است که موجب ساخته شدن استخوان و غضروف میشوند. توضیح بیشتر
استئوکندریت نوعی استئوکندروز است که در آن قسمتی از استخوان و غضروف درون مفصل دچار التهاب میشود. توضیح بیشتر
استئومالاسی یا نرمی استخوان به معنی کم شدن محتوای معدنی استخوان های بدن است. استئومالاسی به علت در دسترس نبودن کلسیم و فسفر برای استخوان و یا افزایش جذب این مواد از استخوان ایجاد میشود. استئومالاسی را در کودکان راشیتیسم مینامند. استئومالاسی موجب درد پراکنده در بدن، ضعف عضلانی و شکننده شدن استخوان ها میشود. شایعترین علت بروز استئومالاسی کمبود ویتامین دی است.
استئومیلیت به معنای التهاب استخوان است. توضیح بیشتر
اسفنجی یا کنسلوس نام نوعی جنس استخوان است. استخوان ممکن است کورتیکال یا کنسلوس باشد. استخوان کنسلوس را استخوان اسفنجی هم میگویند. همانطور که از نامش پیدا است استخوان کنسلوس مانند اسفنج متخلخل و دارای حفرات ریز زیادی است. جنس استخوان هایی که در ناحیه متافیز و اپی فیز استخوان های بلند( ران، درشت نی، نازک نی، بازو، زند زبرین، زند زیرین) قرار گرفته اند کنسلوس یا اسفنجی است. جنس استخوان های کوتاه مانند استخوان های مهره، استخوان های مچ دست و مچ پا هم کنسلوس یا اسفنجی است.
اسکاپولا نام استخوانی در ناحیه شانه و در پشت قفسه سینه است که به آن استخوان کتف هم میگویند. استخوان اسکاپولا به شکل یک صفحه مثلثی شکل است که از یک طرف به استخوان ترقوه متصل میشود و از طریق قسمتی از خود به نام حفره گلنویید با سر استخوان بازو مفصل شانه را تشکیل میدهد.
اسکافوئید نامی استخوانی در ناحیه مچ دست است. به آن استخوان ناوی یا استخوان ناویکولار هم میگویند. در مچ دست انسان هشت استخوان کوچک در کنار هم قرار گرفته اند که به آنها استخوانچه هم میگویند. اسکافوئید نام مهمترین آنها است که با استخوان رادیوس یا زند زبرین مفصل میشود. اهمیت استخوان اسکافوئید در شکستگی های این استخوان است که میتواند همراه با عوارض زیادی باشد.
اسکن استخوان نوعی روش تصویر برداری از استخوان است. توضیح بیشتر
اسکن رادیوایزوتوپ نوعی روش تصویر برداری از استخوان است که با استفاده از مواد رادیواکتیو انجام میشود.
اسکن کامپیوتری نوعی اسکن استخوانی است که با تابش پرتو ایکس به بدن بیمار و سپس پردازش کامپیوتری آن تصاویر دقیقی از بدن بخصوص از استخوان ها بدست میدهد. توضیح بیشتر
اسکولیوز به معنای انحراف جانبی ستون مهره است. توضیح بیشتر
اکستانسور نام تاندون های باز کننده اندام فوقانی یا تحتانی است. یک تاندون اکستانسور تاندونی است که یک مفصل را از حالت خم یا فلکشن Flexion به حالت باز و مستقیم و کشیده یا اکستنشن Extension درمیاورد.
اکستنشن نام نوعی حرکت در اندام است که در فارسی به آن باز شدن هم میگویند. جهت های حرکت اندام ها نام های گوناگون دارند و اکستنشن یکی از این جهات است. وقتی مفصل در جهتی حرکت میکند که استخوان های دو طرف آن در یک امتداد قرار میگیرند آن حرکت را اکستنشن یا باز شدن میگویند. جهت خلاف اکستنشن، فلکشن یا خم شدن است. بطور مثال وقتی آرنج خود را خم میکنیم و در نهایت ساعد را به بازو میچسبانیم در واقع داریم آرنج را در جهت فلکشن یا خم شدن حرکت میدهیم. حال اگر دوباره شروع با باز کردن آرنج کنیم بطوریکه در نهایت ساعد و بازو در امتداد هم قرار گیرند این حرکت را اکستنشن میگویند. در مفاصل کوچک انگشتان دست و پا اکستنشن به معنای مستقیم شدن و در امتداد هم قرار گرفتن بند های انگشتان است. وقتی زانو از حالت خم شده کم کم به سمت باز شدن حرکت کرده و در نهایت ساق و ران در یک امتداد قرار میگیرند این حرکت را اکستنشن میگویند.
اکسونوتمزیس نوعی آسیب به رشته های عصبی است که در آن آکسون آسیب میبیند ولی غلاف های اطراف آن سالم میمانند. توضیح بیشتر
اگزوستوز نوعی تومور استخوانی خوش خیم است که به نام استئوکندروم هم شناخته میشود. توضیح بیشتر
الکترومیوگرافی یا تست نوار عضلانی یا عصبی آزمایشی است که به توسط متخصصین طب فیزیکی انجام میشود و به توسط آن فعالیت اعصاب و عضلات اندام بررسی میشود. توضیح بیشتر
انکندروم نوعی تومور خوش خیم استخوان و از جنس غضروف است. توضیح بیشتر
انکیلوز یا جمود مفصلی به معنای خشکی مفصل است. در جمود مفصلی غضروف سطح مفصل از بین رفته و استخوان های تشکیل دهنده مفصل به یکدیگر جوش میخورند. نتیجه اینست که حرکات مفصل بطور کامل از بین میرود. البته ممکن است جمود مفصلی به علت سفت شدن شدید کپسول مفصلی و رباط های اطراف آن ایجاد شده باشد.
انگشت چکشی یا مالت فینگر تغییر شکلی در انگشت دست بصورت خم شدن بند انتهایی است. توضیح بیشتر
انگشت ماشه ای یا تریگر فینگر بیماری است که در آن حرکت بند انتهایی انگشت دچار اشکال میشود. توضیح بیشتر
اولکرانون یک برجستگی استخوانی در پشت آرنج است. وقتی آرنج خود را خم میکنید برجسته ترین قسمت پشت آرنج در واقع همان زائده استخوانی اولکرانون است که در زیر پوست پشت آرنج لمس میشود. برجستگی یا زائده اولکرانون بالاترین قسمت استخوان اولنا یا زند زیرین بوده و محل اتصال تاندون عضله سه سر بازو است.
اولنا که نام دیگر آن زند زیرین است یکی از دو استخوان تشکیل دهنده ساعد میباشد. در ساعد دو استخوان بلند وجود دارد که استخوان اولنا در سمت داخلی ساعد یعنی سمتی که به انگشت کوچک دست نزدیک تر است قرار گرفته. استخوان اولنا در سمت مچ دست بسیار نازک میشود ولی در سمت بالا و در قسمت آرنج بسیار بزگ و پهن است.
اولنار یعنی هر چیز منسوب به اولنا. اولنا یا زند زیرین نام یکی از دو استخوان ساعد بوده و بعضی از بافت های ساعد چون نزدیک به این استخوان هستند نام آن را بر خود میگیرند. بطور مثال عصب اولنار یا شریا یا ورید اولنار نام اعصاب و عروقی هستند که در نزدیکی استخوان اولنا در ساعد قرار گرفته اند.
اولیر نام بیماری است که در آن بیمار دچار تومورهای متعدد خوش خیم غضروفی در استخوان های بدن میشود. در بیماری اولیر یا انکندروماتوز استخوان ها تغییر شکل داده و ضعیف میشوند و به همین علت احتمال شکستگی آنها بیشتر میشود. وجود تومورهای غضروفی در نزدیکی مفاصل موجب محدودیت حرکتی در آنها میگردد. بیماری اولیر یا انکندروماتوز در سنین نوجوانی دیده شده و در پسران شایعتر است.
اهلرز دانلس نام بیماری ژنتیکی است که مشخصه مهم آن قابلیت انعطاف بسیار زیاد مفاصل بدن و شلی مفصلی است. پوست مبتلایان به اهلرز دانلس قابلیت کشسانی زیاد داشته و بسیار شل و الاستیک است. عروق خونی این بیماران ضعیف بوده و به راحتی آسیب میبیند. انگشت دست فرد مبتلا به اهلرز دانلس بسیار منعطف است. مشکل اصلی در بیماری اهلرز دانلس اشکال در ساخته شدن پروتئینی به نام کلاژن است که در ساختمان استخوان، پوست و بسیاری بافت های دیگر بدن وجود دارد. بیماری اهلرز دانلس میتواند زمینه خانوادگی داشته و موروثی باشد.
ایدیوپاتیک یک صفت و به معنای “با علت ناشناخته” است و منظور از آن اینست که علت بوجود آمدن بیماری خاصی ناشناخته است. کلمه ایدیوپاتیک بیشتر در پزشکی بکاربرده میشود و منظور از آن اینست که علت بوجود آمدن بیماری خاصی ناشناخته است. بیماری ها به علل متفاوتی بوجود میایند. گاهی اوقات میتوان علت ریشه ای ایجاد یک بیماری را مشخص کرد ولی گاهی اوقات نمیتوان علت ایجاد یک بیماری را مشخص کرد. در این حال میگویند بیماری، ایدیوپاتیک است. بطور مثال آرتروز یا ساییدگی مفصلی میتواند به علل زیر ایجاد شود
آرتروز بدنبال شکستگی داخل مفصلی
آرتروز به دنبال آسیب غضروف مفصلی
آرتروز بدنبال آسیب رباط های اطراف مفصل
آرتروز ایدیوپاتیک
ایسکمی به معنی کاهش جریان خون یک اندام است. خون به توسط شریان ها به اعضاء مختلف بدن میرسد. به هر علتی که شریان دچار مشکل شده و نتواند به اندازه کافی خون به اندام برساند موجب بروز ایسکمی یا کم خونی موضعی در آن اندام میشود. ایسکمی اندام میتواند موجب اختلال در حس و حرکت اندام شود. اندام دچار ایسکمی سرد و رنگ پریده میشود و در صورت ادامه یافتن ایسکمی در یک اندام آن قسمت ممکن است سیاه شده و دچار نکروز شده و بمیرد.
ایسکمی ولکمن نام وضعیتی است که در آن به علت انسداد عروق اندام عضلات دچار کم خونی میشوند. ایسکمی به معنی کم خونی است و ریچارد ولکمن نام پزشک آلمانی است که اولین با این وضعیت را توضیح داده است. در شکستگی استخوان ها و یا بدنبال سندروم کمپارتمان ممکن است بر روی رگ های خونی اندام فشار وارد شده و مسیر این عروق بطور ناقص بسته شوند. در این حال خون کافی اندام نمیرسد. عضلات اندام دچار کم خونی شده و تغییر شکل میدهند و نتیجه آن تغییر شکلی در اندام است که به آن کنتراکچر ولکمن میگویند. پس ایسکمی ولکمن منتج به کنتراکچر یا تغییر شکل ولکمن میشود.
ایسکیوم نام قسمتی از استخوان لگن خاصره است. لگن خاصره از دو استخوان پهن و بزرگ که به آنها استخوان های بی نام میگویند تشکیل شده است. دو استخوان بی نام در دو طرف لگن خاصره قرار گرفته و قرینه یکدیگرند. هر کدام از این استخوان های بی نام از اتصال سه استخوان دیگر درست شده اند.این سه استخوان ایلیوم و ایسکیوم و پوبیس هستند. استخوان ایسکیوم در قسمت پایین استخوان بی نام قرار گرفته است. قسمتی از استخوان ایسکیوم که به آن توبروزیته یا برجستگی استخوان ایسکیوم میگویند همان جایی است که در موقع نشستن بر روی زمین با آن در تماس قرار میگیرند.
ایلیوم نام قسمتی از استخوان لگن خاصره است. لگن خاصره از دو استخوان پهن و بزرگ که به آنها استخوان های بی نام میگویند تشکیل شده است. دو استخوان بی نام در دو طرف لگن خاصره قرار گرفته و قرینه یکدیگرند. هر کدام از این استخوان های بی نام از اتصال سه استخوان دیگر درست شده اند. این سه استخوان ایلیوم و ایسکیوم و پوبیس هستند. استخوان ایلیوم در قسمت بالایی استخوان بی نام قرار گرفته است. استخوان ایلیوم به شکل یک صفحه پهن است به طوی که بالاترین قسمت آن را بال ایلیوم مینامند. بالاترین قسمت استخوان ایلیوم در دو طرف لگن زیر پوست لمس میشوند. کمربند شلوار درست بالای این برجسته ها بسته میشود تا پایین نیاید.
ایمپلنت جسم مصنوعی است که درون بدن کاشته میشود تا در انجام کاری به آن کمک کند. یک وسیله پزشکی است که به منظور جایگزینی قسمتی از بدن که وجود ندارد حمایت از یک قسمت آسیب دیده کمک به بهبود عملکرد یک بافت یا عضو استفاده میشود. ایمپلنت از کلمه پلنت به معنی کاشتن گرفته شده است و منظور اینست که یک جسم خارجی در بدن کاشته شده است. ایمپلنت ها در ارتوپدی کاربرد وسیعی دارند. بطور مثال تمامی مفاصل مصنوعی نوعی ایمپلنت هستند. تمامی وسایل فلزی که در جراحی شکستگی ها از آنها استفاده شده و درون یا بر روی سطح استخوان گذاشته میشوند تا قطعات شکسته شده را در کنار هم نگه دارند ایمپلنت هستند. پس پیچ، پلاک، وایر، پین و میله داخل استخوانی جزو دسته ایمپلنت ها محسوب میشوند. ایمپلنت ها از موادی ساخته میشوند که بدن به آنها واکنشی نشان ندهد و آنها را دفع نکند. استیل، تیتانیوم، پلاستیک و مواد زیستی مانند هیدروکسی آپاتیت میتوانند در ساخت ایمپلنت ها بکار گرفته شوند.
اینترتروکانتریک به معنای بین تروکانتر ها است. توضیح بیشتر
اینترفالانژیال به معنای بین فلانژ ها یا بین فالانکس ها است. استخوان هر بند انگشت را فالانکس میگویند. بند های انگشتان با هم مفصل میشوند و این مفاصل در واقع بین فالانکس ها است. مفصل بین دو فالانکس را مفصل اینترفالانژیال مینامند. هر انگشت دست (بجز شست) سه بند و دو مفصل اینترفالانژیال دارد.
لغت نامه ارتوپدی. ب
بارلو نام یک آزمایش و تست بالینی ارتوپدی است که پزشک از آن برای معاینه کودک مبتلا به ناپایداری مادرزادی مفصل ران استفاده میکند. اساس تست بارلو سعی پزشک در جابجا کردن مفصل ران است. با انجام تست بارلو پزشک با انجام مانوری سعی میکند مفصل ران را در ببرد و وی این دررفتن را احساس میکند. خارج شدن سر استخوان ران از حفره استابولوم با انجام تست بارلو نشانه ناپایداری مفصل ران است.
بازسازی مفصل نام عمومی برای دسته ای از اعمال جراحی است که در آنها سعی میشود مفصل آسیب دیده به نحوی تغییر شکل داده شود تا بیمار بتواند از آن استفاده بهتر ببرد. مهمترین نوع بازسازی مفصلی آرتروپلاستی است و معمول ترین نوع آرتروپلاستی تعویض مفصل است که در آن مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی جایگزین میشود. نوع دیگر بازسازی مفصل استئوتومی است که در آن شکل آناتومیک استخوان های تشکیل دهنده مفصل تغییر داده میشود.
باسیل نوعی باکتری است که به شکل استوانه است. باسیل ها میکروب هایی هستند که میتوانند بیماری زا باشند. میکروب بیماری سل و میکروب بیماری سیاه زخم از نوع باسیل هستند. انواع خاصی از باسیل ها میتوانند آنتی بیوتیک تولید کنند.
باکتری نام دسته ای از میکروارکانیسم ها یا میکروب ها است که طول آنها در حد چند میکرومتر است. باکتری ها میتوانند به اشکال کروی، استوانه ای، مارپیچی و یا اشکال دیگر باشند. در هر گرم خاک حدود ۴۰ میلیون و در یک میلی لیتر آب تاره حدود یک میلیون باکتری وجود دارد. وزن کل باکتری های زنده روی کره زمین بیش از مجموع وزن تمام جانوران و گیاهان آن است. باکتری ها به وفور در روی پوست انسان و در دستگاه گوارش زندگی میکنند. اکثریت باکتری ها بی ضرر هستند. تنوع باکتری هایی که در بدن انسان زندگی میکنند ده برابر تنوع سلول های بدن است. بعضی از باکتری ها بیماری زا هستند.
بانداژ ولپو نام طریقه ای از بستن اندام فوقانی است. در روش بانداژ ولپو به توسط یک باند یا نوار پارچه ایT ساعد به گردن آویزان شده و بازو به تنه بسته میشود. بانداژ ولپو بیشتر برای درمان آسیب های شانه و ترقوه کاربرد دارد.
بریس نام عمومی برای دسته ای از وسایل است که هدف استفاده از آنها حمایت از اندام یا تنه بصورت کنترل، هدایت، بیحرکتی یا محدود کردن حرکات مفاصل و اندام است. توضیح بیشتر
بریس اسکاتیش رایت نوعی بریس یا ارتوز است که بیشتر در درمان بیماری پرتس استفاده میشود. بریس اسکاتیش رایت از یک حلقه تشکیل شده که به دور تنه بچه بسته میشود. به دو طرف این حلقه دو دسته به توسط لولا متصل شده که آن هم به توسط حلقه هایی به ران بچه بسته میشوند. هدف استفاده از بریس اسکاتیش رایت نگه داشتن مفصل ران بچه در حالت ابداکشن یا دور شده از محور مرکزی بدن است.
بریس میلواکی یا ارتوز میلواکی نام نوعی بریس است که در درمان اسکولیوز بکار برده میشود. این بریس به دور تنه نوجوان بسته میشود تا در درمان بعضی از انواع انحراف جانبی ستون مهره به بیمار کمک کند. بریس میلواکی از لگن تا زیر چانه بیمار را در بر میگیرد.
بلانت نام بیماری است که در آن زانوی بچه دچار انحراف جانبی میشود. توضیح بیشتر
بنس جونز نوعی پروتئین است که در خون و ادرار بیماران مبتلا به میلوم مولتیپل دیده میشود. پروتئین بنس جونز از دسته گلوبولین ها است. یافتن این پروتئین در ادرار بیمار یکی از علائم تشخیصی بیماری میلوم مولتیپل است.
بورس کیسه بافتی ظریفی است که عمدتا در اطراف مفاصل قرار داشته و وظیفه آن تسهیل حرکت تاندون ها بر روی استخوان مجاور است. توضیح بیشتر
بورسیت به معنای التهاب بورس است.
بیس فسفونات نام دسته ای از دارو ها است که مانع از دست دادن توده استخوانی بدن میشود و بیشتر در استئوپروز یا پوکی استخوان بکار برده میشود. اثر بیس فسفونات ها بصورت مهار کردن فعالیت دسته ای از سلول ها به نام استئوکلاست است که در درون استخوان ها قرار دارشته و وظیفه آنها جذب مواد معدنی استخوان است. آلندرونیت نوعی بیس فسفونات است. مصرف بیس فسفونات ها میتواند احتمال شکستگی مرضی در مبتلایان به پوکی استخوان را کاهش دهد.
بیوپسی Biopsy به معنی نمونه برداری از بافت ها است. بیوپسی روشی تشخیصی است که به توسط آن پزشک مقداری از بافت بدن را خارج کرده و برای بررسی به آزمایشگاه بافت شناسی میفرستد. در آزمایشگاه بافت شناسی یا پاتولوژی پزشک متخصص پاتولوژیست بافت های ارسالی توسط پزشک را در زیر میکروسکوپ بررسی کرده و بیماری های احتمالی را که در بافت وجود دارد تشخیص داده و به پزشک گزارش میدهد. بیوپسی به چند طریق انجام میشود. *بیوپسی با سوزن Needle biopsy : در این روش پزشک ابتدا پوست بیمار را بیحسی موضعی میدهد و سپس یک لوله ظریف را از راه پوست به عضو مورد نظر میفرستد و تکه کوچکی از بافت آنرا جدا کرده و با لوله به بیرون میکشد. *بیوپسی باز Open biopsy : در این روش پزشک با بیحسی موضعی یا بیهوشی عمومی پوست را شکاف داده و بافت های دیگر را کنار میزند تا به عضو و بافت مورد نظر برسد. سپس تکه کوچکی از آن را برداشته و مجددا پوست را ترمیم میکند. *بیوپسی کلی Excisional biopsy : مانند روش قبل است با این تفاوت که پزشک جراح تمام بافتی را که به نظرش غیر طبیعی است خارج میکند. از این روش بیشتر در تومور ها استفاده میشود. با این روش کل تومور برداشته شده و به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده میشود.
لغت نامه ارتوپدی. پ
پاتلا یا کشکک نام استخوانی در جلوی زانو است. استخوان کشکک یا پاتلا یک استخوان سزاموئید بوده که در مسیر تاندون عضله چهارسر ران به استخوان درشت نی قرار دارد. استخوان کشکک یا پاتلا از بالا به تاندون چهارسر و از پایین به تاندون کشککی متصل میشود. نرمی غضروف استخوان پاتلا یا کشکک از علل مهم درد زانو است
پا چنبری یا کلاب فوت نام بیماری مادرزادی است که موجب تغییر شکل کف پا میشود. توضیح بیشتر
پارستزی به معنی احساس گزگز و مورمور و یا داغ شدن در پوست است. احساس این حالات در پوست بدون تحریک شدن آن بوسیله یک محرک خارجی صورت میگیرد. شایعترین علت پارستزی که بطور طبیعی ایجاد میشود فشار خارجی روی اندام است. بطور مثال وقتی مدت زیادی روی یک پایمان مینشینیم یا روی یک دستمان دراز میکشیم خواب میرود. پس از آن وقتی اندام خواب رفته را آزاد میکنیم تا چند ثانیه احساس گزگز و پارستزی در آن وجود دارد. شایعترین علل دیگر پارستزی شامل نارسایی عروقی، فشار به اعصاب یک اندام، کمبود ویتامین، دیابت و پرکاری یا کم کاری غده تیروئید است.
پاژه نام یک بیماری مزمن است که موجب بزرگ شدن و تغییر شکل استخوان میشود. جذب و دوباره سازی مکرر استخوان در این بیماری موجب ضعیف شدن استخوان و افزایش احتمال شکستگی آن میگردد. درد استخوان و آرتروز مفصلی از علائم شایع بیماری پاژه است. بیماری پاژه معمولا در یک یا تعداد معدودی استخوان بدن ایجاد میشود. از بیس فسفونات ها و کلسیتونین در درمان بیماری پاژه استفاده میشود.
پداگرا نام دیگر نقرس شست پا است. تورم، قرمزی و درد شدید شست پا بدنبال بیماری نقرس را پداگرا مینامند. نیمی از موارد نقرس بصورت پداگرا است.
پدیکول نام دو پایه یا برجستگی استخوانی در پشت جسم مهره است. ستون فقرات از مهره هایی تشکیل شده است. در طرفین و پشت هر مهره دو برجستگی استخوان به نام پدیکول وجود دارد که جسم مهره را به حلقه پشتی مهر متصل میکنند. حلقه پشتی یک ساختار استخوانی در پشت مهره است که نخاع را در خود جای داده است.
پرتس نام یک بیماری است که در کودکان بخصوص پسران موجب خراب شدن سر استخوان ران میشود.نام کامل این بیماری لگ کالو پرتس است. توضیح بیشتر
پرگزیمال کلمه ای است که در علم آناتومی برای نشان دادن جهت بکار برده میشود. مثلا میگوییم مچ دست در پرگزیمال انگشت دست قرار دارد به این معنا که فاصله مچ دست تا ریشه اندام فوقانی (یعنی شانه) کمتر از انگشت دست است. پرگزیمال بودن به معنای نزدیک تر بودن است. پس وقتی یک عضو اول در پرگزیمال عضو دومی قرار دارد به این معنا است که فاصله عضو اول تا ریشه اندام کمتر از فاصله عضو دوم است. مفصل ران در پرگزیمال مفصل زانو قرار دارد. همچنین ستون مهره در پرگزیمال لگن قرار گرفته است.
پروتز به وسیله ای مصنوعی میگویند که جایگزین قسمتی از دست رفته از بدن میشود. توضیح بیشتر
پروفیلاکسی به معنای پیشگیری است. در طب هر اقدام پیشگیرانه را که مانع از بروز بیماری یا عوارض آن شود را پروفیلاکسی مینامند. بطور مثال آنتی بیوتیک پروفیلاکسی دارویی است که به بیماران خاصی داده میشود تا از بروز بیماری عفونی در مواردی که احتمال بروز آن زیاد است پیشگیری شود.
پری مزیوم یک پرده بافتی نازک است که دور تا دور فیبرهای عضلانی را گرفته و یک دسته عضلانی را در بر میگیرند. کنار هم قرار گرفتن چند دسته عضلانی هم یک عضله کامل را میسازد. دور تا دور یک عضله کامل را پرده پری مزیوم پوشانده است. پرده پری مزیوم از پروتئین خاصی به نام کلاژن ساخته شده است.
پری نوریوم یک پرده بافتی نازک است که دور تا دور فیبرهای عصبی را گرفته و یک دسته عصبی به نام فاسیکل را تشکیل میدهند. چند فاسیکل در کنار هم قرار گرفته و در اطراف آن پرده ای به نام اپی نوریوم قرار گرفته و یک عصب کامل را درست میکنند. پری نوریوم پرده ای شفاف اسن و از چند لایه تشکیل شده است.
پسواس عضله ای بلند و دوکی شکل است که در دو طرف ستون فقرات کمری قرار گرفته است. پس دو عضله پسواس در دو طرف ستون مهره وجود دارد. در نیمی از افراد این عضله دو قسمتی است قسمت بزرگتر آن را عضله پسواس بزرگ یا پسواس ماژور Psoas major و قسمت کوچکتر آن را پسواس کوچک یا پسواس مینور Psoas minor میگویند. عضلات پسواس از سطح خارجی مهره های کمری منشا گرفته و در پایین به عضله ایلیاک یکی شده و عضله ایلیوپسواس را میسازد. عضله ایلیوپسواس به تروکانتر بزرگ در پایین سر استخوان ران متصل میشود. عضله ایلیوپسواس از دو قسمت پسواس و ایلیاک تشکیل شده است.قسمت پسواس از ستون مهره و قسمت ایلیاک از لگن منشا میگیرد.
پلاک یا پلیت قطعه ای فلزی است که از آن برای متصل کردن قطعات شکسته شدن استخوانی استفاده میشود. مردم به پلاک، پلاتین هم میگویند. البته جنس پلاک معمولا از نوعی فولاد ضد زنگ بوده و از جنس فلز پلاتین نیست. پلاک به توسط چند عدد پیچ به استخوان های شکسته شده متصل شده و آنها را بیحرکت میکند.
پلی داکتیلی به معنای چند انگشتی است. توضیح بیشتر
پوبیس نام قسمتی از لگن خاصره است. لگن خاصره از دو استخوان بزرگ تشکیل شده که به آنها استخوان های بی نام میگویند. هر استخوان بی نام سه قسمت دارد. قسمت جلویی یا قدامی هر استخوان بی نام را پوبیس مینامند. استخوان پوبیس در زیر پوست در بالای ناحیه شرمگاهی قابل لمس است.
پوستریور به معنی پشت است. وقتی میگویم جسم الف در پوستریور جسم ب است به این معنی است که جسم الف در پشت جسم ب قرار گرفته است. پوستریور بدن انسان سمتی است که ستون مهره و باسن قرار گرفته است.
پولیومیلیت یا فلج اطفال نام نوعی بیماری عفونی است که موجب آسیب به سلول های عصبی و بدنبال آن ضعف و لاغری عضلانی میشود. توضیح بیشتر
پونکسیون روشی تشخیصی در طب است. از طریق پونکسیون لوله نازکی از راه پوست به داخل بدن فرستاده میشود تا قسمتی از یک مایع بافتی از بدن خارج شود. مایع کسب شده از راه پونکسیون برای تشخیص بیماری فرد تحت آزمایش قرار میگیرد. بطور مثال از پونکسیون نخاع برای بدست آوردن مایع نخاعی و به منظور تشخیص بیماری های آن استفاده میشود. تصویر این صفحه یک پونکسیون مایع نخاع در ستون فقرات را نشان میدهد.
پیچ قطعه ای فلزی است که از آن برای متصل کردن قطعات شکسته شدن استخوانی استفاده میشود. جنس پیچ معمولا از نوعی فولاد ضد زنگ است. از پیچ ممکن است به تنهایی و یا همراه با پلاک و یا میله داخل استخوانی استفاده شود
پیچ خوردگی نوعی آسیب مفصلی است که در آن مفصل بشدت کج شده و بدنبال آن رباط های اطراف مفصل کشیده شده و یا پاره میشوند. توضیح بیشتر
پیزیفورم نام استخوانچه کوچکی در ناحیه مچ دست است. در مچ دست هشت استخوان کوچک یا استخوانچه قرار دارند. استخوان پیزیفورم یا نخودی در جلوی استخوان تری کتروم و در طرف انگشت کوچک دست قرار دارد. ضربه به کف دست میتواند موجب شکستگی پیزیفورم شود.
پیلون نام نوعی شکستگی مچ پا است. شکستگی خرد شده پایین ترین قسمت استخوان تیبیا یا درشت نی را شکستگی پیلون مینامند. توضیح بیشتر
پین میله نوک تیزی از جنس فلز است که از آن برای متصل کردن قطعات شکسته شدن استخوانی استفاده میشود. جنس پین معمولا از نوعی فولاد ضد زنگ است. از پین ممکن است برای اتصال موقت و یا دائم قطعات استخوانی استفاده شود. انتهای پین ممکن است در بیرون از پوست باقی مانده و چند هفته بعد از جراحی به توسط پزشک ارتوپد از استخوان خارج شود. از پین برای کشش طولی اندام هم استفاده میشود.
پیوند استخوان روشی است که برای کمک به جوش خوردن استخوان از آن استفاده میشود. به پیوند استخوان گرافت استخوان هم میگویند. توضیح بیشتر
پیوند تاندون روشی است که برای اتصال انتهاهای پاره شده یک تاندون آسیب دیده از آن استفاده میشود. توضیح بیشتر
پیوند عصب روشی است که برای اتصال انتهاهای پاره شده یک عصب آسیب دیده از آن استفاده میشود. توضیح بیشتر
لغت نامه ارتوپدی. ت
تارس نام دسته ای متشکل از هفت استخوان در کف پا است که در بین پنجه پا و مچ پا قرار گرفته است. بزرگترین استخوان تارس استخوان پاشنه یا کالکانه نام دارد. استخوان های تارس از یک طرف با واسطه مفاصل تارسومتانارس به استخوان های متاتارس پنجه متصل میشوند و از طریق مفصل مچ پا به استخوان های ساق اتصال میابند.
تارسومتاتارس نام پنج مفصل در کف پا است که بین استخوان های تارس و استخوان های متاتارس قرار گرفته اند. استخوان کوبوئید و سه استخوان کونئیفرم از یک طرف در کنار پنج استخوان متاتارس قرار گرفته و پنج مفصل تارسومتاتارس را میسازند. مفصل تارسومتاتارس را مفصل لیسفرانک نیز مینامند.
تالوس نام یکی از استخوان های تارس است. استخوان تالوس یا قاپ در یالای استخوان پاشنه یا کالکانه قرار گرفته و در بالا با استخوان تیبیا یا درشت نی و در پایین با استخوان پاشنه و در جلو با استخوان ناویکولر مفصل میشود. قسمت اعظم سطح رویی استخوان تالوس را غضروف مفصلی پوشانده است. خونرسانی به استخوان تالوس خیلی خوب نیست و در موارد شکستگی ممکن است دچار نکروز آوازکولر یا سیاه شدگی شود.
تاندنیت Tendinitis به معنای التهاب تاندون است. تاندون یا زردپی یک طناب بافتی بسیار محکم و قابل انعطاف است که از یک طرف به عضله و از طرف دیگر به استخوان متصل میشود. در بعضی بیماری های روماتیسمی و یا در بعضی اوقات بدنبال ضربه، تاندون بخصوص در محل اتصال به استخوان دچار التهاب میشود که به آن تاندنیت میگویند. تاندنیت معمولا با دردی همراه است که در محل اتصال تاندون به استخوان احساس میشود.
تاندون یا زردپی یک طناب بافتی بسیار محکم و قابل انعطاف است که از یک طرف به عضله و از طرف دیگر به استخوان متصل میشود. توضیح بیشتر
تاندینوز Tendinosis به معنی بیماری تاندون است. تاندون یا زردپی یک طناب بافتی بسیار محکم و قابل انعطاف است که از یک طرف به عضله و از طرف دیگر به استخوان متصل میشود. در سنین بالا و یا در کسانی که یک حرکت خاص را بطور مکرر انجام میدهند ( بطور مثال در ورزشکاران) در محل اتصال تاندون به استخوان، رشته های ظریفی که تاندون را درشت میکنند دچار پارگی های میکروسکوپی شده و خراب و ضعیف میشوند. این وضعیت را تاندینوز میگویند. تاندینوز معمولا با دردی همراه است که در محل اتصال تاندون به استخوان احساس میشود.
تراپزوئید Trapezoid نام یکی از استخوانچه های مچ دست بوده و به معنای شبیه ذوزنقه است. در مچ دست انسان هشت استخوان وجود دارد که به آنها استخوانچه های کارپ هم میگویند. این استخوانچه ها در دو ردیف چهار تایی در کنار هم قرار دارند. استخوان تراپزوئید در ردیف دیستال یعنی ردیفی که به کف دست نزدیک تر است قرار دارد. در این ردیف تراپزوئید بعد از تراپزیوم استخوان دوم است. بعد از تراپزوئید استخوان کاپیتیت قرار گرفته است.
تراپزیوم نام یکی از استخوانچه های مچ دست بوده و به معنای ذوزنقه است. در مچ دست انسان هشت استخوان وجود دارد که به آنها استخوانچه های کارپ هم میگویند. این استخوانچه ها در دو ردیف چهار تایی در کنار هم قرار دارند. استخوان تراپزیوم در ردیف دیستال یعنی ردیفی که به کف دست نزدیک تر است قرار دارد. در این ردیف تراپزیوم اولین استخوانچه بوده که با استخوان متاکارپ شست دست مفصل میشود. بعد از تراپزیوم استخوان تراپزوئید قرار گرفته است.
تراکشن به معنای کشش است. تراکشن یا کشش طریقه ای است که پزشک ارتوپد از آن برای بیحرکتی و یا جااندازی نسبی و یا جااندازی کامل یک شکستگی استفاده میکند. دو نوع تراکشن یا کشش وجود دارد که به آنها تراکشن (کشش) پوستی و تراکشن (کشش) استخوانی یا اسکلتال میگویند. در تراکشن یا کشش پوستی یک نوار چسب مخصوص به پوست دو طرف ساق بیمار متصل شده و سپس این نوار چسب از طریق یک ریسمان و قرقره به وزنه ای متصل میشود. آویزان شدن وزنه موجب اعمال تراکشن یا کشش به اندام تحتانی میشود. در تراکشن یا کشش استخوانی یا اسکلتال یک میله یا پین فلزی بصورت عرضی از استخوان درشت نی یا تیبیا عبور داده شده بطوریکه دوسر آن از پوست بیرون باشد. دو سر این پین از طریق ریسمان و قرقره به وزنه متصل میشود.
تراکم استخوان به معنای میزان سفتی و استحکام آن است. توضیح بیشتر
ترقوه Clavicleنام استخوانی در شانه است. استخوان ترقوه یه شکل یه میله ای خمیده به شکل حرف S البته با انحنای کمتر است. دو استخوان ترقوه در بالاترین قسمت جلوی قفسه سینه قرار گرفته از طرف داخل با استخوان جناغ و از طرف خارج با استخوان کتف یا اسکاپولا مفصل میشوند. شکستگی استخوان ترقوه از شکستگی های شایع بخصوص در بچه ها است.
ترندلنبرگ Trendelenburg position طریقه ای دراز کشیدن است که در آن بیمار طاق باز بوده و سر وی نسبت به پاها به سطح زمین نزدیک تر است. بعضی معاینات پزشکی و بعضی اعمال جراحی در وضعیت ترندلنبرگ انجام میشود. همچنین پزشک به بعضی بیماران توصیه میکند تا در مدت درمان در وضعیت ترندلنبرگ قرار داشته باشند.
ترندلنبرگ Trendelenburg gait یک علامت پزشکی بوده و نشانه ضعف عضلات گلوتئال یا ابدکتور لگن است. افرادی که دچار ضعف عضلات ابدکتور لگن به هر دلیلی هستند (مانند دررفتگی مادرزادی مفصل ران) در هنگام ایستادن، اگر پای طرف سالم را از روی زمین بردارند لگن طرف سالم به سمت پایین چرخیده و تنه بیمار به سمت مقابل منحرف میشود. به راه رفتن این افراد راه رفتن ترندلنبرگ میگویند. این افراد در حین راه رفتن مرتبا تنه خود را به طرفین خم میکنند.
تروکانتر Trochanter نام دو برجستگی استخوانی در قسمت های بالایی استخوان ران است. در زیر سر و گردن استخوان ران دو برجستگی به نام های تروکانتر بزرگ و کوچک وجود دارد. تروکانتر بزرگ در سمت خارج قرار داشته و محل اتصال عضلات گلوتئال است. تروکانتر کوچک در سمت داخل است و عضله ایلیوپسواس به آن متصل میشود.
تروما Trauma به معنی آسیبی است که بر اثر وارد شدن ضربه به بدن وارد میشود. ضربات وارده به بدن میتوانند موجب شکستگی استخوان ها، پارگی عصب یا عروق، زخم پوستی و مشکلات دیگر شوند. تروما به اندام و یا احشاء داخلی بدن میتواند بدنبال تصادف وسایل نقلیه و یا سقوط از ارتفاع بوجود آید.
تروماتولوژی Traumatology نام شاخه ای از طب است که به بررسی ضایعات ناشی از تروما میپردازد. تروما به معنی آسیبی است که بر اثر وارد شدن ضربه به بدن وارد میشود. تروماتولوژی در مورد روش های مختلف در تشخیص و درمان آسیب های ناشی از ضربه به بدن بحث میکند. تروماتولوژی از زیر شاخه های مهم جراحی و ارتوپدی است.
ترومبوآمبولی به معنای تشکیل لخته در درون رگ خونی و سپس حرکت آن از طریق رگ به محل دیگر و مسدود کردن رگ در محل جدید است. توضیح بیشتر
ترومبوز به معنی لخته شدن خون در داخل یگ رگ خونی است.
تری کتروم Triquetrum نام یکی از استخوانچه های مچ دست بوده و به معنای سه گوش است. در مچ دست انسان هشت استخوان وجود دارد که به آنها استخوانچه های کارپ هم میگویند. این استخوانچه ها در دو ردیف چهار تایی در کنار هم قرار دارند. استخوان تری کتروم در ردیف پرگزیمال یعنی ردیفی که به ساعد نزدیک تر است قرار دارد. در این ردیف استخوان تری کتروم بعد از استخوان لونیت قرار میگیرد.
تشک مواج Air mattress نوعی تشک طبی است که با فشار هوا باد میشود. یک پمپ الکتریکی فشار هوای قسمت های مختلف آن را بطور دائم کم و زیاد میکند. نتیجه اینست که فشاری که تشک به هر قسمت از بدن وارد میکند دائما در حال تغییر است. از تشک مواج برای پیشگیری و درمان زخم بستر استفاده میشود.
تعویض مفصل نوعی عمل جراحی بازسازی مفصل و نوعی آرتروپلاستی است. توضیح بیشتر
تغییر شکل گردن قو Swan neck deformity یا سوان نک نوعی تغییر شکل یا دفرمیتی در انگشت دست است. تغییر شکل گردن قو معمولا در روماتیسم مفصلی ایجاد میشود. در دفرمیتی گردن قو مفصل اینترفالانژیال دیستال یعنی مفصل انتهایی انگشت دست خم شده و مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال یعنی مفصل وسطی انگشت به سمت پشت منحرف میشود.
تغییر شکل مادلانگ Madelung deformity نوعی اختلال رشد مچ دست است که موجب قوسی شدن استخوان رادیوس یا زند زبرین میشود. بیماری مادلانگ معمولا ارثی است و در دختران بیشتر دیده میشود. این بیماری معمولا دو طرفه بوده و موجب انحراف مچ دست میشود. تغییر شکل شدید مچ دست بدنبال بیماری مادلانگ ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
تنار Thenar یک برجستگی عضلانی در کف دست است. در کف دست انسان نزدیک به انگشت شست، یک برجستگی نرم وجود دارد که محل قرار گیری عضلات مهمی است. این عضلات عمدتا برای حرکت دادن انگشت شست بکار برده میشوند. برجستگی ایجاد شده بر اثر این توده عضلانی را تنار میگویند.
تنگی کانال نخاع نام بیماری است که در آن کانال نخاعی بنا به عللی تنگ شده و به نخاع که در درون آن قرار دارد فشار وارد میکند. توضیح بیشتر
تنوسینوویت Tenosynovitis به معنای التهاب غلاف اطراف تاندون است. در اطراف تاندون ها یا زردپی ها یک غلاف بافتی ظریف وجود دارد که به آن تنوسینوویوم میگویند. در درون این غلاف مایعی وجود دارد که موجب میشود تاندون در حین حرکت با بافت های اطرافش اصطکاک کمی داشته باشد. گاهی بنا به عللی این غلاف ملتهب میشود و به این التهاب تنوسینوویت میگویند. علت تنوسینوویت معمولا کار کشیدن زیاد از اندام و تاندون و یا گاهی اوقات روماتیسم مفصلی است. مهمترین علامت تنوسینوویت درد در محل تاندون است.
تنه استخوان Bone shaft به قسمت وسط استخوان های بلند میگویند. استخوان های بلند معمولا به شکل یک میله هستند که دو سر آنها در محل مفصل، کمی برجسته تر و حجیم تر است. قسمت وسطی استخوان که کمی نازک تر ولی محکم تر است را تنه یا شفت استخوان میگویند. تنه استخوان از جنس استخوان کوزتیکال است.
توبروزیته Tuberosity به معنی یک برجستگی بر روی استخوان است. توبروزیته ها معمولا در محل چسبیدن تاندون ها به استخوان قرار دارند. بطور مثال در سر استخوان بازو دو توبروزیته بزرگ و کوچک قرار دارد که در محل اتصال عضلات روتاتور کاف به استخوان قرار گرفته اند.
تورتیکولی به معنای کج بودن گردن است. توضیح بیشتر
تورنیکه Tourniquet نام وسیله ای است که به دور اندام بسته میشود تا مسیر جریان خون آن را مسدود کند. در اطاق عمل و برای بعضی اعمال جراحی ارتوپدی از نوعی تورنیکه بادی استفاده میشود. آن را مانند بازوبند به دور بازو یا ران میبند و با باد کردن آن مانع از رسیدن جریان خون به انتهای اندام میشوند. به این ترتیب جراح میتواند بدون وجود مشکل خونریزی عمل جراحی را انجام دهد. از تورنیکه همچنین برای پر خون کردن ورید های سطحی اندام فوقانی به جهت راحت تر کردن خونگیری استفاده میشود. استفاده از تورنیکه (به هر شکلی) در بیرون از فضای اطاق عمل توصیه نمیشود.
توفوس Tophus نام رسوب اسید اوریک در بافت های بدن در بیمار مبتلا به نقرس است. در بیماران نقرسی که سطوح بالایی از اسید اوریک در خونشان دارند ممکن است بلور های اسید اوریک در پوست، غضروف، استخوان یا دیگر بافت ها رسوب کند. بیماران دچار توفوس نقرسی معمولا قبلا حملات نقرسی زیادی داشته اند. توفوس بطور متوسط ده سال پس از شروع بیماری نقرس ایجاد میشود. گاهی رسوبات توفوس که در زیر پوست قرار دارند آن را پاره کرده و به صورت یک توده گچی سفید یا زرد رنگ به بیرون میایند.
تومور به معنای رشد غیر معمول یک بافت است که موجب یک برجستگی میشود. توضیح بیشتر
تومور بدخیم Malignant tumor نام گونه ای از تومورها است که در آن سلول های تشکیل دهنده تومور، غیر طبیعی و خارج از کنترل بدن هستند. سلول های یک تومور بدخیم معمولا بسرعت به بافت های سالم اطراف خود نفوذ و تهاجم کرده و جایگزین آنها میشوند. سلول های یک تومور بدخیم ممکن است از طریق جریان خون به بافت های دوردست رفته و در آنجا شروع به رشد و تکثیر کند. به این پدیده متاستاز میگویند.
تومور خوش خیم Benign tumor به معنی رشد غیر معمول بک بافت است که موجب برجستگی موضعی در محل میشود و سلول های تشکیل دهنده آن همان سلول های طبیعی بدن هستند. تومور خوش خیم سرطان نیست و سلول های تشکیل دهنده آن از محل تومور به اطراف نفوذ نمیکنند. تومور های خوش خیم یا نیاز به درمان ندارند و یا با عمل جراحی از بدن خارج میگردند.
توموگرافی Tomography نام یک روش تصویربرداری از بدن است که در آن تصاویر بصورت لایه ای برداشته میشود. به سخن دیگر یک سطح مقطع فرضی از بدن تهیه میگردد. معمول ترین نوع توموگرافی، سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری است. توموگرافی کامپیوتری میتواند اطلاعات ذیقیمتی را در باره آناتومی اندام در اختیار پزشک معالج قرار دهد. برای تهیه یک تصویر توموگرافی از اشعه ایکس استفاده میشود.
تیبیا Tibia نام دیگر استخوان درشت نی است. استخوان تیبیا یا درشت نی یکی از دو استخوان ساق است. استخوان تیبیا در بالا از طریق مفصل زانو با استخوان ران و در پایین از طریق مفصل مچ پا با استخوان تالوس یا قاپ مفصل میشود.
تیتز Tietze’ syndrome نام یک بیماری است. به آن سندروم تیتز هم میگویند. سندروم تیتز التهاب در غضروفی است که در محل اتصال دنده به جناغ سینه قرار گرفته است. در سندروم تیتز درد در محل اتصال دنده ها به جناغ است. سندروم تیتز معمولا با درد در جلوی قفسه سینه همراه است. شدت این درد با حرکات قفسه سینه تغییر میکند.
لغت نامه ارتوپدی. ج
جااندازی باز نوعی جااندازی شکستگی یا دررفتگی است. توضیح بیشتر
جابجا کردن عصب نوعی عمل جراحی بر روی عصب به شدت آسیب دیده است. توضیح بیشتر
جااندازی بسته نوعی جااندازی شکستگی یا دررفتگی بدون دیدن مستقیم محل آسیب است. توضیح بیشتر
جابجا کردن تاندون نوعی عمل جراحی برای درمان پارگی های شدید تاندون است. توضیح بیشتر
جمود مفصلی به معنای خشکی شدید مفصل است. در جمود مفصلی غضروف سطح مفصل از بین رفته و استخوان های تشکیل دهنده مفصل به یکدیگر جوش میخورند. نتیجه اینست که حرکات مفصل بطور کامل از بین میرود. البته ممکن است جمود مفصلی به علت سفت شدن شدید کپسول مفصلی و رباط های اطراف آن ایجاد شده باشد.
لغت نامه ارتوپدی. چ
چرخش درشت نی نام بیماری مادرزادی است که در آن استخوان درشت نی در طول خود و حول محور طولی چرخیده است. توضیح بیشتر
چرخش ران نام بیماری مادرزادی است که در آن استخوان ران در طول خود و حول محور طولی چرخیده است. توضیح بیشتر
لغت نامه ارتوپدی. خ
خار پاشنه نام برجستگی استخوانی است که در زیر استخوان پاشنه وجود دارد. توضیح بیشتر
خشک کردن مفصل نوعی عمل جراحی است که در آن غضروف سطجی استخوانها در محل مفصل برداشته شده و دو استخوان به یکدیگر جوش داده میشوند. توضیح بیشتر
خشکی صبحگاهی Morning stiffness یکی از علائم بیماری های روماتیسمی بخصوص بیماری روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید است. خشکی صبحگاهی به این معنا است که بیمار در صبح بعد از برخاستن از خواب احساس محدودیت حرکتی و خشکی در بعضی مفاصل بخصوص مفاصل انگشتان دست دارد. این خشکی بعد از حدود یک ساعت از بین رفته و حرکت مفصل نرم و روان تر میشود. در آرتروز و در تاندنیت ها هم بیمار در هنگام صبح احساس خشکی در حرکات مفصلی دارد ولی این خشکی بیش از چند دقیقه طول نمیکشد.
خلف Posterior به معنی پشت است. وقتی میگویم جسم الف در خلف جسم ب است به این معنی است که جسم الف در پشت جسم ب قرار گرفته است. پوستریور هم به معنای خلف است. پشت یا پوستریور بدن انسان سمتی است که ستون مهره و باسن قرار گرفته و جلوی بدن سمتی است که صورت انسان قرار میگیرد.
لغت نامه ارتوپدی. د
داروی شل کننده عضلات Muscle relaxant به دارویی گفته میشود که موجب کاهش تونیسیته و سفتی و انقباض ذاتی عضلات ارادی میشود. از داروهای شل کننده عضلات در موارد اسپاسم های عضلانی که بدنبال آرتروز ایجاد میگردد استفاده میشود. این داروها در درمان بعضی از انواع کمردرد هم مورد استفاده دارد. داروهای باکلوفن و متوکاربامول از این دسته دارویی هستند.
داروی ضد سل Anti tuberculosis drug در درمان بیماری سل بکار برده میشود. بیماری سل یک بیماری میکروبی است و علت بوجود آورنده آن نوعی باکتری به نام باسیل کخ است. درمان بیماری سل معمولا با استفاده همزمان از چند داروی ضد میکروبی انجام میشود. hستفاده از تنها یک دارو میتواند بسرعت موجب بروز مقاومت دارویی در میکروب سل شود. ریفامپین، ایزونیازید، اتامبوتول و استرپتومایسین مثال هایی از داروهای ضد سل هستند.
دامنه حرکتی مفصل Jont range of motion به محدوده ای میگویند که مفصل در آن محدوده توانایی حرکت دارد. بطور مثال در مفصل آرنج وقتی ساعد در امتداد بازو قرار میگیرد با آن زاویه صفر درجه ساخته و وقتی کاملا خم میشود زاویه حدود ۱۶۰ درجه دارد. پس دامنه حرکتی در یک آرنج طبیعی حدود ۱۶۰ درجه است. در بعضی بیماری های مفصلی دامنه حرکتی مفصل کاهش میابد.
دبریدمان Debridement نوعی عمل جراحی است که در آن پزشک جراح بافت های مرده را از اندام بشدت آسیب دیده خارج میکند. دبریدمان مفصلی به معنای خارج کردن بافت هایی از درون مفصل است که در کارکرد صحیح آن اختلال ایجاد میکنند. دبریدمان نوعی عمل جراحی برای تمیز کردن بافت است.
دررفتگی Dislocation به وضعیتی میگویند که در آن دو سطح استخوانی که در کنار هم قرار گرفته و یک مفصل را ساخته اند نسبت به هم جابجا شوند. توضیح بیشتر
دررفتگی عادتی Habitual dislocation نوعی دررفتگی است که به اختیار بیمار است. در دررفتگی عادتی بیمار با اراده خود بطور مکرر مفصل را در میبرد. دررفتگی عادتی نوعی بیماری خلقی است ولی نیاز به شرایط جسمانی هم دارد. در دررفتگی عادتی، مفصل شل بوده و قابلیت انعطافی بالایی دارد.
دررفتگی مادرزادی Congenital dislocation به دررفتگی مفصلی میگویند که از بدو تولد نوزاد وجود دارد. دررفتگی مادرزادی مفاصل معمولا به علت خوب تشکیل نشدن استخوان های تشکیل دهنده مفصل و یا اختلالی در بافت های نرم نگهدارنه مفصل مانند کپسول مفصلی و رباط ها بوجود میاید. دررفتگی مادرزادی باید به فوریت درمان شود. درمان دررفتگی مادرزادی مفصل هر چه زودتر صورت گیرد نتیایج درمانی بهتری را بدنبال خواهد داشت.
دررفتگی مکرر Recurrent dislocation به هر دررفتگی مفصلی میگویند که بیش از یک بار ایجاد شود. دررفتگی مکرر مفصلی معمولا به علت آسیب به بافت های نرم نگهدارنده اطراف مفصل مانند کپسول مفصلی، رباط ها و لابروم بوجود میاید. این آسیب ها در موقع اولین دررفتگی در مفصل ایجاد شده و در صورتیکه به درستی درمان نشده و بهبود نیابد موجب ناپایدار شدن مفصل و بروز دررفتگی مکرر میگردد.
درشت نی Tibia نام دیگر استخوان تیبیا است. ساق از دو استخوان تشکیل شده است. استخوان درشت تر را درشت نی یا تیبیا و استخوان باریک تر را نازک نی یا فیبولا میگویند. در ساق استخوان اصلی، درشت نی است و همین استخوان است که در بالا با استخوان ران و در پایین با استخوان های مچ پا مفصل میشود.
دژنرسانس Degeneration به معنی خراب شدن بافت است. تغییرات دژنرسانس معمولا در ابتدا در مقیاس میکروسکوپی ایجاد میشود و پس از مدتی ظاهر بافت هم تغییر میکند. دژنرسانس یا خراب شدن یک بافت موجب اختلال در کارکرد عضوی میشود که حاوی بافت مذکور است.
دست چنبری نوعی تغییر شکل مادرزادی اندام فوقانی است. توضیح بیشتر
دست چنگالی Claw hand نوعی تغییر شکل دست است که در آن انگشتان دست به طریقی خم میشوند که شکل یک چنگال را به خود میگیرند. دست چنگالی میتواند به علت آسیب های اعصاب دست ایجاد شود که معمول ترین آنها آسیب عصب اولنار است. این دفرمیتی یا تغییر شکل میتوان بصورت مادرزادی ایجاد شود و یا بدنبال سوختگی های شدید در دست یا ساعد بوجود آید.
دست خرچنگی Lobster hand نوعی تغییر شکل مادرزادی دست است که در آن یک انگشت دست وجود ندارد. در بیماری دست خرچنگی ممکن است یک یا چند تا از استخوان های کف دست هم وجود نداشته باشد. در این بیماران بین انگشتان دست شکاف بزرگی ایجاد شده و آنرا شبیه به دست خرچنگ میکند.
دستکاری مفصل Manipulation یا مانیپولاسیون مفصل نام روشی است که در درمان بعضی مشکلات سیستم اسکلتی بکار برده میشود. گاهی اوقات بدنبال شکستگی استخوان و یا دررفتگی یا پیچ خوردگی در مفصل، بعد از چند هفته تا چند ماه محدودیت حرکتی در مفصل بوجود میاید. در این موارد یکی از درمان ها خم کردن مفصل مربوطه با فشار شدید دست پزشک است. این کار دردناک بوده و تحت بیهوشی عمومی یا بیحسی موضعی انجام میشود. به این عمل دستکاری مفصلی یا مانیپولاسیون میگویند. در دردهای مفصلی بخصوص دردهای ستون مهره یکی از روش های درمانی انجام دادن حرکات خاص در مفصل به توسط پزشک متخصص است. این حرکات ممکن است نقش درمانی در جهت کاهش درد بیمار داشته باشند. به این حرکات، دستکاری مفصلی یا مانیپولاسیون میگویند.
دفرمیتی Deformity به معنای تغییر شکل است. هر گونه تغییر شکل در اندام و مفاصل آن را دفرمیتی میگویند. دفرمیتی میتواند مادرزادی باشد و یا میتواند بدنبال آسیب های وارده به اندام مانند شکستگی و دررفتگی ایجاد شود. گاهی اوقات بیماری های روماتیسمی، عفونت های استخوان و مفاصل و یا آرتروز میتواند موجب تغییر شکل استخوان و مفصل و در نتیجه دفرمیتی اندام شود.
دکرون نام بیماری است که در آن غلاف سینوویال اطراف تاندون های باز کننده و دور کننده شست دچار التهاب میشوند. توضیح بیشتر
دلتوئید Deltoid نام عضله ای در ناحیه شانه است. عضله دلتوئید عضله ای قوی است که روی مفصل شانه را مانند یک چادر فرا گرفته است. فعالیت این عضله موجب ابداکشن شانه یا دور شدن بازو از تنه میشود.
دنده گردنی Cervical rib دنده گردنی به معنای وجود دنده در ناحیه گردن است. دنده ها بطور طبیعی فقط در قفسه سینه وجود دارند و به مهره های گردنی دنده ای متصل نمیشود. گاهی اوقات دنده های کوچکی در طرفین مهره های پایینی گردن وجود دارند که به آنها دنده گردنی میگویند. دنده گردنی میتواند هیچ علامتی نداشته باشد ولی در بعضی موارد میتواند موجب بروز درد و بیحسی و کاهش قدرت در اندام فوقانی شود. . توضیح بیشتر
دوپویترن Dupuytren’s contracture نام بیماری است که موجب خم شدن انگشتان دست و یا پا میشود. توضیح بیشتر
دیاترمی Diathermy نام نوعی درمان است که با عبور امواجی از بدن موجب گرم شدن بافت های خاصی میشوند. در دیاترمی از امواج اولتراسوند (صدا با فرکانس بالا) و یا امواج الکترومغناطیسی (رادیویی) استفاده میشود. عبور این امواج از بدن موجب تولید گرما در بافت های عمقی و بخصوص عضلات میشود. این گرما میتواند درد و خشکی در عضلات و مفاصل که به علل بیماری های متفاوتی ایجاد شده است را کاهش دهد. متخصصین فیزیوتراپی از دیاترمی برای کمک به بهبود مشکلات ارتوپدی بیماران استفاده میکنند.
دیافیز Diaphysis نام قسمتی از استخوان های بلند است. به قسمت وسط استخوان بلند دیافیز و به دو سر آن که معمولا حجیم تر است اپی فیز میگویند. حد فاصل این دو قسمت را متافیز مینامند. در بالغین بین این سه قسمت مرز کاملا مشخصی وجود ندارد ولی در بچه ها بین اپی فیز و متافیز صفحه رشد قرار گرفته است. دیافیز را تنه یا شفت استخوان هم میگویند.
دیسپلازی استخوان Bone dysplasia به معنای تغییر در شکل استخوان به علت اختلال در روند رشد آن است. دیسپلازی استخوان مجموعه ای از دهها بیماری مختلف است که بیشتر در کودکان ایجاد میشوند. دیسپلازی استخوان میتواند علل ژنتیکی داشته باشد و یا به علت اختلالای در هورمون ها و یا متابولیسم بدن ایجاد شود. شایعترین نوع دیسپلازی ژنتیکی و مادرزادی استخوان ها، آکندروپلازی است.
دیسپلازی فیبرو Fibrous dysplasia نام یک تومور خوش خیم استخوانی است. توضیح بیشتر
دیسپلازی مفصل ران Hip joint dysplasia نام بیماری مادرزادی است که به علت تغییر شکل حفره استابولوم ایجاد میشود. توضیح بیشتر
دیستال Distal کلمه ای است که در علم آناتومی برای نشان دادن جهت بکار برده میشود و به معنای دورتر بودن یک عضو از ریشه اندام است. مثلا میگوییم انگشت دست در دیستال مچ دست قرار دارد به این معنا که فاصله انگشت تا ریشه اندام فوقانی (یعنی شانه) بیشتر از مچ دست است. دیستال بودن به معنای دورتر بودن است. پس وقتی یک عضو اول در دیستال عضو دومی قرار دارد به این معنا است که فاصله عضو اول تا ریشه اندام بیشتر از فاصله عضو دوم است. زانو در دیستال مفصل ران قرار دارد. همچنین لگن در دیستال ستون مهره قرار گرفته است.
دیستروفی سمپاتیک Sympathetic dystrophia یکی از عوارض آسیب های اندام است. توضیح بیشتر
دیستروفی عضلانی Muscular dystrophia نام دسته ای از بیماری ها است که موجب تغییر در بافت عضلانی بدن شده و کارکرد آن را مختل میکند. توضیح بیشتر
دیسک Intervertebral disc که نام کامل آن دیسک بین مهره است نام یک ساختار غضروفی است که به شکل یک استوانه با ارتفاع کم بوده و در بین مهره ای ستون فقرات قرا رگرفته است. دیسک بین مهره ای موجب تسهیل حرکات مهره ها نسبت به یکدیگر شده و مانند کمک فنر ماشین نقش یک ضربه گیر را در ضربات وارده به ستون مهره ایفا میکند. فتق یا هرنی دیسک بین مهره ای موجب بروز سیاتیک میشود.
لغت نامه ارتوپدی. ر
رابدومیولیز Rhabdomyolysis به معنای تخریب سلول های عضلانی ارادی است. توضیح بیشتر
رادیال Radial نام یک عصب و یک شریان در ناحیه ساعد است. عصب و شریان رادیال چون در نزدیکی استخوان رادیوس (زند زبرین) هستند به آن منسوب شده و به این اسم نامیده میشوند. عصب و شریان رادیال در طرف خارجی ساعد یعنی طرفی که به شست دست نزدیک تر است قرار گرفته اند.
رادیکولوپاتی Radiculopathy به شرایطی گفته میشود که در آن ریشه عصبی که در حال خارج شدن از نخاع است به علتی تحت فشار قرار گرفته و این فشار موجب بروز علائمی در اندام میگردد. نخاع درون ستون مهره قرار داشته و به توسط آن محافظت میشود. از نخاع اعصاب متعددی خارج میشوند که به آنها ریشه عصبی nerve root میگویند. از بین هر دو مهره مجاور از ستون فقرات یک زوج ریشه عصبی – یکی در طرف راست و دیگری در طرف چپ – خارج میشود. این ریشه های عصبی بعد از اتصال به دیگر ریشه ها و ایجاد شبکه های عصبی در نهایت به اندام فوقانی یا تحتانی رفته و حس و حرکت آن را تامین میکنند.
گاهی اوقات ریشه عصبی در حین خروج از ستون مهره به علتی تحت فشار قرار میگیرد. شایعترین این علل، فتق دیسک بین مهره ای، تنگی کانال نخاعی و سر خوردن مهره ها است. این فشار موجب بروز علائمی میشود که مهمترین آنها عبارتست از *احساس درد تیرکشنده در قسمتی از اندام مربوطه که به آن درد رادیکولر Radicular pain میگویند *احساس خواب رفتگی و کاهش حس در قسمتی از پوست اندام مربوطه *احساس ضعف عضلانی در قسمتی از اندام مربوطه. روند ایجاد شده یعنی فشار به ریشه عصبی و ایجاد علائم ذکر شده را رادیکولوپاتی میگویند. علائمی که در بین مردم به نام سیاتیک معروف است در واقع نوعی رادیکولوپاتی است.
رادیوتراپی Radiotherapy یا پرتودرمانی به معنای درمان با اشعه گاما است. توضیح بیشتر
رادیوس Radius نام استخوانی در ساعد است. رادیوس نام لاتین استخوان زند زبرین یا زند اعلی است. استخوان رادیوس یا زند زبرین در سمت خارجی ساعد یعنی طرفی که به شست دست نزدیک تر است قرار دارد. نام رادیوس به علت قوسی بودن این استخوان بر آن نهاده شده است.
رادیوگرافی Radiography نام روشی تصویربرداری است که با استفاده از اشعه ایکس یا رونتگن انجام میشود. توضیح بیشتر
راشیتیسم Rickets یا ریکتز نام یک بیماری متابولیسم استخوانی است. توضیح بیشتر
راموس پوبیس Pubic ramus قسمتی از لگن خاصره است که به شکل یک میله در جلوی آن قرار گرفته است. قسمت عمده لگن خاصره را استخوان تشکیل داده که به آن استخوان بی نام Innominate bone میگویند. استخوان بی نام خود از سه قسمت ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس تشکیل شده است. قسمت جلوی پوبیس دو شاخه است. شاخه بالایی آن را راموس بالایی یا فوقانی پوبیس میگویند و شاخه پایینی آن را راموس پایینی یا راموس تحتانی پوبیس مینامند. راموس های پوبیس در جلوی لگن خاصره به هم نزدیک شده و بین آنها غضروف خاصی قرار میگیرد. محل اتصال دو راموس پوبیس چپ و راست در جلوی لگن را سمفیز پوبیس مینامند. سمفیز پوبیس در زیر پوست جلوی لگن ( در زیر شکم و بالای قسمت تناسلی) که به آن قسمت عانه میگویند قابل لمس است.
رباط Ligament یا لیگامان نوار بافتی محکمی است که در اطراف مفصل قرا دارد. توضیح بیشتر
رفلکس Reflex یک واکنش در بدن موجود زنده است. رفلکس واکنشی غیر ارادی است که موجود زنده به یک محرک خارجی نشان میدهد. بطور مثال رفلکس تاندون کشکک به این معنا است که وقتی یک ضربه ناگهانی به این تاندون زده میشود عضله چهار سر ران بدون اراده شخص به ناگهان منقبض شده و زانو صاف و مستقیم میشود.
رکورواتوم Recurvatum به معنای حرکت زانو در جهت خلاف خم شده است بطوریکه از صاف و مستقیم شدن هم آنطرف تر میرود. در رکورواتوم مفصل زانو به سمت عقب خم و جابجا میشود. اکثر موارد رکورواتوم به علت افزایش قابلیت انعطاف مفصل است ولی این تغییرشکل ممکن است به علت تغییر در استخوان اطراف مفصل هم ایجاد شود. رکورواتوم در مفاصل لولایی مانند مفصل زانو و مفصل آرنج دیده میشود. در تصویر روبرو در سمت راست یک زانوی طبیعی و در سمت چپ یک زانو با رکورواتوم دیده میشود.
رگ به رگ شدن Sprain به معنی آسیب رباط و لیگامان اطراف مفصل به علت قرار گرفتن مفصل در وضعیت های نامطلوب است. توضیح بیشتر
روتاتور Rotator به معنای چرخاننده است. عضلاتی که موجب چرخش یک یک اندام شوند را عضلات روتاتور مینامند. بطور مثال عضلات روتاتور کاف به دسته ای از عضلات در ناحیه شانه میگویند که با انقباض خود بازو را در سمت عقربه های ساعت و یا در جهت خلاف آن میچرخانند. استخوان ران هم عضلات روتاتور یا چرخاننده مخصوص خود را دارد.
روتاتور کاف Rotator cuff نام دسته ای از عضلات در ناحیه شانه است. کلاهک چرخاننده یا روتاتور کاف چهار عضله در عمق شانه هستند که اطراف مفصل فرا گرفته و نقش مهمی در ایجاد پایداری مفصل شانه دارند. آسیب های کلاهک چرخاننده یا روتاتور کاف از علل مهم درد و ناتوانی شانه است.
ریکتز Rickets نام یک بیماری متابولیسم استخوانی است. توضیح بیشتر
لغت نامه ارتوپدی. ز
زخم بستر Bed sore زخمی پوستی است که معمولا بر اثر خوابیدن زیاد در بستر ایجاد میشود. توضیح بیشتر
زخم فشاری زخمی پوستی است که معمولا بر اثر خوابیدن زیاد در بستر ایجاد میشود. توضیح بیشتر
زردپی یک طناب بافتی بسیار محکم و قابل انعطاف است که از یک طرف به عضله و از طرف دیگر به استخوان متصل میشود. توضیح بیشتر
زند زبرین نام استخوانی در ساعد است. همان استخوان رادیوس است. در بالا توضیح داده شد.
زند زیرین یکی از دو استخوان تشکیل دهنده ساعد میباشد. همان اولنا است.
ژنوواروم Genu varum یا پای پرانتزی نوعی تغییر شکل در اندام تحتانی است که در آن فاصله زانوها از هم زیاد میشود. توضیح بیشتر
لغت نامه ارتوپدی. س
سارکوم Sarcoma نام عمومی برای دسته ای از تومور ها است که منشا آنها سلول های استخوان، غضروف، عضله، رگ و یا چربی است. این نام در مقابل کارسینوم است که نام عمومی برای تومورهایی است که منشا آنها سلول های پوششی یا اپیتلیال است. تومورهای سارکوم نادرند و اکثر سرطان های شایع مانند سرطان های ریه، پستان و دستگاه گوارش کارسینوم هستند.
ساژیتال Sagittal صفحه ای فرضی است که از وسط بدن عبور کرده و آن را به دو قسمت چپ و راست تقسیم میکند. تمام صفحات موازی با این صفحه را هم ساژیتال مینامند.
ساکرالیزاسیون Sacralization به معنای چسبدن مهره آخر کمری به استخوان ساکروم است. توضیح بیشتر
ساکروایلیاک Sacroiliac نام مفصلی در ناحیه لگن خاصره است. ساکروایلیاک به مفصل بین استخوان ساکروم و استخوان ایلیاک که جزیی از استخوان بی نام است گفته میشود. مفصل ساکروایلیاک در ضربات شدید لگنی میتواند دچار شکستگی و یا دررفتگی شود.
ساکروایلئیت Sacroiliitis به معنای التهاب مفصل ساکروایلیاک است. توضیح بیشتر
ساکروم Sacrum نام یکی از استخوان های تشکیل دهنده لگن خاصره است. استخوان ساکروم یا خاجی در زیر آخرین مهره کمری قرار گرفته و در پشت لگن قرار دارد. ساکروم در دو طرف در کنار قسمت ایلیاک استخوان بی نام قرار گرفته و مفاصل ساکروایلیاک را تشکیل میدهد. استخوان ساکروم از به هم پیوستن پنج مهره تشکیل شده است. در داخل این استخوان ریشه های عصبی قرار دارند.
سالتر هاریس Salter harris نوعی تقسیم بندی برای شکستگی های صفحه رشد است. طبق تقسیم بندی سالتر هاریس شکستگی های صفحات رشد به پنج دسته تقسیم میشوند. درمان درست این شکستگی ها بسیار مهم است و در صورت درمان نامناسب ممکن است رشد استخوان دچار مشکلاتی شود. توضیح بیشتر
ستون مهره Vertebral column یا ستون فقرات ساختمانی است که از سر تا لگن امتداد دارد و تنه در اطراف آن شکل گرفته است. توضیح بیشتر
سرخرگ Artery یا شریان نوعی رگ خونی است که خون را از قلب به دیگر اندام های بدن انتقال میدهد. در همه سرخرگ ها یا شریان ها خون پر از اکسیژن جریان دارد بجز سرخرگ ششی که خون درون آن اکسیژن کمی دارد. بزرگترین سرخرگ یا شریان بدن آئورت نام دارد.
سرطان Cancer نام مجموعه ای از بیماری هاست که وجه مشخصه همه آنها رشد غیر قابل کنترل سلول ها است. همه تومورها سرطان نیستند و بعضی تومورها خوش خیم هستند. در سرطان، یک تومور بدخیم در بافت تشکیل دهنده یک عضو وجود دارد که سلول های آن از کنترل خارج شده اند. این سلول ها بدون قاعده شروع به تکثیر کرده و به بافت های اطراف خود تهاجم میکنند. با این تهاجم محیط را برای سلول های سالم نامساعد کرده و در کارکرد آن ایجاد اختلال میکنند. سلول های سرطانی ممکن است از راه جریان خون به بافت های دور از بافت اصلی سرطانی رفته و آنها را هم آلوده کنند. به این پدیده متاستاز میگویند.
سکستر Sequestrum تکه ای از استخوان مرده است که به علت عفونت مزمن استخوان بوجود میاید. در استئومیلیت های مزمن یا عفونت های طول کشیده استخوان ممکن است خونرسانی به قسمتی از آن متوقف شود. نتیجه اینست که سلول های آن قسمت از استخوان میمیرند. استخوانی که حاوی سلول های مرده بوده و خونرسانی ندارد بهترین محل برای رشد و تکثیر میکروب ها و در امان بودن آنها از دفاع ایمنی طبیعی بدن و آنتی بیوتیک ها است. این تکه استخوان مرده را سکستر مینامند.
سل نوعی عفونت است که به علت فعالیت یک نوع باکتری به نام باسیل کخ بوجود میاید.
سمپاتکتومی Sympathectomy یک روش جراحی است که هدف آن درمان بیماری هایی است که به علت افزایش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک ایجاد شده اند. این کار معمولا با ایجاد اختلال در سیستم عصبی سمپاتیک و از طریق تخریب قسمتی از اعصاب سمپاتیک بدن صورت میگیرد. از این عمل جراحی معمولا برای افزایش جریان خون یا کاهش درد در بافت های خاصی از بدن استفاده میشود. از سمپاتکتومی برای کاهش تعریق هم استفاده میشود. در عمل جراحی سمپاتکتومی معمولا یک یا چند گرده سمپاتیک بدن تخریب شده یا از بدن خارج میشوند. گره های سمپاتیک مجموعه ای از سلول های عصبی هستند که در گروه هایی در اطراف ستون مهره قرار گرفته اند.
سمفیز پوبیس Symphysis pubis نام مفصلی در حلقه لگنی است که در جلوی آن قرار دارد. سمفیز پوبیس جایی است که دو استخوان پوبیس در جلوی لگن خاصره در کنار هم قرار میگیرند. بین این دو استخوان یک غضروف قرار گرفته است. سمفیز پوبیس در زیر پوست ناحیه شرمگاهی قابل لمس است.
سندروم Syndrome به معنی مجموعه ای از علائم بیماری است که به توسط پزشک مشاهده میشود و یا به توسط بیمار احساس میشود. کلمات سندروم و بیماری در بعضی قسمت های طب بجای یکدیگر بکار میروند ولی برای بعضی بیماری ها از همان ابتدای کشف شدن لفظ سندروم بکار برده میشود. معمولا وقتی چند علامت همراه یکدیگر در بیماری دیده میشود و کسی که متوجه آن شده نمیتواند علت خاصی برای بروز آن علائم بیابد به مجموعه آن علائم سندروم میگوید. بسیاری از بیماری ها را در ابتدای کشف سندروم نامیده اند. علت بعضی از آنها بعدا کشف شده (مانند سندروم داون) ولی نام سندروم همچنان برای آنها بکار برده میشود.
سوکت Socket قسمتی از اندام مصنوعی یا پروتز است که انتهای اندام قطع شده در درون آن قرار میگیرد. به انتهای اندام قطع شده استامپ میگویند. شکل سوکت و استامپ باید با یکدیگر هماهنگ باشد وگرنه فشار سوکت موجب زخم استامپ میشود. به علت تغییراتی که به مرور زمان در استامپ ایجاد میشود ممکن است نیاز باشد تا سوکت تغییر یابد.
سونوگرافی Sonography نام یک روش تصویربرداری است که در آن از امواج صوتی استفاده میشود. توضیح بیشتر
سیاتیک Sciatica نام عصبی در اندام تحتانی است. عصب سیاتیک از به هم پیوستن چند ریشه عصبی که از بین مهره های کمری خارج میشوند تشکیل میگردد. سپس از پشت لگن عبور کرده و به ران میرسد. عصب سیاتیک در پایین ران به دو شاخه به نام های تیبیال و پرونئال تقسیم میشود. فتق دیسک بین مهره ای میتواند به ریشه های عصبی که عصب سیاتیک را تشکیل میدهند فشار آورده و موجب بروز علائمی مانند درد لگن با انتشار به ران و ساق و احساس گزگز در ساق کند. به این علائم هم سیاتیک میگویند. توضیح بیشتر
سیاهرگ Vein یا ورید نوعی رگ خونی است که خون را از اعضاء و بافت ها به قلب برمیگرداند. خون درون سیاهرگ را خون سیاهرگی میگویند. خون سیاهرگی معمولا تیره رنگ بوده و اکسیژن اندکی دارد بجز خون سیاهرگ ششی که از ریه به قلب میرود و سرشار از اکسیژن است. بزرگترین سیاهرگ بدن که خون را از اندام ها به دهلیز راست میرساند را وناکاوا مینامند.
سی تی اسکن CT scan نوعی روش تصویربرداری با اشعه ایکس است. توضیح بیشتر
سیستم هاورس Haversian system واحد تشکیل دهنده استخوان است. هر سیستم هاورس از یک کانال یا مجرای هاورس تشکیل شده که حاوی عروق و اعصاب است. در اطراف مجرای هاورس تیغه های استخوانی متحدالمرکزی وجود دارد که به آنها لاملا میگویند. عروقی که در کانال هاورس سیر میکنند وظیفه تغذیه سلول های استخوانی یا استئوسیت ها را به عهده دارند. هر سلول استخوانی در یک محفظه کوچک به نام لاکونا Lacuna قرار دارد. لاکونا ها از طریق مجاری باریکی به کانال هاورسی متصل هستند و از آن طریق اکسیژن و مواد غذایی را به استئوسیت ها میرسانند.
سیستوگرافی Cystography نام روشی تصویربرداری از مثانه است که با استفاده از اشعه ایکس صورت میگیرد. در سیستوگرافی ابتدا مایع خاصی از طریق مجرای ادراری به درون مثانه فرستاده شده و سپس تصویر رادیوگرافی مثانه برداشته میشود. در تصویر این صفحه بیضی سفید رنگ مثانه را در یک سیستوگرافی نشان میدهد. مایع ذکر شده مانع عبور اشعه ایکس شده و بدین ترتیب سایه مثانه بر روی فیلم رادیولوژی ثبت میگردد. سیستوگرافی نوعی عکسبرداری رنگی است.
سیمان استخوانی Bone cement به ماده شیمیایی خاصی میگویند که در بدن برای چسباندن استخوان بکار برده میشود. سیمان استخوانی از جنس متاکریلات بوده و مانند سیمان ساختمانی پس از آماده شدن سفت و جامد میشود. از سیمان استخوانی معمولا برای اتصال اجزاء مفاصل مصنوعی به استخوان استفاده میشود. سیمان استخوان برای پر کردن حفرات کیست ها یا تومورهای استخوانی هم کاربرد دارد.
سین داکتیلی Syndactyly به معنای چسبیدن دو یا چند انگشت دست یا پا به هم است. توضیح بیشتر
سینووکتومی Synovectomy نوعی روش جراحی ارتوپدی است. در سینووکتومی بافت سینوویال از درون مفصل خارج میشود. در این عمل جراحی ممکن است قسمتی از بافت سینوویال مفصل یا همه آن خارج شود. در بیماری های روماتیسمی بافت سینوویال ملتهب شده و موجب تخریب مفصل میشود. در این بیماری ها و یا در بعضی تومورهای بافت سینوویال، با استفاده از عمل جراحی سینووکتومی بافت سینوویال بیمار خارج میشود. گاهی اوقات سینووکتومی به روش شیمیایی انجام میشود. بدین ترتیب که با تزریق یک ماده شیمیایی یا رادیواکتیو به درون مفصل سلول های بافت سینوویال از بین برده میشوند.
سینوویال Synovial نام دسته ای از سلول های مفصلی است. سلول های سینوویال سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانیده اند. وظیفه این سلول ها ترشح مایع مفصلی است. به مایع مفصلی مایع سینوویال هم میگویند. کنار هم قرار گرفتن سلول های سینوویال در سطح درونی کپسول مفصلی لایه نازکی را درست میکند که به آن لایه سینوویال میگویند.
سینوویت Synovitis به معنی التهاب بافت سینوویال است. سینوویت معمولا به علت بیماری های روماتیسمی بوجود میاید. با این حال بعضی عفونت های مفصلی، بعضی بیماری های عفونی، ضربه و یا بعضی تومورها میتوانند موجب بروز سینوویت شوند. التهاب بافت سینوویال غلاف تاندون را تنوسینوویت میگویند. سینوویت معمولا موجب بروز درد و تورم در مفصل میشود.
سیور Sever’s disease نام بیماری در ناحیه پاشنه نوجوانان است. توضیح بیشتر
لغت نامه ارتوپدی. ش
شارکو ماری توث charcot marie tooth نوعی بیماری ژنتیکی و ارثی در اعصاب محیطی است. توضیح بیشتر
شانه منجمد Frozen shoulder یا شانه یخ زده به معنای محدودیت شدید حرکتی درمفصل شانه است. توضیح بیشتر
شبکه عصبی Neural plexus شبکه ای است که از به هم پیوستن ریشه های عصبی خارج شده از نخاع تشکیل میشود. از بین مهره های ستون فقرات از هر طرف یک عصب خارج میشود که به آن ریشه عصبی میگویند. در ناحیه گردن، کمر و ناحیه خاجی ریشه های عصبی که از مهره ای مجاور خارج میشوند به یکدیگر متصل شده و دوباره از هم جدا میشوند. به این ترتیب رشته های عصبی را در بین خود جابجا میکنند. هر کدام از این شبکه های در هم طنیده را شبکه عصبی مینامند. شبکه های عصبی گردنی(سرویکال)، کمری(لومبار) و خاجی(ساکرال) مهمترین شبکه های عصبی بدن هستند.
شریان یا سرخرگ نوعی رگ خونی است که خون را از قلب به دیگر اندام های بدن انتقال میدهد. در قسمت سرخرگ در مورد آن توضیح بیشتر داده شده است.
شکستگی باز Open fracture به شکستگی میگویند که در آن استخوان های شکسته شده در محل شکستگی با فضای بیرون از بدن ارتباط پیدا میکنند. بطور طبیعی استخوان با فضای بیرون از بدن ارتباطی ندارد. در شکستگی باز بافت نرم روی استخوان (غضله یا پوست یا هر دو) پاره شده و این ارتباط بوجود میاید. توضیح بیشتر
شکستگی ترکه تری Green stick fracture یا گرین استیک به شکستگی میگویند که در آن قطعات شکسته شده بطور کامل از هم جدا نشده اند. در شکستگی گرین استیک قطعات استخوانی در محل شکستگی کمی انحنا برمیدارند. شکستگی گرین استیک معمولا در کودکان ایجاد شده و در غالب اوقات نیاز به درمان جراحی ندارد.
شکستگی دررفتگی Fracture-dislocation به معنای وجود همزمان شکستگی و دررفتگی است. شکستگی دررفتگی همواره در مفصل ایجاد میشود. در این آسیب، خط شکستگی به درون فضای مفصلی یکی از استخوان های تشکیل دهنده مفصل رفته و قسمتی از استخوان شکسته شده همراه با استخوان طرف مقابل جابجا میشود. شکستگی دررفتگی ها از آسیب های شدید مفصلی بوده و معمولا نیاز به عمل جراحی دارند.
شکستگی مویی Hairline fracture به شکستگی میگویند که در آن خط شکستگی بدون جابجایی است. در شکستگی مویی قطعات شکسته شده نسبت به یکدیگر جابجا نمیشوند. در این شکستگی فقط یک ترک در استخوان وجود دارد. شکستگی مویی مانند بقیه شکستگی ها نیاز به درمان دارد.
شوک Shock به معنای کاهش شدید فشار خون است. توضیح بیشتر
شوئرمن Scheuermann’s disease نام نوعی بیماری در ستون مهره نوجوانان است که موجب خمیده شدن آن میشود. در بیماری شوئرمن شکل تعدای از مهره های ستون فقرات سینه ای تغییر میکند و این تغییر شکل موجب کیفوز یا قوس پرداشتن ستون مهره به جلو میشود. بیماری شوئرمن معمولا در نوجوانان ۱۶-۱۰ سال ایجاد شده و با کمرددر همراه است.
لغت نامه ارتوپدی. ص
صفحه رشد Growth plate نام صفحه ای غضروفی است که در انتهای استخوان ها قرا ردارد. توضیح بیشتر
لغت نامه ارتوپدی. ع
علامت تینل Tinel’s sign به معنای احساس گزگز پوست بدنبال ضربه آرام دست پزشک به بدن است. علامت تینل نشانه تحریک یک عصب پوستی است. بطور مثال در سندروم کانال کارپ ضربه انگشت دست پزشک به مج دست بیمار موجب احساس برق گرفتگی و سوزن سوزن شدن در انگشتان دست میشود. این را علامت تینل میگویند.
علامت هومن Homans sign یکی از نشانه های لخته شدن خون در ورید های عمقی ساق است. این علامت در واقع معاینه ای است که پزشک انجام میدهد به این صورت که پزشک ابتدا زانوی بیمار را صاف کرده و سپس کف پای بیمار را به ناگهان به پشت خم میکند. در این حال اگر در مچ پای بیمار مقاومتی در مقابل حرکت به عقب ایجاد شد میگویند علامت هومن مثبت شده است. البته منفی شدن این علامت رد کننده لخته خون در ساق نیست.
لغت نامه ارتوپدی. ف
فاست Facet joint نام مفصل بین مهره های ستون فقرات است. این مفاصل در واقع قسمت هایی از زوائد مهره ها هستند که به یکدیگر نزدیک شده و بین آنها غضروف قرار گرفته و به شکل یک مفصل درآمده اند. در موقع حرکت ستون مهره، فاست ها هم حرکت میکنند. حرکت این فاست ها و قابلیت ارتجاعی دیسک بین مهره ای است که موجب میشود مهره ها بتوانند نسبت به یکدیگر حرکت کنند.
فاشیا Fascia به پرده های بافتی میگویند که اطراف عضلات، عروق و اعصاب را فرا گرفته اند. این پرده های بافتی موجب میشوند بعضی بافت ها محکم به یکدیگر متصل شوند و در عین حال اجازه میدهند بافت های دیگر در کنار یکدیگر به راحتی حرکت کنند. فاشیا از سلول های فیبروبلاست و رشته های پروتئینی به نام کلاژن ساخته شده و در عین ظرافت بسیار محکم بوده در مقابل نیروهای کششی بخوبی مقاومت میکنند.
فاشیوتومی Fasciotomy نوعی عمل جراحی و به معنای باز کردن فاشیا است. این عمل جراحی برای درمان سندروم کمپارتمان مورد استفاده قرار میگیرد. فاشیا پرده بافتی نازک ولی محکمی است که اطراف عضلات اندام را فرا گرفته است. در عمل جراحی فاشیوتومی پزشک جراح با پاره کردن این پرده موجب کم شدن فشار بافت عضلانی اندام شده و این موجب بازگشت خونرسانی مناسب به اندام میشود.
فالانکس Phalanx نام استخوان هر بند انگشت است. پس هر انگشت سه فالانکس دارد بجز انگشت شست که دو بند و در نتیجه دو فالانکس دارد. فالانکس های انگشتان با یکدیگر مفصل شده و مفصل بین آنها را مفصل اینترفالانژیال میگویند. مفصل بین فالانکس بند نزدیک به کف دست و استخوان متاکارپ را مفصل متاکارپوفالانژیال مینامند.
فالن Phalen’s test نام یک تست یا معاینه پزشک برای تشخیص سندروم کانال کارپ است. تست فالن به توسط پزشک انجام میشود. از بیمار خواسته میشود تا مچ هر دو دست را تا آنجا که میتواند به پایین خم کرده و سطج پشتی دست ها را بر روی هم قرا رداده به هم فشار دهد. وقتی دست حدود ۶۰-۳۰ ثانیه در این وضعیت میماند انگشتان دست شروع به گزگز میکنند. البته مثبت نشدن تست فالن دلیل بر رد تشخیص سندروم کانال کارپ نیست.
فتق دیسک Disc hernia به معنای بیرون زدگی قسمت مرکزی دیسک بین مهره است. دیسک بین مهره ای در ستون فقرات از دو قسمت تشکیل شده است. یک قسمت مرکزی ژلاتینی و یک قسمت حلقوی محکم در دور آن. وقتی بر اثر یک حرکت نابجا در ستون مهره قسمت حلقوی پاره میشود هسته ژلاتینی میتواند از محل پارگی به بیرون بزند. این حرکت به بیرون را فتق میگویند. فتق دیسک بین مهره ای میتواند موجب فشار به ریشه عصبی و در نتیجه بروز علائم سیاتیک شود.
فلج ارب Erb’s palsy نام نوعی فلج شبکه بازویی است. فلج ارب شایعترین نوع فلج زایمانی است که بر اثر آسیب ریشه های عصبی ۵ و ۶ گردنی ایجاد میشود. در این بیماری نزدیکان نوزاد متوجه میشوند که وی نمیتواند بازوی خود را حرکت دهد. بسیاری از بیماران مبتلا به فلج ارب بطور خود بخودی بهبود میابند ولی تعداری از آنها نیاز به عمل جراحی خواهند داشت. توضیح بیشتر
فلج مغزی Cerebral palsy نام مشترک تعدادی بیماری است که موجب آسیب به مغز و عدم رشد مناسب آن در دوران جنینی یا بعد از زایمان میشود. توضیح بیشتر
فلکسور Flexor نام تاندون های خم کننده اندام فوقانی یا تحتانی هستند. یک تاندون فلکسور تاندونی است که یک مفصل را از حالت باز و کشیده و مستقیم یا اکستنشن Extension به حالت خم و جمع شده یا فلکشن Flexion درمیاورد.
فلکسیون Flexion به معنای خم شدن یا خم کردن یک مفصل است. بطور مثال وقتی فرد ساعد خود را به بازو نزدیک میکند حرکتی که انجام داده است فلکسیون یا فلکشن مفصل آرنج و یا وقتی ساق خود را به ران نزدیک میکند در واقع فلکسیون یا فلکشن مفصل زانو را انجام داده است.
فلکشن Flexion همان فلکسیون است.
فمور Femur به معنای استخوان ران است. استخوان ران یا فمور بلندترین استخوان بدن بوده و بین لگن و ساق قرار دارد. مفصل بالای استخوان فمور را مفصل ران و مفصل پایینی آن را زانو مینامند.
فمورال Femoral به معنی منسوب به فمور یا استخوان ران است. بطور مثال شریان فمورال نام شریانی در ران است و یا عصب فمورال نام عصبی در جلوی ران است که موجب انقباض عضله چهارسر ران میشود.
فورامن Foramen به معنای سوراخ است. منظور از فورامن در آناتومی بدن انسان سوراخ ها یا مجاری است که عصب، رگ یا عضله ای از آن عبور میکند. بطور مثال ریشه های عصبی نخاع از طریق فورامن های بین مهره ای از بین مهره ها خارج میشوند. آسیب به فورامن ها میتواند موجب صدمه به عنصری باشد که از آن عبور میکند.
فون رکلین هاوزن Von recklinghausen disease نام بیماری ژنتیکی است که به آن نوروفیبروماتوز هم میگویند. در بیماری فون رکلینگ هاوزن تومورهایی به نام نوروفیبروما در زیر پوست و در مسیر اعصاب محیطی بوجود میاید. وجود لکه های قهوه ای رنگ در پوست و انحراف جانبی ستون مهره از دیگر علائم بیماری فون رکلینگ هاوزن است. توضیح بیشتر
فیبولا Fibuia نام دیگر استخوان نازک نی است. استخوان فیبولا یا نارک نی استخوان نازک تر ساق است. استخوان فیبولا در قسمت پایین برجسته تر شده و قوزک خارجی مچ پا را میسازد. استخوان فیبولا یا نازک نی تاثیر چندانی در تحمل وزن توسط ساق ندارد.
فیزیوتراپی Physiotherapy یا درمان فیزیکی به مجموعه ای از اقدامات درمانی میگویند که هدف عمده آنها بازگرداندن حرکت طبیعی و بدون درد به اندام است. توضیح بیشتر
فیکساتور خارجی External fixator نوعی ابزار فلزی است که از آن برای بیحرکت کردن قطعات شکسته شده استخوان استفاده میشود. توضیح بیشتر
فینکل اشتاین Finkelstein test نام یک تست بالینی است که از آن در تشخیص بیماری دکرون استفاده میشود. تست فینکل اشتاین به این صورت انجام میشود که پزشک ابتدا شست دست بیمار را در حالت خم شده نگه داشته و سپس مچ دست وی را به سمت استخوان اولنا خم میکند. در صورتیکه این حرکات موجب بروز درد در قسمت خارجی مچ دست شود تست مثبت تلقی میشود. مثبت شدن تست فینکل اشتاین از نشانه های بیماری دکرون است.
لغت نامه ارتوپدی. ق
قاپ Talus نام دیگر استخوان تالوس است. استخوان قاپ یا تالوس در زیر استخوان درشت نی و بالای استخوان پاشنه یا کالکانه قرار گرفته است. قسمت اعظم استخوان قاپ را غضروف پوشانده است. این استخوان خونرسانی کمی داشته و احتمال سیاه شدن آن بعد از شکسته شدن وجود دارد. استخوان قاپ نقش مهمی در حرکات جانبی مچ پا ایفا میکند.
قدام Anterior به معنی جلو است. وقتی میگویم جسم الف در قدام جسم ب است به این معنی است که جسم الف در جلوی جسم ب قرار گرفته است. آنتریور هم به معنای قدام است. پشت بدن انسان سمتی است که ستون مهره و باسن قرار گرفته و جلوی یا آنتریور یا قدام بدن سمتی است که صورت انسان قرار میگیرد.
لغت نامه ارتوپدی. ک
کاپیتلوم Capitellum نام قسمتی از سطح مفصلی پایینی استخوان بازو است. استخوان بازو در قسمت پایین پهن تر شده و با استخوان های ساعد مفصل میشود. کاپیتلوم یک برجستگی مدور به شکل قسمتی از یک نیمکره است که تمام سطح رویی آن را غضروف پوشانده است. کاپیتلوم در کنار سر استخوان رادیوس (زند زبرین) قرار گرفته و با آن مفصل میشود. درمان مناسب شکستگی های کاپیتلوم بسیار مهم است و بد جوش خوردن آن موجب آرتروز مفصل آرنج میگردد.
کاپیتیت Capitate نام یکی از استخوانچه های مچ دست است. در مچ دست هشت استخوان کوچک که به آنها استخوانچه هم میگویند در دو ردیف قرار گرفته اند. استخوان کاپیتیت بزرگترین استخوانچه مچ دست یا کارپ است. این استخوان در ردیف دیستال یا ردیفی که به کف دست نزدیک تر است در وسط و بین استخوانچه های تراپزوئید و همیت قرار گرفته است.
کارپ Carpus قسمتی از اندام است که بین ساعد و کف دست قرار گرفته است. کارپ از هشت استخوان یا استخوانچه تشکیل شده که در ناحیه مچ دست قرار گرفته اند. استخوان های کارپ موجب افزایش توانایی مچ دست در حرکت به طرفین و چرخش میشوند.
کارپومتاکارپ Carpometacarpus نام دسته ای از مفاصل است که بین استخوان های کارپ و متاکارپ قرار گرفته اند. کارپ هشت استخوان یا استخوانچه است که در ناحیه مچ دست قرار گرفته اند و متاکارپ ها پنج استخوان بلند کف دستی هستند.
کال Calus به بافتی میگویند که بعد از شکستگی استخوان بوجود میاید. کال در ابتدا از جنس غضروف است ولی بتدریج تبدیل به استخوان میشود. کال استخوانی ایجاد شده موجب میشود تا قطعات شکسته شده استخوان به یکدیگر متصل شوند. کال مانند چسب، استخوان های شکسته شده را به هم میچسباند ولی مقدار این چسب در ابتدا بسیار زیاد بوده و در اطراف مجل شکستگی هم وجود دارد. بعد از مدتی قسمت های اضافی کال استخوانی توسط بدن جذب میشود.
کالکانئوس Calcaneus نام دیگر استخوان پاشنه است. استخوان کالکانئوس یا پاشنه در زیر استخوان قاپ یا تالوس قرار گرفته است. کالکانئوس یا پاشنه بزرگترین استخوان کف پا است. این استخوان اسفنجی در زیر استخوان قاپ یا تالوس قرار گرفته است. قسمت عمده نیروی وزن انسان در حین راه رفتن بر روی استخوان کالکانئوس وارد میشود. استخوان کالکانئوس در جلو با استخوان کوبوئید مفصل میشود.
کانال کارپ Carpal tunnel canal نام یک مجرا در ناحیه مچ دست است که در یک طرف آن استخوانچه های کارپ و در طرف دیگر آن رباط عرضی مچ دست قرار گرفته است. از درون کانال مچ دستی یا کانال کارپ ۹ تاندون و یک عصب مدیان عبور میکند. اهمیت کانال مچ دستی یا کانال کارپ وقتی است که این کانال به عللی تنگ شده و به عصب مدیان که از آن عبور میکند فشار وارد میکند. این فشار موجب بروز بیماری خاصی به نام سندروم کانال کارپ میشود.
کانال مچ دستی همان کانال کارپ است.
کانال نخاعی Vertebral canal به فضای استخوانی میگویند که نخاع در درون آن قرار دارد. کانال نخاعی از پشت سر هم قرار گرفتن مهره های ستون فقرات درست میشود. درون هر مهره یک فضای خالی یا مجرای استخوانی وجود دارد و پشت سر هم قرار گرفتن مهره ها موجب میشود تا این مجاری پشت سر هم قرار گرفته و کانال نخاعی را درست کنند.
کپسول مفصلی Joint capsule بافت پرده ای شکلی است که اطراف مفصل را فرا میگیرد. کپسول مفصلی مانند کیسه ای استوانه ای شکل است که مفصل در درون آن قرار میگیرد. دو طرف این کیسه استوانه ای به استخوان های تشکیل دهنده مفصل متصل میشود. رباط های اطراف مفصل بر روی کپسول مفصلی قرار گرفته و به آن می چسبند و در مواردی با آن یکی میشوند. کپسول مفصلی یکی از عوامل پایداری مفصل است.
کرست کمری Lumbar corset نوعی بریس است که به دور کمر بسته میشود. کرست های کمری را بیشتر برای درمان کمردرد بکار میبرند. این بریس موجب محدود شدن حرکات کمر شده و اجازه انجام حرکات دردناک به ستون مهره را نمیدهد. استفاده طولانی مدت از کرست یا بریس کمری مضر است.
کشش استخوانی Skeletal traction یا کشش اسکلتال نوعی کشش است که در درمان بعضی شکستگی ها بکار میرود. در کشش استخوانی یک میله فلزی به قطر ۶-۳ میلیمتر بصورت عرضی از یکی از استخوان های اندام عبور داده میشود. دو طرف این میله که از پوست بیرون است به توسط یک کمان فلزی و ریسمان به وزنه ای متصل میشود. کشش وزنه موجب میشوند قطعات شکستگی تا حدودی در وضعیت بهتری نسبت به هم قرار گیرند. امروزه از کشش استخوانی بیشتر برای آمادگی بیمار قبل از جراحی استفاده میشود و از آن کمتر در درمان قزعی شکستگی ها کمک میگیرند.
کشش پوستی Skin traction نوعی کشش است که در شکستگی ها بکار میرود. کشش پوستی تشکیل شده از یک نوار چسب پهن که به دو طرف ساق بسته میشود بر روی این نوار چسب باند کشی قرار میگیرد. از قسمت پایین کشش پوستی ریسمانی خارج میشود که از طریق یک قرقره به ونه ای متصل میگردد. از کشش پوستی معمولا بصورت موقت در شکستگی های لگن استفاده میشود. هدف از آن بیحرکت کردن اندام تحتانی است. کشش پوستی میتواند تا حدی درد ناشی از شکستگی را کمتر کند. بندرت از کشش پوستی به عنوان جزئی از دزمان شکستگی های لگن و ران بچه ها استفاد میشود.
کشکک نام استخوانی در جلوی زانو است. نام دیگر آن پاتلا است و توضیح آن را در پاتلا بخوانید.
کلاب فوت نام بیماری مادرزادی است که موجب تغییر شکل کف پا میشود. توضیح بیشتر
کلاپس مهره Vertebral collapse به معنی خرد شدن مهره در ستون فقرات است. کلاپس مهره معمولا بدنبال استئوپروز و پوکی استخوان مهره ایجاد میشود. پوکی استخوان مهره موجب ضعیف شدن آن شده و مهره در زیر فشار وزن تنه در خود خرد میشود. این کلاپس و خرد شدگی مهره در قسمت جلوی مهره بیشتر بوده و موجب کاهش ارتفاع جلوی آن میشود. گاهی اوقات کلاپس در مهره سالمی ایجاد میشود که ضربه شدیدی به آن وارد شده است.
کلاهک چرخاننده یا روتاتور کاف نام دسته ای از عضلات در ناحیه شانه است. توضیح ان را در روتاتور کاف بخوانید.
کلیپل فایل Klippel feil syndrome نام یک بیماری مادرزادی گردن است. در بیماری کلیپل فایل دو مهره ستون فقرات گردنی به هم چسبیده اند. این بیماری موجب کوتاه شدن و محدودیت حرکتی در گردن میشود. بیماری کلیپل فایل ممکن است همراه با اسکولیوز، اسپینا بیفیدا، شکاف کام و مشکلاتی در کلیه و قلب باشد.
کمپارتمان Compartment به یک فضای بسته ای در اندام میگویند که حاوی بافت هایی است. هر اندام به چند کمپارتمان تقسیم میشود. بطور مثال ساق چهار کمپارتمان دارد. دیواره کمپارتمان معمولا پرده بافتی نازک ولی محکمی است که روی دسته از عضلات را میپوشاند. در داخل هر کمپارتمان بجر عضلات، استخوان و عروق و اعصاب هم قرار دارند.
کمربند شانه ای Shoulder girdle به استخوان هایی میگویند که اندام فوقانی از طریق آنها به تنه متصل میشود. در انسان کمربند شانه ای شامل دو استخوان اسکاپولا و ترقوه است. اسکاپولا یا استخوان کتف به توسط مفصل استرنوکلاویکولر به استخوان ترقوه متصل میشود. استخوان اسکاپولا در پشت و استخوان ترقوه در جلوی قفسه سینه قرار دارند.
کنتراکچر Contracture به معنای کوتاه شدن طول عضلات، تاندون ها و یا رباط ها است. کنتراکچر علل گوناگونی دارد ولی زمینه ساز اصلی آن بیحرکتی طولانی مدت مفصل بعد از آسیب یا بیماری است. در صورتیکه کنتراکچر کم باشد ممکن است با انجام نرمش های کششی بتوان آن را برطرف کرد ولی در صورت شدید بودن، درمان آن نیازمند انجام عمل جراحی است.
کندروکلسینوز Chondrocalcinosis بیماری است که مشخصه آن رسوب مولکول های کلسیم پیروفسفات در مفاصل و بدنبال آن تخریب مفصل است. کندروکلسینوز بیشتر در مفاصل زانو و مچ دست بوجود میاید. کندروکلسینوز ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد و یا ممکن است موجب بروز تورم و درد مفصل شود. کندروکلسینوز بیشتر در زنان مسن دیده میشود.
کندرولیز Chondrolysis به معنای از بین رفتن لایه غضروفی سطح مفصل است. در کندرولیز غضروف مفصل بسرعت از بین رفته و بیمار دچار درد و محدودیت حرکتی در مفصل میشود. کندرولیز علل متفاوتی دارد.
کندروم یا انکندروم نوعی تومور خوش خیم استخوان و از جنس غضروف است. توضیح بیشتر
کندرومالاسی Chondromalacia یا نرمی غضروف نوعی بیماری غضروف است. شایعترین محل بروز کندرومالاسی در استخوان کشکک است. در این بیماری غضروف سطح مفصلی خراب شده و سطح صاف و یکنواخت آن نامنظم میگردد. کندرومالاسی کشکک یکی از علل شایع درد زانو است. توضیح بیشتر
کندیل Condyle نام برجستگی انتهایی بعضی استخوان های بلند است. انتهای پایینی استخوان بازو و ران و انتهای بالایی استخوان درشت نی بزرگ و برجسته و پهن میشوند. این برجستگی را کندیل میگویند. در هر کدام ار نواحی ذکر شده، یک کندیل داخلی و یک کندیل خارجی وجود دارد.
کنسلوس نام نوعی جنس استخوان است. توضیح ان را در اسفنجی بخوانید.
کوبوئید Cuboid نام یکی از استخوانچه های کف پا در ناحیه تارس است. استخوان کوبوئید با استخوان های پاشنه (کالکانه) و ناویکولر و کونئیفرم خارجی و متاتارس های چهارم و پنجم مفصل میشود. مفاصل بین استخوان کوبوئید و استخوان های متاتارس را مفاصل تارسومتاتارس میگویند.
کوبیتوس واروس Cubitus varus نوعی تغییر شکل یا دفرمیتی آرنج بصورت انحراف به داخل است. در کوبیتوس واروس امتداد ساعد نسبت به امتداد بازو به سمت داخل منحرف شده است. این دفرمیتی یا تغییر شکل از عوارض شناخته شده شکستگی های سوپراکندیلر بچه ها است. درمان کوبیتوس واروس در صورت نیاز، عمل جراحی استئوتومی است.
کوبیتوس والگوس Cubitus valgus نوعی تغییر شکل یا دفرمیتی آرنج بصورت انحراف به خارج است. در کوبیتوس والگوس امتداد ساعد نسبت به امتداد بازو بیشتر از حد معمول به سمت خارج منحرف شده است. این دفرمیتی یا تغییر شکل از عوارض شناخته شده شکستگی های کندیل خارجی بچه ها است. درمان کوبیتوس والگوس در صورت نیاز، عمل جراحی استئوتومی است. کوبیتوس والگوس شدید میتواند موجب اختلال در کارکرد عصب اولنار شود.
کوراکوئید Coracoid نام زائده ای در ناحیه شانه است. به آن زائده غرابی هم میگویند. زائده کوراکوئید بصورت یک برجستگی در جلوی استخوان کتف است. به این زائده رباط کوراکوآکرومیال و سر بلند تاندون دوسر بازویی متصل میشود.
کورتیکال Cortical نام نوعی جنس استخوان است. استخوان ممکن است کورتیکال یا کنسلوس باشد. استخوان کورتیکال استخوانی متراکم و سفت و محکم است و متخلخل نیست. جنس استخوان هایی که در ناحیه دیافیز استخوان های بلند( ران، درشت نی، نازک نی، بازو، زند زبرین، زند زیرین) قرار گرفته اند کورتیکال است. در ناحیه متافیز هم رویه ای از استخوان کورتیکال یا متراکم روی استخوان اسفنجی را فرا گرفته است. حدود ۸۰ درصد از وزن کل استخوان های بدن انسان استخوان های کورتیکال هستند.
کورونال Coronal صفحه ای فرضی است که بدن را به دو قسمت جلو و عقب تقسیم میکند. تمام صفحات موازی با این صفحه را هم کورونال مینامند
کورونوئید Coronoid نام زائده ای در ناحیه آرنج است. زائده کورونوئید در جلوی بالاترین قسمت استخوان اولنا یا زند زیرین قرار گرفته است. این برجستگی در واقع در لبه جلویی ناچ تروکلئار یا ناچ قرقره است. زائده کورونوئید محل اتصال عضله براکیالیس به استخوان اولنا بوده و ممکن است بر اثر انقباض شدید این عضله دچار شکستگی شود.
کوزالژی Causalgia مشکلی است که بدنبال آسیب ناقص اعصاب محیطی ایجاد میشود. علائم کوزالژی معمولا بصورت درد سوزشی در دست و پا است که چند روز پس از ضربه یه اندام ایجاد میشود. این درد بر اثر هر تحریک پوستی شدیدتر میشود. اندام سرد یا گرم شده و پوست اندام خشک و براق میگردد. کازالژی یا آتروفی سودک یا دیستروفی سمپاتیک طیف های یک بیماری با شدت های متفاوتند.
کوکسا پلانا Coxa plana به معنی پهن شدن سر استخوان ران است. سر استخوان ران بالاترین قسمت آن بوده و به شکل گرد و مانند یک کره است. شایعترین علت کوکسا پلانا ابتلا به بیماری پرتس در زمان کودکی است. کوکسا پلانا میتواند موجب افزایش احتمال ابتلا به آرتروز و ساییدگی در سنین بالا شود.
کوکسا وارا Coxa vara به معنای کم شن زاویه بین گردن و تنه استخوان ران است. بین گردن و تنه استخوان ران زاویه ای حدود ۱۳۰ درجه وجود دارد. در بعضی بیماری ها مانند پرتس این زاویه کاهش یافته و موجب کوکساوارا میشود.
کوکسا والگا Coxa valga به معنای زیاد شدن زاویه بین گردن و تنه استخوان ران است. بین گردن و تنه استخوان ران زاویه ای حدود ۱۳۰ درجه وجود دارد. در بعضی بیماری ها مانند فلج مغزی و یا دیسپلازی های مفصل ران این زاویه میتواند کاهش یافته و موجب کوکساوالگا شود.
کوكسیکس Coccyx همان استخوان دنبالچه است. کوکسیکس از اتصال ۵-۳ استخوان کوچکتر درست شده و در زیر استخوان ساکروم یا خاجی قرار گرفته است. درد کوکسیکس را کوکسیدینی میگویند.این درد بسیاری از افراد را در موقع نشستن آزار میدهد.
کونچر Kuntcher نام نوعی ایمپلنت یا ابزار فلزی برای بیحرکت کردن شکستگی ران است. کونچر یک لوله فلزی است که در درون کانال استخوانی ران قرار گرفته و موجب بیحرکت شدن شکستگی ران میگردد. کونچر نوعی میله داخل استخوانی است و امروزه برای درمان شکستگی های ران معمولا از انواع دیگری از میله های داخل استخوانی استفاده میشود.
کونئیفرم Cuneiform نام سه استخوان کوچک یا استخوانچه در کف پا است. استخوان های کونئیفرم در جلوی استخوان ناویکولر قرار گرفته اند و با استخوان های متاتارس در کف پا مفصل میشوند.
کیست استخوانی Bone cyst به معنای ایجاد یک حفره در درون استخوان است. این حفره میتواند حاوی مایع یا خون باشد. کیست های استخوانی معمولا خوش خیم هستند. اگر کیست استخوان بزرگ باشد میتواند استخوان را ضعیف کرده و احتمال شکستگی را بیشتر کند.
کیست بیکر Baker cyst نوعی کیست سینوویال در پشت زانو است. این کیست بصورت یک برجستگی در پشت مفصل زانو است و بر اثر تجمع مایع سینوویال یا مایع مفصلی در درون کیسه ای بافتی بوجود میاید. کیست بیکر در افراد مبتلا به آرتروز بطور شایعی دیده میشود. کیست بیکر معمولا نیازی به درمان ندارد.
کیست سینوویال Synovial cyst یک کیسه بافتی محتوی مایع سینوویال است. شایع ترین کیست سینوویال گانگلیون نام دارد. گانگیلیون ها برجستگی هایی در سطح پشتی مچ دست هستند که بر اثر تجمع مایع سینوویال در درون یک کیسه بافتی بوجود میاید. کیست سینوویال خوش خیم بوده و معمولا مشکلی برای بیمار ایجاد نمیکند.
کیست منیسک Meniscal cyst یک کیسه بافتی است که درد اطراف منیسک زانو ایجاد میشود. توضیح بیشتر
کیفواسکولیوز Kyphoscoliosis به معنای وجود همزمان کیفوز و اسکولیوز در ستون مهره است. کیفوز به معنای قوس ستون مهره به جلو و اسکولیوز به معنای قوس کناری ستون مهره است. پس در کیفواسکولیوز ستون فقرات بصورت مارپیچی در آمده که هم به جلو و هم به کنار خمیده شده است. کیفواسکولیوز معمولا بدنبال اختلالات عصبی بوجود میاید که موجب عدم هماهنگی در انقباض عضلات اطراف ستون مهره میشوند.
کیفوپلاستی Kyphoplasty نوعی عمل جراحی در ستون مهره است. توضیح بیشتر
کیفوز Kyphosis به معنی انحراف ستون مهره به جلو است. توضیح بیشتر
کین باخ Kienbock نکروز یا سیاه شدن استخوان لونیت در مچ دست است. توضیح بیشتر
لغت نامه ارتوپدی. گ
گانگرن Gangrene یا قانقاریا به معنی مردن یک عضو یا اندام است. علت آن معمولا نرسیدن خون کافی به عضو و یا عفونت میباشد. گانگرن انواع مختلفی داشته و میتواند خشک، تر و یا گازدار باشد. در اندام های حرکتی گانگرن معمولا در انتهای اندام یعنی انگشتان دیده میشود.
گانگلیون Ganglion نوعی تومور خوش خیم بافت نرم است. توضیح بیشتر
گچ اسپایکا Spica cast نوعی قالب گچی است که دور تا دور تنه و هر دو ران بیمار را میگیرد. گچ اسپایکا نوعی گچ نیست بلکه نوعی روش گچ گیری است. از گچ اسپایکا در درمان دررفتگی مادرزادی سر استخوان ران و درمان شکستگی های ران بچه ها استفاده میشود.
گچ گیری Casting یک روش درمانی ارتوپدی است. در گچ گیری پزشک با استفاده از گچ ارتوپدی سعی در بیحرکت کردن مفصل آسیب دیده یا استخوان شکسته شده میکند. امروزه برای گچ گیری بجای گچ بیشتر از نوارهای فایبرگلاس استفاده میشود. توضیح بیشتر
گچ مینروا Minerva cast نوعی روش گچ گیری است که سر و تنه بیمار در یک قالب گچی قرار میگیرد. گچ مینروا در درمان تورتیکولی و شکستگی های گردن بکار برده میشود. در این روش گچ گیری دور تا دور تمام سر بیمار (بجز صورت و گوش ها) و تنه بیمار با گچ پوشانده میشود. امروزه بدلیل پیشرفت تکنیک های جراحی کمتر از گچ مینروا استفاده میشود.
گرافت استخوانی Bone graft به معنی استخوانی است که از یک مکان به مکان دیگر انتقال داده میشود. توضیح بیشتر
گردن بند طبی Cervical collar نوعی بریس یا ارتوز است که به دور گردن بیمار بسته میشود. هدف استفاده از گردن بند طبی بیحرکت کردن گردن است. بسته به نوع گردنبند مقدار این بیحرکتی متفاوت است. از گردن بند های طبی در درمان انواع دردهای گردن، دیسک گزدن یا شکستگی های گردن و یا بعد از اعمال جراحی استفاده میشود.
گردن کجی یا تورتیکولی به معنای کج بودن گردن است. به کلمه تورتیکولی مراجعه کنید.
گزانتوم Xantoma نوعی تومور خوش خیم بافت نرم است. توضیح بیشتر
گلنوئید Glenoid قسمتی از استخوان کتف است. قسمت خارجی استخوان کتف یا اسکاپولا به شکل یک کاسه با گودی اندک است که به آن حفره گلنوئید میگویند. حفره گلنوئید با سر استخوان بازو مفصل شانه را درست میکند.
گیلن باره Guillain barre نوعی بیماری اعصاب محیطی است. این یک بیماری خود ایمنی است. در گیلن باره ابتدا ساق های بیمار احساس ضعف و سستی میکنند و سپس این ضعف به دست ها و تنه و حتی صورت پیشرفت میکند. این پیشرفت ممکن است در عرض چند ساعت تا چند روز ایجاد شود. در گیلن باره ممکن است احساس درد و اجساس گزگز در اندام ها هم وجود داشته باشد. در این بیماری ممکن است اختلال بلع و اختلال تنفسی هم ایجاد شود و احتمال مرگ بیمار به علت این مشکلات وجود دارد.
لغت نامه ارتوپدی. ل
لازک Lasegue’s sign نام یک تست بالینی است که معمولا در تشخیص هرنی دیسک بین مهره ای از آن استفاده میشود. انجام تست لازک به این صورت است که بیمار به پشت خوابیده و پزشک بدون اینکه زانو را خم کنده تمام ساق و ران بیمار را به بالا میبرد. در صوتیکه بالا بردن پای بیمار موجب بروز درد تیرکشنده در ساق شود تست لازک مثبت تلقی میشود. البته تست لازک مثبت همیشه نشانه وجود هرنی یا فتق دیسک نیست ولی در اکثر بیماران مبتلا به هرنی دیسک مثبت میشود.
لترال Lateral به معنی دورتر به صفحه محوری بدن است. اگر یک صفحه فرضی را رسم کنیم بطوری که بدن انسان را به دو قسمت کاملا مساوی چپ و راست تقسیم کند آنگاه جسمی که از این صفحه دورتر است در لترال جسمی است که به این صفحه نزدیکتر قرار گرفته است. بطور مثال شانه در لترال ریه قرار گرفته است.
لگن خاصره Pelvis یا به اختصار لگن قسمتی از دستگاه اسکلتی بدن انسان است که بین ستون مهره و استخوان های ران قرار گرفته است. لگن خاصره از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. در هر طرف آن یک استخوان بزرگ که به آن استخوان بی نام Innominate bone میگویند قرار دارد. استخوان بی نام خود از سه قسمت ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس تشکیل شده است. در قسمت پشت لگن خاصره استخوان خاجی یا ساکروم Sacrum قرار گرفته است. لگن خاصره حد فاصل ستون مهره و استخوان های ران است و در درون آن ارگان هایی مانند مثانه، راست روده، دستگاه تناسلی و عروق و اعصاب مهمی قرار گرفته اند.
حفره استابولوم که جزء بالایی مفصل ران است قسمتی از لگن خاصره است.
لوردوز Lordosis به معنای افزایش گودی کمر است. توضیح بیشتر
لونیت Lunate نام یکی از استخوانچه های کارپ در ناحیه مچ دست است. استخوانچه های کارپ هشت عدد هستند که در دو ردیف چهارتایی قرار گرفته اند. استخوان لونیت در ردیف پرگزیمال یعنی آنکه به ساعد نزدیک تر است قرار دارد. لونیت بین اسکافوئید و تری کتروم قرار گرفته و به شکل هلالی است به همین خاطر به آن استخوان هلالی هم میگویند. نکروز یا سیاه شدن استخوان لونیت را بیماری کین باخ میگویند.
لیپوم Lipoma یک نومور خوش خیم از جنس بافت چربی است. لیپوم ها میتوانند در زیر پوست باشند که در این صورت به توسط بیمار قابل لمس هستند و یا میتوانند عمقی تر باشند. تومور لیپوم معمولا مشکلی برای بیمار بوجود نمیاورد ولی در صورت نیاز میتوان آنها را توسط عمل جراحی از بدن خارج کرد. در تصویر این صفحه یک لیپوم پشت شانه دیده میشود.
لیسفرانک Lisfranc نام مفصلی در کف پا است. مفصل تارسومتاتارس در کف پا را مفصل لیسفرانک هم میگویند. این مفصل بین تعدادی از استخوان های تارس (استخوان های کونئیفرم و کوبوئید) و استخوان های متاتارس قرار دارد. شکستگی و دررفتگی مفصل تارسومتاتارس را شکستگی دررفتگی لیسفرانک هم میگویند. در واقع مفاصل بین متاتارس ها و استخوانچه های پشت آن را لیسفرانک میگویند.
لیگامان یا رباط نوار بافتی محکمی است که در اطراف مفصل قرار دارد. توضیح بیشتر
لغت نامه ارتوپدی. م
مارفان Marfan’s syndrome نام بیماری ژنتیکی و مادرزادی است. در این بیماری به علت اختلالی بر روی کروموزوم شماره ۱۵ پروتئین خاصی در بافت همبند به درستی تولید نشده و در نتیجه این بافت ضعیف میشود. بیماری مارفان در بسیاری اوقات بصورت فامیلی به فرزندان منتقل میشود.بیمار مبتلا به مارفان قد بلند و اندام های کشیده داشته و مفاصل آنها قابلیت انعطاف زیادی دارد. انگشتان بلند از علائم سندروم مارفان است.
مافوچی Maffucci’s syndrome بیماری است که مشخصه آن وجود تومورهای کندروم و همانژیوم به همراه هم در بدن فرد بیمار است. کندروم یا انکندروم نوعی تومور خوش خیم استخوانی است که جنس آن از غضروف است. همانژیوم هم نوعی تومور خوش خیم از جنس عروق خونی است. در بیماری مافوچی تومورهای انکندروم بصورت متعدد در کف دست و انگشتان دست بیمار وجود داشته و موجب تغییر شکل آنها میشود. فرد مبتلا به این بیماری در زمان تولد طبیعی است و بیماری در کودکی یا نوجوانی ظاهر میشود. هم در بیماری مافوچی و هم در بیماری اولیر تومورهای انکندروم متعدد وجود دارند ولی در بیماری مافوچی تومورهای همانژیوم متعدد هم در بیمار دیده میشوند.
مانیپولاسیون یا دستکاری مفصل نام روشی است که در درمان بعضی مشکلات سیستم اسکلتی بکار برده میشود. توضیح را در دستکاری بخوانید.
مایع سینوویال Synovial fluid نام دیگر مایع مفصلی است. مایع سینوویال از سلول های سینوویال ترشح میشوند. این سلول ها بصورت لایه ای سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانده اند. مایع سینوویال دو وظیفه عمده دارد. یکی اینکه با انتقال اکسیژن و مواد غذایی وظیفه تغذیه سلول های غضروف مفصل را به عهده میگیرد. وظیفه دیگر مایع سینوویال لیز و لغزنده کردن سطح غضروف برای کاهش اصطکاک است.
متاتارس Metatarsus به استخوان های کف پا میگویند. متاتارس ها پنج استخوان بلند هستند که در کف پا قرار گرفته اند. این استخوان ها از یک طرف به استخوانچه های تارس و از طرف دیگر به فالانکس های انگشتان پا مفصل میشوند.
متاتارسوفالانژیال Metatarsophalangeal مفصل بین استخوان های متاتازس و استخوان های فالانکس هستند. متاتارس ها پنج استخوان بلند هستند که در کف پا قرار دارند. هر انگشت پا سه استخوان دارد که به آنها فالانکس میگویند. وقتی روی پنجه پا بلند میشویم محکم ترین قسمتی از کف پا که روی زمین تکیه میکند مفاصل متاتارسوفالانژیال هستند.
متاستاز Metastasis به معنی انتقال سلول های سرطانی به مناطق دور از تومور اولیه است. توضیح بیشتر
متافیز Metaphysis قسمتی از استخوان های بلند میباشد که در مجاورت دیافیز قرار گرفته است. استخوان های بلند از سه قسمت تشکیل شده اند. قسمت وسط که بسیار محکم است را دیافیز مینامند. دو سر استخوان که قدری بزرگتر و برجسته تر است را اپی فیز میگویند. بین اپی فیز و دیافیز قسمتی از استخوان قرار گرفته که از جنس استخوان اسفنجی یا کنسلوس است. به این قسمت از استخوان متافیز میگویند. بین متافیز و اپی فیز صفحه رشد قرار گرفته است.
متاکارپ Metacarpal bone نام استخوان های بلندی است که در کف دست قرار دارند. در کف هر دست پنج استخوان متاکارپ قرار دارد. این استخوان ها در بالا به استخوانچه های کارپ و در پایین به فالانکس های انگشتان متصل میشوند. متاکارپ ها حرکت زیادی ندارند بجز متاکارپ اول که مربوط به شست بوده و بسیار متحرک است.
متاکارپوفالانژیال Metacarpophalangeal نام مفصاصل بین کف دست و انگشتان است. در کف دست استخوان های متاکارپ قرار دارند و استخوان های انگشتان را فالانکس مینامند. هر انگشت سه بند و بنابراین سه فالانکس دارد. هر متاکارپ با یک بند مفصل میشود. مفصل بین هر متاکارپ و اولین فالانکس هر انگشت را مفصل متاکارپوفالانژیال مینامند.
مدیال Medial به معنی نزدیکتر به صفحه محوری بدن است. اگر یک صفحه فرضی را رسم کنیم بطوری که بدن انسان را به دو قسمت کاملا مساوی چپ و راست تقسیم کند آنگاه جسمی که به این صفحه نزدیکتر است در مدیال جسمی است که از این صفحه دورتر قرار گرفته است. بطور مثال در صورت انسان چشم در مدیال گوش قرار میگیرد.
مدیان Median یا میانی نام یک عصب در ناحیه ساعد و مچ دست است. عصب مدیان حس کف و سطح کفی انگشتان دست و بعضی حرکات انگشتان را کنترل میکند. در سندروم کانال کارپ عصب مدیان در ناحیه مچ دست تحت فشار قرار گرفته و کارکرد آن مختل میشود. عصب مدیان در بریدگی های مچ دست در خطر آسیب قرار دارد.
مفصل شارکو Charcot joint نام نوعی تغییر شکل در مفصل است. توضیح بیشتر
مک موری McMurray test نام یک تست یا آزمایش بالینی در تشخیص آسیب منیسک زانو است. برای انجام این معاینه بالینی، بیمار به پشت بر روی تخت دراز میکشد. پزشک ابتدا زانوی بیما را خم کرده، با یک دست زانو را گرفته و با دست دیگر کف پای بیمار را به سمت خارج کشیده و به سمت خارج میچرخاند و سپس به آرامی زانوی بیمار را صاف میکند. اگر در حین صاف شدن زانو صدای کلیک یا درد ناگهانی در زانو ایجاد شده تست یا آزمایش مثبت تلقی میشود. تست مک موری مثبت همیشه نشانه آسیب منیسک نیست و همه آسیب های منیسک تست مک موری مثبت ندارند.
مننگوسل Meningocele به معنی بیرون زدگی پرده اطراف نخاع یا ریشه های عصبی نخاع از پشت مهره است. مننگوسل یک ناهنجاری مادرزادی است که در آن حلقه استخوانی که بطور طبیعی دور تا دور نخاع را فرا گرفته است در قسمت پشت به خوبی تشکیل نشده و باز میماند. نتیجه اینست که پرده ایکه بطور طبیعی در اطراف نخاع و ریشه های عصبی قرار داشته و به آن مننژ میگویند از این نقص استخوانی بیرون میزند. در واقع مننگوسل یک نوع فتق پرده اطراف نخاع به بیرون است. در مننگوسل در پشت کمر نوزاد یک برجستگی دیده میشود که محتوی کیسه ایست که جدار آن پده نخاع است و در داخل آن مایع مغزی نخاعی وجود دارد. توضیح بیشتر
مننگومیلوسل Meningomyelocele به معنی بیرون زدگی ریشه های عصبی نخاع همراه با پرده اطراف آن از پشت مهره است. مننگومیلوسل یا میلومننگوسل یک ناهنجاری مادرزادی است که در آن حلقه استخوانی که بطور طبیعی دور تا دور نخاع را فرا گرفته است در قسمت پشت به خوبی تشکیل نشده و باز میماند. نتیجه اینست که ریشه های عصبی نخاع همراه با پرده ایکه بطور طبیعی در اطراف آنها قرار داشته و به آن مننژ میگویند از این نقص استخوانی بیرون میزند. در واقع مننگومیلوسل یک نوع فتق ریشه های عصبی نخاع و پرده اطراف آن به بیرون است. در مننگومیلوسل در پشت کمر نوزاد یک برجستگی دیده میشود که محتوی کیسه ایست که جدار آن پرده نخاع است و در داخل آن ریشه های عصبی و مایع مغزی نخاعی وجود دارد. توضیح بیشتر
منیسک Meniscus ساختمان های هلالی شکلی از جنس شبیه غضروف هستند که در داخل مفصل زانو قرار دارند. در هر زانو دو منیسک وجود دارد. وظیفه اصلی منیسک ها کمک به حفظ پایداری مفصل زانو و جذب ضربات شدیدی است که به مفصل وارد میشود. پارگی منیسک از آسیب های مهم زانو است.
منیسکتومی Meniscectomy نوعی روش جراحی است که در آن منیسک از داخل زانو خارج میشود. منیسکتومی میتواند کامل یا توتال باشد که در آن تمام منیسک آسیب دیده از زانو خارج میشود و یا ممکن است پارشیل Partial باشد که در آن فقط قسمتی از منیسک آسیب دیده خارج میشود. امروزه اکثر اعمال جراحی منیسکتومی معمولا با استفاده از آرتروسکوپ انجام میگردند.
مورکیو Morquio disease نام بیماری ژنتیکی است که بر اثر اختلالی متابولیکی ایجاد میشود. توضیح بیشتر
مهره Vertebral bone واحد تشکیل دهنده ستون فقرات است. ستون مهره از پشت سر هم قرار گرفتن بیش از سی مهره تشکیل شده است. شکل و اندازه مهره ها متفاوت است. مهره های ناحیه کمر بزرگ و قوی هستند. در داخل مهره ها نخاع و ریشه های عصبی نخاع قرار دارند.
میلوگرافی Myelography نوعی روش تصویربرداری پزشکی است. در میلوگرافی ماده خاصی به درون مایع مغزی نخاعی که اطراف نخاع را فراگرفته تزریق میشود. تزریق در ناحیه کمر صورت گرفته و سپس از ستون مهره عکسبرداری میشود. این روش تصویربرداری برای تشخیص ضایعاتی است که به نخاع فشار وارد میکنند. در قدیم برای تشخیص هرنی دیسک بطور وسیعی از میلوگرافی استفاده میشد ولی امروزه ام آر آی تا حدود زیادی جای میلوگرافی را گرفته است.
میلوم Myeloma سرطان دسته ای از سلول های مغز استخوان به نام پلاسماسل است. ابتلا به میلوم موجب اختلال در کارآیی مغز استخوان شده و متعاقب آن کم خونی، کم شدن گلبول های سفید و کم شدن پلاکت ها بوجود میاید. کم شدن گلبول های سفید موجب افزایش احتمال عفونت و کاهش پلاکت ها موجب افزایش تمایل به خونریزی در بدن میشود. علائم دیگر ابتلا به میلوم شامل درد های استخوانی، افزایش احتمال شکستگی و آسیب به کلیه است. توضیح بیشتر
میلومننگوسل Meningomyelocele به معنی بیرون زدگی ریشه های عصبی نخاع همراه با پرده اطراف آن از پشت مهره است. به مننگومیلوسل مراجعه کنید.
میوزیت Myositis به معنای التهاب عضله است. علت میوزیت در غالب اوقات بیماری های خود ایمنی است. مصرف استاتین که نوعی داروی پایین آورنده کلسترول خون است هم میتواند موجب بروز میوزیت شود. بالا رفتن آنزیم کراتین کیناز در خون از علائم میوزیت است.
لغت نامه ارتوپدی. ن
نازک نی نام استخوان نازک ساق است. به فیبولا مراجعه کنید
ناویکولار Navicular bone نام یکی از استخوان های تارس در کف پا است. استخوان ناویکولار یا ناوی در جلوی استخوان قاپ یا تالوس قرار گرفته و شکل خمیده و قوسی شکلی دارد. در جلوی این استخوان، استخوانچه های کونئیفرم قرار گرفته اند. یه استخوان اسکافوئید در مچ دست هم استخوان ناویکولار یا ناوی میگویند.
نخاع Spinal cord قسمتی از دستگاه عصبی مرکزی است که از مغز خارج شده و در زیر آن قرار دارد. نخاع در درون ستون مهره قرار داشته و به توسط آن محافظت میشود. از نخاع اعصابی خارج میشود که به اندام و دیگر اعضا میروند. این اعصاب را ریشه های عصبی مینامند. از نخاع در مقابل هر مهره دو ریشه عصبی خارج میشود که از بین مهره های مجاور به بیرون میروند.
نقرس Gout نام یک بیماری متابولیکی است که بر اثر افزایش سطح اسید اوریک خون ایجاد میشود. توضیح بیشتر
نقرس کاذب Pseudogout نوعی بیماری متابولیکی است که بر اثر رسوب کریستال های فسفات کلسیم در مفاصل ایجاد میشود. توضیح بیشتر
نکروز Necrosis نکروز به معنی مردن سلول های یک بافت است. نکروز بافت معمولا بر اثر قطع جریان خون آن ایجاد میشود. گاهی اوقات عفونت ها و یا مواد شیمیایی هم میتوانند موجب نکروز بافت شوند. در صورت نکروز وسیع در یک بافت ممکن است نیاز به خروج آن بافت توسط عمل جراحی وجود داشته باشد.
نکروز آسپتیک Aseptic necrosis به معنی مردن سلول های یک بافت بدون وجود یک منشا عفونی است. مهمترین علل نکروز آسپتیک در بافت ها قطع خونرسانی به بافت است. گاهی اوقات مواد شیمیایی مانند بعضی داروها یا سموم میتوانند موجب بروز نکروز آسپتیک شوند.
نکروز آوازکولار به معنی مردن سلول های یک بافت بر اثر قطع جریان خون آن است. به آوازکولار مراجعه کنید.
نوروپاتی Neuropathy به معنای آسیب به اعصاب محیطی ( اعصاب خارج از مغز و نخاع) است. نوروپاتی موجب بروز درد و بیحسی در دست و یا پا میشود. علت نوروپاتی میتواند ضربه، عفونت، بیماری های متابولیک مانند دیابت و یا تاثیر سموم باشد. نوروپاتی میتواند موجب اختلال در عملکرد اعصاب حرکتی، حسی و یا اعصاب اتونوم شود. اختلال اعصاب حرکتی موجب کاهش قدرت عضلات، اختلال در اعصاب حسی موجب کاهش حس لمس و اختلال در اعصاب اتونوم و یا خود مختار موجب مشکلاتی در عملکرد قلب، عروق خونی، مثانه و دستگاه گوارش میشود.
نوروپارکسیNeuropraxia نوعی اختلال در عملکرد اعصاب محیطی است. در نوروپارکسی بدنبال ضربه وارده به عصب هدایت الکتریکی در آن بطور موقت از بین میرود و در نتیجه عصب موقتا فلج میشود. این فلجی ۸-۶ هفته طول میکشد. نوروپارکسی معمولا بدنبال ضربات شدیدی که به اندام وارد میشود بوجود میاید. توضیح بیشتر
نوروتمزیس Neurotmesis نوعی آسیب اعصاب محیطی است. در نوروتمزیس هم عصب و هم غلاف عصب آسیب میبینند. این آسیب میتواند بدنبال شکستگی های استخوان و یا بدنبال پارگی بر اثر اجسام تیز ایجاد شود. بدنبال آسیب عصب در نوروتمزیس، فلجی بوجود میاید و کارکرد عصب بعد از آن هیچگاه به حالت اول بازنمیگردد. توضیح بیشتر
نوروفیبروماتوز Neurofibromatosis بیماری ژنتیکی است که مشخصه آن وجود تومورهای متعدد پوستی است. توضیح بیشتر
نورولیز Neurolysis نوعی عمل جراحی است که در آن چسبندگی عصب به بافت های اطراف آزاد میشود. در بعضی حالات به علت ضربه، تورم، عفونت یا علل دیگر عصب به بافت های اطراف خود چسبیده و این چسبندگی عصب را تحت کشش بیش از حد قرار داده و در کارکرد آن ایجاد اشکال میکند. عمل جراحی نورولیز در این موارد میتواند عصب را از بافت های اطراف جدا کند. نورولیز به نوع دیگری ار جراحی هم میگویند که در آن عصب از بین برده میشود. از بین بردن عصب معمولابرای درمان دردهای شدید و مزمن غیر قابل کنترل کاربرد دارد. از این روش درمانی بیشتر در بیماران سرطانی استفاده میشود.
نوروما Neuroma به معنی رشد بیش از حد سلول های عصبی است. نوروما ممکن نوعی تومور خوش خیم باشد با این حال بیشتر بدنبال آسیب اعصاب محیطی بوجود میاید. بدنبال ضربه و پاره شدن عصب، رشد موضعی عصب پاره شده میتوان یک برجستگی را در محل پارگی بوجود آورد که به آن نوروما میگویند. مورتون نوروما نوعی رشد بیش از حد اعصاب کف پایی است که موجب درد در ناحیه پنجه پا میشود.
نوروم مورتون Morton neuroma بزرگ و برجسته شدن عصبی است که از کف پا عبور کرده و به انگشتان میرود. توضیح بیشتر
نورون Neuron همان سلول عصبی است. واحد تشکیل دهنده سیستم عصبی نورون است. هز نورون یا سلول عصبی یک جسم سلولی دارد که شاخه ها یا زوائدی از آن خارج میشوند. بلندترین آنها را آکسون میگویند. کنار هم قرار گرفتن آکسون ها رشته عصبی را میسازد. جسم سلولی نورون در مغز و نخاع قرار دارد.
نیمه دررفتگی Subluxation به دررفتگی خفیف یا ناقص میگویند. در نیمه دررفتگی سطوح مفصلی گرچه در وضعیت آناتومیک طبیعی در کنار هم نیستند ولی کاملا هم از هم جدا و دور نشده اند. نیمه دررفتگی مفاصل میتواند بدنبال ضربه ایجاد شده و موجب درد و تورم آنها شود. گاهی اوقات نیمه دررفتگی بصورت مادرزادی وجود دارد و یا بر اثر عفونت بوجود میاید.
لغت نامه ارتوپدی. و
واروس Varus نوعی تغییر شکل مفصل و به معنی انحراف یک مفصل به داخل است. در واروس، استخوانی از مفصل که از ریشه اندام دورتر است به سمت داخل منحرف میشود. بطور مثال در کوبیتوس واروس ساعد به سمت داخل و در ژنووارم ساق به سمت داخل منحرف میشود.
والگوس Valgus نوعی تغییر شکل مفصل و به معنی انحراف یک مفصل به خارج است. در والگوس، استخوانی از مفصل که از ریشه اندام دورتر است به سمت خارج منحرف میشود. بطور مثال در کوبیتوس والگوس ساعد به سمت خارج و در ژنووالگوم ساق به سمت خارج منحرف میشود.
وتر Tendon همان زردپی یا تاندون است. وتر یا زردپی طناب هاب بافتی محکمی هستند که از یک یا دو طرف عضله خارج شده و به استخوان متصل میشوند. در واقع در بسیاری اوقات عضله نه مستقیما که با واسطه وتر یا تاندون به استخوان متصل میشود. در هنگام انقباض عضله، وتر آن عضله کشیده شده و موجب حرکت استخوان میشود. وتر عضلات ممکن است به شکل طناب یا نوار یا یک صفحه پهن باشند.
ورزش ویلیامز Williams exercises نام دسته ای از حرکات نرمشی است که در پیشگیری و درمان کمردرد مورد استفاده قرار میگیرد. ورزش های ویلیامز را باید به مدت کافی انجام داد تا تاثیر آنها ظاهر شود. این نرمش ها را باید در ابتدا از مقادیر و با شدت های کم انجام داد تا به عضلات و رباط ها فشار زیادی وارد نشود. ورزش های ویلیامز بیش از درمان در پیشگیری از کمر درد موثر هستند.
لغت نامه ارتوپدی. ه
هالوکس والگوس Hallux valgus نوعی تغییر شکل یا دفرمیتی در انگشت شست پا است. توضیح بیشتر
هپارین Heparin نام یک داروی ضد انعقادی تزریقی است. از هپارین در مواردی که نیاز به کاهش قدرت انعقادی خون هست استفاده میشود. بطور مثال این دارو در درمان لخته شدن خون در وریدهای عمقی ساق بکار گرفته میشود. هپارین نمیتواند لخته خون بوجود آمده را از بین ببرد ولی میتواند مانع ایجاد لخته جدید شود. از این دارو بصورت تزریق داخل رگ و یا تزریق زیر جلدی استفاده میشود. دوز های زیاد هپارین میتواند موجب بروز خونریزی های شدید شود. استفاده از این دارو باید حتما تحت نظر مستقیم پزشک باشد.
هرنی دیسک Disc hernia همان فتق دیسک بین مهره ای است. هرنی دیسک معمولا به علت بیرون زدن قسمت مرکزی دیسک بین مهره ای ایجاد میشود. این بیرون زدگی موجب فشار به ریشه عصبی شده که نتیجه آن بروز علائم بیماری است. مهمترین علائم هرنی دیسک بین مهره ای احساس درد تیرکشنده از پشت باسن به اندام تحتانی است. این درد ممکن است با احساس خواب رفتگی و یا گزگز اندام تحتانی همراه باشد.
همانژیوم Hemangioma نوعی تومور بافت نرم عروقی است. همانژیوم یک تومور خوش خیم است و از تکثیر مویرگ های خونی درست شده است. در داخل این تومور شبکه در هم پیچیده ای از عروق خونی وجود دارد. همانژیوم ممکن است بصورت یک تغییر رنگ قرمز در پوست دیده شود و یا ممکن است بصورت یک توده برجسته قرمز یا کبود وجود داشته باشد.
همیت Hamate نام یکی از استخوانچه های کارپ در مچ دست است. به همیت استخوان چنگکی هم میگویند چون بر روی آن یک برجستگی بصورت قلاب یا چنگک وجود دارد. استخوان همیت در ردیف دیستال استخوان های کارپ یعنی ردیفی که به کف دست نزدیک تر است قرار دارد. محل آن بعد از استخوان کاپیتیت و در محاذات انگشت کوچک دست است. ضربات وارده به پاشنه دست میتواند موجب شکستگی قلاب یا هوک استخوان همیت شود.
هومروس Humerus نام دیگر استخوان بازو است. هومروس از استخوان های بلند است که در بالا مفصل شانه و در پایین مفصل آرنج را میسازد. بالای آن سر استخوان هومروس و در پایین آن کندیل ها قرار دارند.
هیپوتنار Hypothenar نام یک برجستگی عضلانی در کف دست است. کف دست انسان دو برجستگی دارد که بر اثر توده عضلانی بوجود آمده است. برجستگی تنار در سمت انگشت شست و برجستگی هیپوتنار در سمت انگشت کوچک دست قرار دارد. در برجستگی هیپوتنار عضلاتی قرار دارند که موجب حرکت انگشت کوچک دست و متاکارپ آن میشوند. عضلات هیپوتنار از عصب اولنار عصب گیری میکنند.
لغت نامه ارتوپدی. ی
یووینگ Ewing نام یک نوع سرطان بدخیم استخوان است. به آن سارکوم یوینگ هم میگویند. توضیح بیشتر