دررفتگی مچ دست بسیار بندرت بصورت دررفتگی کامل ایجاد میشود ولی در بسیاری اوقات دررفتگی های ناکامل در این مفصل دیده میشوند که شایع ترین آنها دررفتگی استخوان لونیت است.
آناتومی مختصر ناحیه
مچ دست یا کارپ Carpal bones از هشت استخوان تشکیل شده است. این هشت استخوان در دو ردیف و بین استخوان های رادیوس و اولنا در بالا و استخوان های متاکارپ در پایین قرار گرفته اند.
در ردیف اول یا پرگزیمال Proximal یعنی ردیفی که به استخوان رادیوس نزدیک است اولین استخوان، اسکافوئید است که در طرف شست قرار گرفته و دومین استخوان را استخوان هلالی یا لونیت Lunate مینامند. این استخوان ها یا بهتر بگوییم استخوانچه ها به توسط لیگامان های قوی به یکدیگر میچسبند.
دررفتگی مچ دست در استخوان لونیت
دررفتگی استخوان لونیت معمولا بدنبال زمین خوردن روی کف دست بوجود میاید. در این وضعیت بر اثر به عقب رفتن شدید مچ دست استخوان های ردیف دیستال Distal ( یعنی ردیفی که از استخوان رادیوس دورترند) به لونیت فشار وارد میکنند.
براثر این فشار لیگامان های مهمی که در اطراف این استخوان هستند پاره شده و در نتیجه استخوان لونیت جابجا میشود. این جابجایی را دررفتگی لونیت میگویند.
دررفتگی مچ دست در ناحیه استخوان لونیت پس از شکستگی اسکافویید شایعترین آسیب استخوانچه های مچ دست بدنبال ضربه است. گاهی اوقات این دررفتگی با شکستگی استخوان اسکافوئید و یا شکستگی زائده نیزه ای ( استیلویید) استخوان رادیوس و یا هر دو همراه میشود.
همانطور که توضیح داده شد در دررفتگی لونیت، استخوان های کارپ یا مچ، ارتباط بین خود و استخوان های ساعد را حفظ میکنند و این فقط استخوان لونیت است که از جای خود دررفته و جابجا میشود.
نوع دیگری از دررفتگی مچ هم وجود دارد که در آن جابجایی برعکس است. به این صورت که استخوان لونیت ارتباط خود با استخوان رادیوس را حفظ کرده و بقیه هفت استخوانچه مچ دست جابجا میشوند. به این آسیب، دررفتگی پری لونار Perilunate dislocation میگویند.
علائم در رفتگی مچ دست در استخوان هلالی یا لونیت
بدنبال دررفتگی مچ دست متورم میشود. در این حال فشار دادن به جلوی مچ دست، شدت درد را افزایش میدهد. حرکات مچ بشدت محدود شده و حتی ممکن است حرکات انگشتان هم کم شود.
علت کاهش حرکات انگشتان فشار استخوان لونیت جابجا شده بر روی تاندون های انگشتان است. همچنین ممکن است حس لمس انگشتان دوم و سوم دست کاهش یابد.
تشخیص دررفتگی مچ دست در استخوان لونیت، با استفاده از رادیوگرافی نیمرخ مچ دست است که در آن جابجا شدن این استخوان دیده میشود.
درمان دررفتگی مچ دست معمولا بصورت جااندازی بسته است. پزشک معالج با کشش مچ دست و فشار مستقیم بر روی استخوان لونیت آن را جااندازی میکند.
سپس استخوان به توسط پین به استخوان های اطراف متصل شده و پس از آن مچ دست به مدت یک ماه به توسط گچ بیحرکت میشود. اگر این دررفتگی دیر تشخیص داده شود بصورت بسته جا نمیفتد. در این موارد نیاز به عمل جراحی و جااندازی باز دررفتگی وجود دارد.
در مواردی که مدت زیادی از دررفتگی مچ دست گذشته باشد ممکن است استخوان حتی با عمل جراحی هم جا نیفتد که در این موارد ممکن است نیاز شود تا استخوان لونیت از مچ دست خارج گردد.
عوارض دررفتگی مچ دست در استخوان لونیت چیست
شایعترین و مهمترین عوارض دررفتگی لونیت عبارتند از
نکروز آوازکولر استخوان لونیت : تغذیه استخوان لونیت از طریق عروق خونی است که از راه لیگامان های اطراف این استخوان به آن وارد میشوند.
وقتی در دررفتگی مچ دست این استخوانچه درمیرود، لیگامان های اطراف آن پاره میشوند و این پارگی موجب آسیب به خونرسانی لونیت میشود. این اختلال در خونرسانی میتواند موجب نکروز آوازکولر یا سیاه شدن استخوان شود.
آرتروز : نکروز آوازولر استخوان لونیت و یا جانیفتادن دررفتگی میتواند در دراز مدت موچب بروز آرتروز مچ دست شود. درمان این وضعیت استفاده از بریس مچ دست و محدود کردن فعالیت های مچ است و در موارد شدید نیاز به عمل جراحی و فیوژن یا خشک کردن مفاصل بین لونیت و استخوان های اطراف وجود دارد.
فشار به عصب مدیان : در هنگام دررفتگی مچ دست و جابجایی استخوان لونیت، عصب مدیان ممکن است بر اثر فشار این استخوان جابجا شده و فلج شود.
در این صورت دررفتگی باید بسرعت جااندازی شود. اگر مدت زیادی از دررفتگی گذشته و قابل جااندازی نباشد باید استخوان لونیت از مچ دست خارج شده و فلکسور رتیناکولوم ( نوار بافتی محکمی که روی عصب مدیان را پوشانده است) با عمل جراحی باز و آزاد شود تا فشار از روی عصب برداشته شود.