شکستگی اولکرانون آرنج. علائم و درمان

به برجسته ترین قسمت مفصل آرنج زائده اولکرانون میگویند. وقتی که آرنج خود را خم میکنید برجستگی استخوانی سفت و محکمی را در زیر پوست پشت آرنج لمس میکنید.

این برجستگی را زائده اولکرانون یا به اختصار اولکرانون میگویند. زائده اولکرانون در واقع بالاترین قسمت استخوان زند زیرین یا اولنا است که در تشکیل مفصل آرنج شرکت دارد.

آناتومی

 مفصل آرنج از سه استخوان تشکیل میشود. در بالا قسمت پایینی استخوان بازو Humerus bone قرار دارد و در پایین، قسمت بالایی دو استخوان ساعد یعنی زند زیرین و زند زبرین در تشکیل مفصل آرنج شرکت میکنند.

زند زیرین یا Ulna همان استخوانی است که در طرف انگشت کوچک دست قرار گرفته است و زند زبرین یا Radius استخوانی است که در طرف شست دست است.

در شکستگی های ناحیه آرنج هر کدام از این سه استخوان میتوانند دچار شکستگی شوند. مفصل آرنج مثل لولا حرکت خم و باز شدن دارد یعنی فقط در یک جهت حرکت میکند.

در دو طرف مفصل آرنج یعنی در طرف خارج و داخل آن لیگامان هایی وجود دارد که آنرا پایدار نگه میدارد. لیگامان هایی که در قسمت خارجی قرار دارند استخوان بازو را به استخوان زند زبرین یا رادیوس متصل کرده و لیگامان هایی که در قسمت داخلی مفصل آرنج قرار دارند استخوان بازو را به استخوان زند زیرین یا النا متصل میکنند.

مکانیسم شکستگی اولکرانون آرنج

این شکستگی ها با دو مکانیسم اتفاق میفتند.

 ضربه مستقیم

مانند موقعی که فرد در حالیکه آرنج خود را خم کرده به زمین میخورد و اولین جایی که به زمین برخورد میکند آرنج است. و یا موقعی که آرنج خم شده است و جسم محکمی بشدت به برجستگی پشت آرنج برخورد میکند.

ضربات مستقیم معمولا موجب شکستگی های خرد شده و چند تکه های اولکرانون میشود. جابجایی قطعات شکسته شده در این مکانیسم معمولا کم است.

 ضربه غیر مستقیم

مانند وقتی که بیمار قبل از اینکه به زمین بخورد اندام فوقانی و به تبع آن آرنج را صاف و مستقیم میکند. بدنبال برخورد کف دست به زمین، و انقباض شدید عضله سه سر که به زائده اولکرانون متصل است.

این استخوان شکسته میشود. این مکانیسم معمولا موجب شکسته شدن یک تکه بزرگ از تنه استخوان اولنا شده و مقدار جابجایی در محل شکستگی معمولا زیاد است.

علائم شکستگی اولکرانون آرنج چیست

 درد شدید و ناگهانی، تورم در روی زائده اولکرانون، خونمردگی در ناحیه آرنج، درد در حین حرکت آرنج از علائم این شکستگی است.

اگر شکستگی بر اثر ضربه مستقیم به آرنج ایجاد شده باشد ممکن است خراشیدگی یا زخم بر روی پوست زائده اولکرانون دیده شود.

اگر این شکستگی آرنج یک تکه و با جابجایی زیاد باشد ممکن است فاصله خالی بین قطعات شکسته شده از روی پوست قابل لمس باشد.

وقتی شکستگی یک تکه و با جابجایی زیاد است معمولا بیمار توانایی مستقیم کردن یا مستقیم نگه داشتن آرنج خود را از دست میدهد. در شکستگی های چند تکه ممکن است این توانایی حفظ شده باشد.

درمان شکستگی اولکرانون در مفصل آرنج

درمان شکستگی اولکرانون آرنج به دو روش غیر جراحی و جراحی صورت میگیرد.

درمان غیر جراحی

درمان جراحی

در مورد شکستگی های با جابجایی و شکستگی های باز درمان انتخابی برای شکستگی های اولکرانون، عمل جراحی است.

جراحی به روش باز است به این معنی که ابتدا بیمار بیهوش یا بیحس شده و سپس با شکافی که جراح ارتوپد در پشت آرنج و در ناحیه پوست ایجاد میکند و بعد از کنار زدن عضلات، استخوانهای شکسته شده را مشخص کرده و در کنار یکدیگر قرار میدهد و سپس آنها را به توسط وسایل فلزی مثل پین، وایر، پیچ و پلاک به یکدیگر محکم میکند.

بعد از جراحی حرکات آرنج باید هر چه زودتر شروع شود. معمولا روز بعد از عمل جراحی پزشک معالج بیمار را تشویق به شروع حرکات آرنج میکند.

این حرکات باید هر روز چند مرتبه و با فواصل زمانی معین و با تعداد مشخص و افزاینده زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپ انجام شود. هرچه این حرکات دیرتر شروع شوند برگشت دامنه حرکات آرنج به وضعیت طبیعی خود دشوارتر میشود.

تا حدود شش هفته به بیمار اجازه داده نمیشود تا با اندام صدمه دیده چیزی را بلند کند. بیمار معمولاً بعد از چهار ماه میتواند به سطح فعالیت های قبل از شکستگی برگردد، گرچه سیر بهبودی تا حدود یک سال ادامه داشته و انجام فعالیت های شدید بدنی ممکن است فقط بعد از گذشت این مدت زمان عملی باشد.

سیر بهبودی در مدت زمان هایی که ذکر شد فقط به شرطی است که بیمار بطور منظم حرکات و نرمش های آرنج را انجام دهد.

در موارد شکستگی های خرد شده زائده اولکرانون اگر شدت خرد شدگی آنقدر زیاد باشد که فیکس کردن قطعات شکسته شده مقدور نباشد پزشک جراح معمولا قطعات را خارج کرده و تاندون عضله سه سر ( که در حالت معمول از طریق زائده اولکرانون به استخوان اولنا میچسبد) را به باقیمانده استخوان اولنا میدوزد.

عوارض شکستگی های اولکرانون آرنج

مهمترین عوارض شکستگی های اولکرانون آرنج عبارتند از :

 محدودیت حرکت مفصل آرنج

انجام درست و به موقع حرکات آرنج بعد از درمان و تحت نظر پزشک متخصص و یا فیزیوتراپ اهمیت فوق العاده ای دارد. البته قدری محدودیت در باز شدن کامل آرنج معمولا بدنبال این شکستگی ها اتفاق میفتد که تاثیری در کارکرد آرنج حتی انجام فعالیت های شدید بدنی ندارد.

در صورت محدود شدن شدید حرکات آرنج بدنبال این شکستگی ها، معمولا درمان بصورت انجام حرکات و نرمش های خاص و در بعضی موارد عمل جراحی است.

جوش نخوردن شکستگی اولکرانون آرنج

اگر فاصله قطعات شکسته شده زیاد باشد و یا به خوبی در کنار یکدیگر بیحرکت نشده باشند ممکن است شکستگی جوش نخورد. در این موارد فاصله بین قطعات شکسته شده با بافت فیبرو پر میشود.

در این وضعیت گرچه درد بیمار از بین رفته و آرنج میتواند حرکت کند ولی قدرت آرنج کم است. در افراد مسن که نیاز به قدرت بدنی زیادی ندارند این وضعیت نیازی به درمان ندارد ولی در جوانتر ها بیمار باید تحت عمل جراحی قرار گرفته، بافت فیبرو خارج شده و قطعات شکسته شده با پیچ و یا دیگر وسایل به یکدیگر فیکس شوند.

بد جوش خوردن شکستگی

اگر قطعات شکسته شده در وضعیت مناسب آناتومیک قرار نگیرند ممکن است جوش بخورند ولی بد جوش بخورند. این وضعیت در دراز مدت میتواند موجب آرتروز در مفصل آرنج شود.

در افراد جوان اگر مقدار جابجایی استخوان ها در محل بد جوش خوردگی زیاد باشد بیمار باید تحت عمل جراحی قرار گرفته، استخوان مجددا شکسته شده و در وضعیت مناسب در کنار یکدیگر قرار بگیرد و سپس قطعات به توسط پیچ یا دیگر وسایل به یکدیگر فیکس شوند.

در افراد مسن و یا در مواقعی که مقدار جابجایی قطعات شکسته شده کم باشد، بد جوش خوردگی نیاز به عمل جراحی ندارد.

ساییدگی یا آرتروز مفصل آرنج

ساییدگی مفصل آرنج از دیگر عوارض این شکستگی ها است. این عارضه میتواند موجب درد و محدودیت حرکتی آرنج شود گرچه معمولا این درد و محدودیت حرکتی مختصر است.

این عارضه به علت صدمه به استخوان شکسته شده و یا غضروف سطح مفصلی است. اگر استخوان های شکسته شده درست در کنار یکدیگر قرار نگیرند بعد از جوش خوردن، مفصل سطح ناصافی پیدا کرده که در دراز مدت موجب آرتروز میشود. با این حال فقط این وضعیت استخوان ها نیست که  آینده مفصل را رقم میزند.

حتی اگر قطعات شکسته شده به درستی در کنار یکدیگر قرار گرفته و در موقعیت مناسب جوش بخورند، اگر غضروف مفصلی در حین حادثه صدمه زیادی دیده باشد ممکن است در دراز مدت مفصل آرنج دچار آرتروز شود.

البته به یاد داشته باشید که همه آرنج هایی که دچار شکستگی اولکرانون میشوند دچار استئوآرتریت نمیشوند و همه بیمارانی هم که دچار استئوآرتریت میشوند دچار درد و محدودیت حرکت نمیشوند.