نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
شکستگی استخوان های ساعد یکی از شکستگی های شایع بوده و بیشتر در سنین نوجوانی و جوانی دیده میشود. ده ها سال قبل که پیشرفت و توسعه علوم پزشکی در حد امروزی نبود و یا همه مردم امکان دسترسی به پزشک را نداشتند درمان شکستگی ها به افرادی سپرده میشد که با روش هایی که صد ها سال پیش نیاکان ما از آنها استفاده میکردند به دنبال درمان بودند.
درمان شکستگی توسط شکسته بند های محلی در دوره هایی از تاریخ تنها چاره انسان دردمند بود ولی در دوران ما دیگر توجیهی برای پناه بردن به این روش درمانی نیست. عوارض بالای درمان های قدیمی زیاد است و میتواند برای بیمار مشکلات فراوانی را ایجاد کند.
بیماری که در اینجا توضیح داده میشود جوان ۱۸ ساله ایست که بدنبال زمین خوردن دچار شکستگی ساعد شده است. والدین او وی را برای درمان نزد یک شکسته بند محلی میبرند. درمان شکسته بند در تصویر زیر دیده میشود.
همانطور که دیده میشود در اطراف ساعد بیمار چند نی بصورت طولی قرار داده شده و دور آنها با نخ بسته شده است. معمولا نخ را بصورت خیلی سفت و محکم دور نی ها میبندند تا بتواند به استخوان ها فشار آورده و مانع جابجایی آنها شود. بر اثر سفت بسته شدن دور ساعد، دست متورم میشود و شکسته بند این تورم را طبیعی و نشانه درست بودن درمان میداند.
متاسفانه همین سفت بسته شدن دور ساعد موجب بروز عوارض شدیدی برای بیمار میشود. مهمترین این عوارض کاهش جریان خون ساعد است. بر اثر فشار زیادی که از بیرون به پوست و عضلات ساعد وارد میشود مسیر عروق خونی تنگ شده یا کاملا بسته میشود.
کاهش جریان خون ساعد موجب میشود سلول های عضلانی ساعد از بین رفته و جای آنها را بافتی بگیرد که خاصیت عضله را ندارد. گاهی اوقات بر اثر همین کم شدن جریان خون، اعصاب ساعد هم از بین میروند.
بعد از یکی دو ماه که نی ها باز میشوند شکستگی جوش خورده است ولی در کنار آن عوارض جبران ناپذیری برای بیمار باقی میماند. بیمار مورد نظر یک هفته پس از درمانی که شکسته بند محلی برایش انجام داده بود به ما مراجعه کرد. از درد شدید شاکی بود و دست او متورم شده بود.
نی ها باز شدند. پوست ساعد تاول زده بود. پوست پانسمان شده و برای بیمار آتل گچی گرفته شد. بعد از حدود یک هفته که تاول ها بهتر شدند شکستگی استخوان های ساعد به توسط عمل جراحی و با دو پلاک بر روی دو استخوان ساعد درمان شدند. این بیمار از توانست از خطر فرار کند ولی بیماری که تصویر ساعدش را در زیر میبینید متاسفانه بر اثر همین نوع درمان دچار عارضه شده است.
مشاهده میشود که ساعد بیمار درست در جایی که نی ها بسته شده اند بشدت لاغر شده است. این لاغری بر اثر از بین رفتن بافت عضلانی و جایگزین شدن آن با بافت بیفایده دیگری ایجاد شده است.
متاسفانه بیمار مقدار زیادی از قدرت عضلانی ساعدش را از دست داده و نمیتواند بخوبی مچ دست و انگشتانش را حرکت دهد. در موارد شدید، تغییر شکل های شدیدی در مچ دست و ساعد بیمار ایجاد میشود که آنرا کنتراکچر ولکمن میگویند.
گرچه شکسته بندهای سنتی در زمان های قدیم کمک زیادی به درمان مشکلات استخوانی مردم کرده اند ولی امروزه بسیاری از روش های پرخطر آنها جای خود را به درمان های موثری داده که به توسط پزشک متخصص ارتوپدی انجام میشود. برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر در زمینه آسیب های ساعد به قسمت مقالات سایت مراجعه کنید.