گودی کمر یا لوردوز (Lordosis) به معنی افزایش تقعر ستون مهره کمری است. در لوردوز یا گودی کمر قوس ستون فقرات کمری به جلو بیشتر شده، شکم به جلو آمده و باسن به عقب میرود.
ستون مهره از روی هم قرار گرفتن ۷ مهره گردنی و در پایین آن ها ۱۲ مهره سینه های و در پایین آنها ۵ مهره کمری و سپس مهره خاجی و دنبالچه ای تشکیل شده است.
اگر ستون مهره را از جلو نگاه کنیم مهره ها در یک خط صاف و عمود قرار گرفته اند ولی اگر از کنار به ستون فقرات نگاه کنیم متوجه میشویم که مهره های گردنی و سینه ای و کمری قوس هایی را درست میکنند.
مهره های سینه ای طوری قوس دارند که تحدب یا گوژی آنها به سمت عقب است و مهره های گردنی و کمری طوری قرار میگیرند که تحدب آنها به سمت جلو است. این قوس به جلوی مهره های گردنی و کمری را لوردوز Lordosis میگویند. بعضی از مردم به لوردور کمر گودی کمر هم میگویند.
این لوردوز یا گودی کمر تا حدی طبیعی است ولی در بعضی از افراد این گودی زیاد میشود و موجب بروز مشکلاتی مانند کمردرد و احساس خستگی در کمر میشود. با افزایش لوردوز شکم بیمار به جلو آمده و باسن وی به عقب میرود و کلا قامت آراسته فرد از بین میرود و فرد حالت بیحال و خمودگی به خود میگیرد.
علل گودی کمر چیست
گودی کمر یا لوردوز اغلب به دلیل ضعف عضلات شکم، مشکلات ساختاری در ستون فقرات یا عادات نادرست در وضعیت بدنی به وجود می‌آید. در ادامه به برخی از مهم‌ترین علل ایجاد گودی کمر می‌پردازیم:
وضعیت نادرست بدنی
یکی از اصلی‌ترین علل لوردوز، نشستن و ایستادن‌های طولانی‌مدت در وضعیت نامناسب است. افرادی که عادت به نشستن با کمر خمیده و شکم به جلو دارند، بیشتر در معرض افزایش انحنای کمری هستند. این عادت‌ها به مرور زمان فشار روی ستون فقرات را افزایش داده و باعث تغییرات در شکل طبیعی ستون فقرات می‌شوند.
چاقی و اضافه‌وزن
اضافه‌وزن به خصوص در ناحیه شکم باعث میشود که ستون فقرات برای تحمل وزن اضافه شده، به جلو منحرف شود و انحنای کمر بیشتر شود. این حالت فشار زیادی به عضلات و مهره‌های کمر وارد میکند و میتواند باعث درد و آسیب در طولانی‌مدت شود. به همین دلیل، افراد چاق بیشتر در معرض لوردوز قرار دارند.
ضعف عضلات شکم و کمر
ضعف در عضلات شکم و کمر باعث میشود که ستون فقرات حمایت کافی نداشته باشد و به سمت جلو انحنا پیدا کند. این ضعف ممکن است به دلیل کم‌تحرکی، ورزش نکردن و یا برخی بیماری‌های عضلانی رخ دهد. ورزش و تقویت عضلات شکم و کمر میتواند نقش مهمی در کاهش و پیشگیری از گودی کمر داشته باشد.
بیماری‌ها و مشکلات ساختاری
بعضی از بیماری‌ها و مشکلات ساختاری مانند اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره‌ها)، دیسک کمر، و پوکی استخوان می‌توانند موجب ایجاد یا تشدید لوردوز شوند.
اسپوندیلولیستزیس به معنای جابجایی مهره‌ها روی یکدیگر است و میتواند به تغییر در انحنای طبیعی ستون فقرات منجر شود. پوکی استخوان نیز باعث ضعیف شدن مهره‌ها و ایجاد تغییراتی در ساختار ستون فقرات میشود.
بارداری
در دوران بارداری، وزن جنین و تغییرات هورمونی باعث افزایش فشار روی کمر و لگن میشود که این وضعیت به انحنای بیشتر کمر می‌انجامد. این حالت معمولاً موقتی است و پس از زایمان بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد ممکن است مشکلاتی برای کمر ایجاد کند که نیاز به درمان داشته باشد.
بیماری‌های ژنتیکی و مادرزادی
برخی افراد به صورت ژنتیکی یا مادرزادی مستعد ابتلا به لوردوز هستند. بیماری‌هایی مانند دیستروفی عضلانی و سندرم مارفان می‌توانند باعث ضعف عضلات و تغییرات ساختاری در ستون فقرات شوند که زمینه‌ساز گودی کمر میشود.
علائم لوردوز چیست
گودی کمر یا لوردوز میتواند باعث ایجاد مشکلات جسمی و علائمی در بدن شود.
درد در کمر: شایع‌ترین علامت لوردوز، درد کمر است. فشار زیاد به عضلات و مفاصل کمر میتواند منجر به دردهای متناوب یا پایدار شود. این درد ممکن است با فعالیت‌های روزمره مانند نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت تشدید یابد.
خستگی و ضعف عضلات: افراد مبتلا به لوردوز ممکن است دچار خستگی زودرس و ضعف در عضلات کمر و شکم شوند. این حالت به دلیل تلاش بیشتر عضلات برای حفظ تعادل ستون فقرات رخ می‌دهد.
اختلال در تعادل: قوس غیرطبیعی کمر ممکن است باعث تغییر در مرکز ثقل بدن شود. این تغییر میتواند باعث کاهش تعادل فرد و افزایش احتمال افتادن شود، به‌ویژه هنگام راه‌رفتن یا دویدن.
کاهش دامنه حرکتی: گودی کمر ممکن است موجب کاهش توانایی فرد در خم‌شدن، چرخش، یا انجام حرکات خاص شود. افراد مبتلا ممکن است احساس سختی و محدودیت در حرکت کنند که میتواند انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار کند.
درد در پاها و باسن: در برخی موارد، فشار روی اعصاب ستون فقرات ممکن است باعث درد، بی‌حسی یا گزگز در پاها و باسن شود. این علائم معمولاً به دلیل فشردگی اعصاب ناشی از تغییرات در ساختار ستون فقرات ایجاد میشود.
مشکلات تنفسی: در موارد شدید، گودی کمر میتواند بر تنفس تأثیر بگذارد. تغییر در شکل قفسه سینه و فشار به ریه‌ها ممکن است منجر به مشکل در تنفس عمیق شود.
درمان گودی کمر چیست
درمان گودی کمر به کاهش درد، بهبود وضعیت بدنی و جلوگیری از پیشرفت بیشتر مشکل کمک میکند. در ادامه به روش‌های مختلف درمان گودی کمر می‌پردازیم.
ورزش‌های تقویتی و کششی
در بسیاری اوقات درمان گودی کمر با ورزش امکانپذیر است. ورزش‌های خاصی می‌توانند در تقویت عضلات مرکزی بدن، کمر و شکم کمک کنند و به رفع گودی کمر کمک کند. برخی از تمرینات مؤثر برای لوردوز کمر عبارتند از:
کشش همسترینگ: کشش عضلات همسترینگ به کاهش فشار از ناحیه کمری کمک میکند. برای این کار، فرد باید دراز کشیده و یک پا را با کمک دست یا بند به سمت بالا بکشد.
پل زدن (Bridge): این تمرین به تقویت عضلات باسن و کمر کمک میکند و به رفع گودی کمر کمک میکند. برای این حرکت، فرد باید به پشت دراز بکشد و باسن خود را به سمت بالا ببرد.
حرکت پلانک (Plank): پلانک یکی از تمرینات موثر برای تقویت عضلات مرکزی بدن است که به بهبود وضعیت بدنی و کاهش فشار از ناحیه کمر کمک میکند.
اصلاح وضعیت بدنی
وضعیت نادرست در نشستن، ایستادن و خوابیدن میتواند گودی کمر را تشدید کند. برای اصلاح وضعیت بدنی باید به نکات زیر توجه کرد:
نشستن با پشت صاف: در هنگام نشستن، باید ستون فقرات را صاف نگه داشته و از خم شدن به جلو یا عقب خودداری کرد. استفاده از پشتی مناسب برای صندلی و حفظ حالت طبیعی ستون فقرات بسیار موثر است.
ایستادن صحیح: هنگام ایستادن باید به این نکته توجه داشت که وزن بدن به‌طور مساوی بر روی هر دو پا توزیع شود و شانه‌ها به سمت عقب نگه داشته شوند.
خوابیدن روی تشک مناسب: انتخاب تشک مناسب که نه خیلی نرم و نه خیلی سفت باشد، میتواند به حفظ تعادل ستون فقرات و کاهش فشار بر ناحیه کمر کمک کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از راهکارهای موثر برای درمان گودی کمر است. در این روش، فیزیوتراپیست با کمک تمرینات خاص، ماساژ و تکنیک‌های دیگر به کاهش درد و بهبود انعطاف‌پذیری کمک میکند. همچنین فیزیوتراپی به اصلاح الگوهای حرکتی فرد و بهبود وضعیت بدن کمک میکند.
استفاده از بریس یا کمربند طبی
در موارد شدید، ممکن است پزشک استفاده از بریس یا کمربند طبی را تجویز کند. بریس کمک میکند تا ستون فقرات در موقعیت مناسبی قرار گیرد و فشار کمتری به ناحیه کمری وارد شود. این روش به‌ویژه در کودکان و نوجوانان که استخوان‌هایشان هنوز در حال رشد است میتواند به اصلاح گودی کمر کمک کند.
کاهش وزن
وزن اضافی، به‌ویژه در ناحیه شکم، میتواند فشار بیشتری به کمر وارد کند و گودی کمر را تشدید کند. کاهش وزن از طریق رژیم غذایی مناسب و ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، به کاهش بار روی ستون فقرات و بهبود وضعیت کمر کمک میکند.
درمان‌های مکمل
برخی از درمان‌های مکمل مانند طب سوزنی و ماساژ درمانی می‌توانند به کاهش درد و التهاب در ناحیه کمر کمک کنند. این روش‌ها با تحریک نقاط خاصی از بدن، موجب بهبود جریان خون و کاهش فشار عضلانی می‌شوند.
جراحی
جراحی به‌عنوان آخرین راه‌حل و تنها در موارد بسیار شدید که درد و مشکلات حرکتی با روش‌های دیگر کاهش نیافته باشد، مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش، پزشک با اصلاح ساختار ستون فقرات، سعی در رفع گودی کمر و تثبیت وضعیت آن دارد.