پارگی تاندون چهارسر ران در بالای زانو بر اثر ضربه مستقیم به تاندون و یا کشش ناگهانی آن ایجاد میشود. پارگی تاندون چهار سر ران آسیب دردناک و ناتوان کننده است.
آناتومی عضله چهارسر ران
عضله چهارسر ران یا کوادری سپس Quadriceps femoris خود متشکل از چهار عضله کوچکتر است. این عضلات در جلوی ران قرار دارند. در بالای زانو این چهار عضله یکی شده و به یک تاندون مشترک به نام تاندون چهارسر Quadriceps tendon متصل میشوند.
این تاندون از طریق اتصال به استخوان کشکک و سپس از راه تاندون کشکک به قسمت های بالایی استخوان درشت نی یا تیبیا متصل میشود. با انقباض عضله چهارسر، زانو به حالت مستقیم درآمده و ساق در امتداد ران قرار میگیرد.
پارگی تاندون چهار سر ران ممکن است کامل یا ناقص باشد یعنی فقط قسمتی از تاندون پاره شده باشد. گرچه پارگی ممکن است در هر فردی بوجود آید ولی بیشتر در سنین میانسالی و در کسانی که زیاد میدوند یا ورزش های جهشی انجام میدهند دیده میشود.
علل پارگی تاندون چهارسر ران
مهمترین علل پارگی تاندون عضله چهار سر ران عبارتند از
ضربه
در این حالات یک نیروی بسیار قوی موجب پارگی تاندون میشود. شایعترین آنها عبارتند از
♦ سقوط : سقوط و ضربه مستقیم به جلوی ران و محل تاندون که موجب پارگی آن میشود. ممکن است بر اثر اصابت یک جسم تیز هم این تاندون پاره شود. گاهی اوقات این تاندون در حین دررفتگی زانو پاره میشود.
♦ جهیدن : بیشتر در موقعی است که فرد در حین جهش در حال فرود آمدن به زمین است و زانو کمی خم شده است. در این حال به ناگهان تاندون چهارسر تحت کشش زیادی قرار گرفته و پاره میشود.
ضعف تاندون
در این حالات تاندون به عللی ضعیف شده و نیروی مختصری موجب پارگی آن میشود. شرایطی که میتواند این تاندون را ضعیف کند عبارتند از :
♦ تاندنیت چهارسر Quadriceps tendonitis : تاندنیت به معنای التهاب تاندون است. این التهاب در کسانی که زیاد میدوند یا ورزش های جهشی انجام میدهند بوجود میاید.
♦ بیماری های مزمن : مثل بیماریهای مزمن کلیوی، روماتیسم، دیابت، دیالیز، نقرس، لوسمی و عفونت
♦ دارو : استفاده از داروهای حاوی کورتن و بعضی از آنتی بیوتیک ها میتوانند موجب ضعف تاندون و بروز پارگی تاندون عضله چهار سر ران شوند
جراحی
در حین انجام بعضی از اعمال جراحی ممکن است به تاندون چهارسر آسیب وارد شود
علائم پارگی تاندون چهارسر ران یا کوادری سپس
مهمترین علامت پارگی تاندون چهارسر ران یا کوادری سپس احساس یا شنیدن صدای پاره شدن تاندون است. بدنبال آن درد و تورم در ناحیه ایجاد میشود. دیگر علائم عبارتند از
- فرو رفتگی پوست درست در بالای استخوان کشکک یعنی جایی که تاندون به استخوان میچسبد.
- خونمردگی در محل
- حساسیت به فشار در محل
- پایین رفتن کشکک به بالاتر از محل طبیعی خود
- عدم توانایی فرد در مستقیم کردن زانو
- مشکل در راه رفتن
تشخیص پارگی تاندون چهارسر ران
در پارگی تاندون چهار سر ران در رادیوگرافی ساده پایین رفتن کشکک مشخص میشود. ام آر آی میتواند پارگی تاندون را نشان دهد.
درمان پارگی تاندون چهارسر ران
انتخاب نوع درمان پارگی تاندون عضله چهار سر ران به توسط پزشک ارتوپد با در نظر گرفتن عوامل متعددی مثل علت پارگی، نوع پارگی، سن بیمار، درجه فعالیت بیمار و عوامل دیگر متغییر است.
درمان غیر جراحی
از این درمان معمولاً برای پارگی های کوچک و ناقص استفاده میشود. در این روش درمانی با استفاده از یک بریس که دور ران و زانو و ساق بسته میشود زانو در حالت مستقیم نگه داشته شده و به آن تا حدود ۶-۳ هفته اجازه خم شدن نمیدهند.
بعد از آن نرمش هایی برای برگشت دامنه حرکت زانو و تقویت عضله چهارسر ران به بیمار آموزش داده شده و توسط بیمار اجرا میشود.
درمان جراحی
اکثر کسانی که دچار پارگی تاندون چهار سر ران شده اند نیاز به جراحی دارند. این جراحی بصورت ترمیم محل پارگی است. عمل جراحی هر چه زودتر انجام شود نتیجه درمان بهتر است.
تاخیر در درمان موجب فاصله گرفتن دو طرف پارگی شده و بهم رساندن مجدد آنها را بسیار مشکل میکند. اگر بیش از یک ماه از پارگی گذشته باشد بهم رساندن دو سر پارگی ممکن است ناممکن باشد.
در این موارد پزشک جراح ممکن است از محل دیگری از بدن بیمار تاندون گرفته و در محل پارگی پیوند بزند.
مشکلات بعد از جراحی
شایعترین آنها ضعف در راست کردن زانو و محدودیت در خم کردن کامل زانو است. گاهی اوقات محل ترمیم مجدداً پاره میشود. ممکن است بعد از ترمیم محل کشکک در جلوی زانو کمی جابجا شده باشد.
باز پروری بعد از جراحی
بعد از عمل جراحی پارگی تاندون چهار سر ران، کل اندام تحتانی به توسط یک بریس یا گچ بلند حمایت میشود تا زانو را در حالت مستقیم نگه داشته و مانع از خم شدن آن شود.
در این مدت بیمار برای راه رفتن از عصا استفاده میکند. بعد از خارج کردن بریس یا گچ که زمان آن را پزشک معالج تعیین میکند نرمش های مخصوصی زیر نظر متخصص ارتوپد و فیزیوتراپ برای بدست آوردن مجدد دامنه حرکتی زانو و افزایش قدرت عضلات ران انجام میشود.