بیماری سیور Sever’s disease که به آن آپوفیزیت کالکانه Calcaneal apophysitis هم میگویند نوعی التهاب در صفحه رشد استخوان پاشنه است که موجب درد در آن ناحیه میشود.
بیماری سیور یکی از علل شایع درد پاشنه در نوجوانان در حال رشد بخصوص بچه های با فعالیت های بدنی زیاد است. این بیماری بیشتر در دوره رشد سریع نوجوانان ایجاد میشود. بیماری سیور از این نظر تا حدی شبیه بیماری ازگود اشلاتر در ناحیه زانو است.
علت بیماری سیور چیست
بنظر میرسد دز دوران رشد سریع نوجوانان سرعت رشد استخوان ها بیش از عضلات و تاندون ها است. در ناحیه ساق این وضعیت منجر به کوتاه ماندن نسبی عضلات پشت ساق نسبت به استخوان درشت نی شده و در نتیجه عضلات پشت ساق و بدنبال آن تاندون آشیل تحت کشش قرار میگیرد.
تاندون یا زردپی آشیل که قویترین تاندون بدن است به آپوفیز استخوان پاشنه (کالکانه) میچسبد و کشش تاندون موجب میشود صفحه رشد بین آپوفیز و تنه استخوان پاشنه تحت فشار قرار گرفته و علائم بیماری بروز کند. آپوفیز قسمتی از استخوان است که با تنه اصلی استخوان به توسط صفحه رشد جدا شده است.
کشش تاندون آشیل بر اثر انجام ورزش هایی مانند دویدن و پریدن بخصوص بر روی زمین های سفت بیشتر میشود. ورزش های بسکتبال، فوتبال و ژیمناستیک این تاندون را بشدت تحت کشش قرار میدهد.
ایستادن به مدت طولانی و استفاده از کفش نامناسب هم میتواند موجب کشیده شدن بیش از حد تاندون آشیل شود.
بیماری سیور گرچه میتواند در هر نوجوانی ایجاد شود ولی شرایط زیر زمینه را برای بروز آن بیشتر مساعد میکنند
- چرخش مچ پا به خارج ( پرونیشن) که موجب افزایش کشش تاندون آشل میشود
- کف پای صاف یا افزایش قوس کف پا
- کوتاه بودن ساق در یک طرف
- چاقی
علائم بیماری سیور چیست
مهمترین علامت بیماری سیور درد در یک یا هر دو پاشنه پا است. درد این بیماران ممکن است به دو طرف یا پشت پاشنه و در بعضی موارد به کف پا هم انتشار پیدا کند. دیگر علائم بیماری عبارتند از
- تورم و قرمزی پاشنه
- لنگیدن در حین راه رفتن
- بیمار به علت درد پاشنه سعی میکند با پنجه پا راه برود
- احساس ناراحتی و خشکی در پا در حین راه رفتن
- فشار دادن پاشنه از دو طرف موجب ناراحتی میشود
- علائم با فعالیت بدنی بیشتر و با استراحت کمتر میشود.
تشخیص بیماری سیور
تشخیص این بیماری بر اساس شرح حال و معاینه بیمار است و رادیوگرافی كمكی به تشخیص نمیكند. ممكن است پزشك معالج از رادیوگرافی برای رد علل دیگر درد پاشنه استفاده كند.
درمان بیماری سیور چیست
اولین و مهمترین اقدام درمانی در این بیماری قطع كلیه فعالیت های بدنی و ورزشی است كه موجب تشدید درد پاشنه میشوند. بیمار باید از دویدن بخصوص با پای بدون كفش بر روی زمین های سخت اجتناب كند.
دیگر اقدامات درمانی عبارتند از
- انجام نرمش های كششی كف پا و مچ پا و ساق
- سرمای موضعی بر روی پاشنه بمدت 20 دقیقه روزی سه بار حتی در روز هایی كه درد وجود ندارد
- استفاده از جوراب های الاستیك مانند جوراب واریس برای تحت فشار قرار دادن ناحیه پاشنه و كاهش تورم
- استفاده از كفش با پاشنه اندكی بلندتر از كفش های قبلی بیمار
- در موارد شدید ممكن است پزشك معالج مچ پا را با استفاده از گچ به مدت 12-2 هفته بیحركت كند.
با درمان مناسب، بیماری در عرض دو هفته تا دو ماه خوب شده و مشكلی را هم برای آینده فرد بوجود نخواهد آورد.
با تمام شدن رشد سریع نوجوان و جوش خوردن آپوفیز استخوان پاشنه به تنه آن، بیماری هم كلا دلیل وجودی خود را از دست داده و خودبخود خوب میشود. هرچه شروع درمان زودتر باشد نتیجه درمان هم بهتر سریعتر خواهد بود.
گرچه بیماری خوب میشود ولی در طی دوران رشد سریع نوجوان، ممكن است مجددا عود كند. استفاده از كفش مناسب و با كیفیت كه بخصوص قسمت پاشنه آن بتواند شوك ها و ضربات ناشی از پریدن و فرود به زمین را جذب كند در پیشگیری از عود بیماری اهمیت دارد.
ادامه نرمش های كششی هم در پیشگیری از عود بیماری كمك كننده هستند. در صورتیكه بیمار شرایط مساعد كننده بروز بیماری را كه در بالا ذكر شده داشته باشد پزشك معالج آنها را مورد توجه قرار داده و درمان میكند.