شکستگی استرسی در واقع نوعی شکستگی ناکامل بوده و بصورت یک ترک کوچک در استخوان پادیده میشود.
این شکستگی ها بر اثر استفاده نادرست از اندام و اعمال فشارهای نامتناسب با توانایی و تحمل فرد ایجاد میشوند و بر اثر نیروهایی ایجاد میشود که به تنهایی توانایی شکستن استخوان را ندارند ولی وقتی بطور بطور ممتد تکرار میشوند در نهایت موجب شکسته شدن متاتارس میشوند.
چون اولین بار این نوع شکستگی ها در سربازانی که زیاد رژه میرفته اند دیده شده گاهی به آن شکستگی رژه یا march fracture هم میگویند. این نوع شکستگی البته خاص نظامیان نیست و بطور شایعی در ورزشکاران بخصوص دوندگان استقامت و کسانی که ژیمناستیک، بسکتبال، تنیس یا باله کار میکنند هم دیده میشود.
شایعترین محل شکستگی استرسی، متاتارس های دوم و سوم در کف پا هستند. البته این شکستگی ها در استخوان پاشنه، نازک نی و استخوان ناویکولر هم دیده میشود.
شکستگی استرسی متاتارس چگونه ایجاد میشود
شکستگی های استرسی معمولاً در استخوان های اندام تحتانی که تحت فشار زیادی هستند ایجاد میشوند.
در کف پا بیشترین فشار در موقع راه رفتن به متاتارس های دوم و سوم وارد میشوند پس شکستگی های استرسی هم بیشتر در این محل ها دیده میشوند. کلاً زنان ورزشکار زمینه و آمادگی شکستگی استرسی بیشتری نسبت به مردان دارند.
آمادگی
این شکستگی ها بیشتر در کسانی دیده میشوند که اخیرا شدت یا مدت یا تکرار ورزش خود را ناگهان افزایش داده اند. اگر بدن فردی آمادگی لازم را برای انجام ورزش خاصی نداشته باشد و ناگهان آن ورزش را با شدت زیادی انجام دهد خود را در معرض این شکستگی قرار میدهد.
همچنین کسی که قبلاً فعالیت ورزشی خاصی را در سطح مشخصی انجام میداده و مدتی از آن ورزش به دور بوده است نباید آن ورزش را دوباره با همان شدت قبل شروع کند.
در مدت دوری از ورزش، عضلات وی ضعیف شده و توانایی حمایت از استخوان را از دست میدهند. این فرد هم خود را در معرض شکستگی استرسی قرار داده است.
وقتی بدنبال فعالیت شدید و مداوم بدنی عضلات خسته میشوند توانایی آنها در جذب شوک و ضرباتی که به اندام تحتانی وارد میشود کاهش میابد. در نتیجه، ضربه به استخوان منتقل شده و موجب شکستگی آن میشود.
وسایل
استفاده از وسایل ورزشی نامناسب مثل کفش های آسیب دیده یا کفش های خیلی خشک یا کفش جدید و نو هم ممکن است احتمال این آسیب را بیشتر کند.
تغییر زمین بازی مثل تغییر زمین تنیس از چمن به خاکی یا تغییر محل دویدن از محل سرپوشیده به فضای بیرون میتواند احتمال این شکستگی را زیاد کند.
تکنیک
تکنیک بد میتواند موجب این آسیب شود. مثلا اگر پای شما تاول بزند یا قسمتی از آن دردناک شود ممکن است شما برای مدتی پایتان را در وضعیت دیگری بر روی زمین قرار دهید و همین عامل میتواند موجب توزیع نامناسب فشار روی استخوان ها و شکستگی آنها شود.
ورزشکاری که استراحت کمی در حین ورزش میکند یا وقتی که در حین ورزش علیرغم احساس درد در کف پا به ورزش ادامه میدهد احتمال ایجاد این نوع شکستگی را در پای خود افزایش میدهد.
نارسایی استخوان
گاهی اوقات شکستگی های استرسی کف پا در کسانی دیده میشوند که زمینه بیماری قبلی در استخوان ها دارند و بدلیلی استخوان آنها ضعیف شده است مانند کسانی که مبتلا به روماتیسم و یا پوکی استخوان هستند.
این افراد ممکن است حتی با فعالیت های بدنی معمولی و روزمره هم دچار این شکستگی شوند که به آن نارسایی استخوانی Bone insufficiency هم میگویند. در کسانی که بدلیلی حس کف پایشان کم شده است مانند مبتلایان به دیابت هم احتمال بوجود آمدن این نوع شکستگی بالا است.
علائم شکستگی استرسی کف پا چیست
مهمترین علامت این نوع شکستگی درد در ناحیه کف یا پشت پا است. در ایتدا بیمار فقط در حین ورزش در پای خود احساس درد دارد. با شدیدتر شدن بیماری درد بیمار نه تنها در حین ورزش است بلکه در حین استراحت هم وجود دارد.
این درد معمولا در کف پا منتشر است. با شدیدتر شدن بیماری درد بیمار در محل متاتارس های دوم و سوم پا متمرکز شده و فشار مستقیم با انگشت به این استخوان ها شدت درد را افزایش میدهد.در موارد پیشرفته بیماری پشت پا متورم میشود.
تشخیص شکستگی استرسی کف پا چگونه است
پزشک معالج بعد از صحبت با بیمار راجع به مشخصات درد و ناراحتی وی و پس از معاینه معمولا از رادیوگرافی ساده برای تشخیص این بیماری استفاده میکند
با این حال در نیمی از موارد این شکستگی در رادیوگرافی ساده دیده نشده و پزشک معالج برای تشخیص آن از اسکن رادیوایزوتوپ و یا از ام آر آی استفاده میکند.
درمان شکستگی استرسی کف پا چیست
اساس درمان شکستگی استرسی کف پا عبارتست از :
استراحت : انجام فعالیتی را که موجب شکستگی شده باید قطع کرد. ۸-۶ هفته زمان برای بهبود شکستگی استرسی لازم است. در این مدت باید بدن خود را با انجام نرمش های آئروبیک و شنا و دوچرخه سواری سرحال و آماده حفظ کنید.
کفش مناسب : مثل استفاده از کفش هایی که کف سفت و محکم دارند.
گچ گیری : برای بیحرکت کردن پا و کاهش بیشتر فشار روی پا گاهی مورد استفاده قرار میگیرد. ممکن است لازم باشد تا مدتی از عصا استفاده کنید.
سرما : بالا نگه داشتن پا و گذاشتن یخ بر پشت پا برای سرد کردن آن میتواند درد بیمار را کاهش دهد
دارو : برای کاهش درد میتوان از داروهای ضد التهاب استفاده کرد.
درمان جراحی : بندرت برای بهبودی یک شکستگی استرسی ممکن است نیاز به استفاده از عمل جراحی باشد.
شکستگی های استرسی کف پا در صورتیکه درست درمان شوند معمولا بدون برجای گذاشتن عارضه ای بهبود میابند و وقتی بیمار توانست فعالیت های بدنی و ورزشی قبل را بدون درد انجام دهد میتواند دوباره به این فعالیت ها برگردد.
این مدت ممکن است ۱۲-۶ هفته طول بکشد. بعد از شروع مجدد ورزش بیمار باید نهایت توجه را داشته باشد تا شدت و مدت و تکرار فعالیت ها را بتدریج افزایش دهد. بازگشت باید به آرامی باشد.
اگر فعالیت بدنی دوباره با سرعت نامناسب شروع شود شکستگی استرسی مجدداً با شدت بیشتری برخواهد گشت که این بار درمان آن هم به مراتب مشکل تر میشود.
چه کنیم تا دچار شکستگی های استرسی کف پا نشویم
مهمترین نکات پیشگیری از شکستگی استرسی کف پاعبارتند از
- عضلات خود را قوی کنید.
- شدت، مدت و تکرار فعالیت های ورزشی بخصوص دویدن را بتدرج افزایش دهیم نه بطور ناگهانی. اگر ورزش جدیدی را شروع کرده اید در هر هفته ده درصد به شدت ، مدت یا تکرار آن اضافه کنید. آرام به پیش بروید.
- نوع ورزش ها را متناوباً عوض کنید. مثلا بدوید سپس شنا کنید سپس دوچرخه سواری کنید.
- در بین ورزش هر وقت احساس خستگی کردیم استراحت کنیم
- به محض احساس درد در پا به ورزش ادامه نداده و به پزشک مراجعه کنیم. درمان هرچه زودتر شروع شود ورزشکار را مدت کمتری از صحنه ورزشی دور میکند
- غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین دی زیاد مصرف کنید.
- کفش شما باید فیت پا بوده و از کفش های خراب و آسیب دیده استفاده نکنیم.