در حالت طبیعی بچه ها در موقع ایستادن پنجه پای خود را مستقیم به طرف جلو میگیرند ولی در بعضی از بچه ها پنجه پا در موقع ایستادن، راه رفتن و دویدن به سمت داخل کج و منحرف میشود. این وضعیت را Intoeing یا به داخل بودن پا میگویند.
چرخش پا به داخل معمولا مشکل کارکردی ایجاد نمیکند ولی وقتی این چرخش شدید باشد، بچه ممکن است موقع راه رفتن یا دویدن به خاطر همین مشکل بارها سکندری بخورد و به زمین بیفتد.
این چرخش پا به داخل وقتی شدید است موجب میشود در هنگام راه رفتن یک پای بچه جلوی پای دیگر گیر کرده و وی را زمین بزند و یا در موقع راه رفتن لبه خارج پا به زمین گیر کرده و موجب زمین خوردن او شود.
این تغییر شکل پا در اکثر بچه ها با بزرگتر شدن او بطور خودبخودی خوب میشود. ولی علت این چرخش پا به داخل چیست. در زیر سه علت مهم آن را بررسی میکنیم.
علل چرخش پا به داخل چیست
انحراف پا به داخل ممکن است به علت چرخش کف پا ایجاد شده باشد. ممکن است به علت چرخش ساق ایجاد شده باشد و یا ممکن است استخوان ران به داخل چرخیده باشد.
- چرخش پنجه پا به داخل که به آن متاتارسوس ادکتوس Metatarsus adductus هم میگویند
- چرخش ساق به داخل که به آن تورشن تیبیا Tibial torsion هم میگویند
- چرخش ران به داخل که به آن آنته ورژن ران Femoral anteversion هم میگویند
در باره هرکدام از این بیماری ها در زیر بطور مختصر توضیحی داده میشود ولی برای مطالعه کامل تر راجع به هر کدام از آنها به مقاله اختصاصی شان مراجعه کنید.
متاتارسوس ادکتوس یا چرخش پنجه پا به داخل
در این بیماری مادرزادی، پنجه پای بچه به سمت داخل یعنی به سمت پای مقابل منحرف میشود. در تعدادی از این پاها تغییر شکل اندک بوده و پنجه پا نرم و قابل انعطاف است و در تعدادی دیگر تغییر شکل شدید بوده و پنجه پا سخت و غیر منعطف است.
در این بیماری فقط چرخش کف پا به سمت داخل وجود دارد.
این بیماری در اکثر اوقات در ۶-۴ ماه اول زندگی بطور خودبخودی خوب میشود. در صورت عدم بهبود، ممکن است برای درمان نیاز به گچ گیری باشد. این بیماران بندرت برای بهبود نیاز به عمل جراحی دارند.
تورشن تیبیا یا چرخش ساق به داخل
علت این بیماری چرخش استخوان تیبیا یا درشت نی به داخل در زمان جنینی بچه است. چون استخوان درشت نی به سمت داخل چرخیده است مچ و کف پا هم که به آن متصل هستند به سمت داخل کج میشوند و در نتیجه بچه کف پایش را به سمت داخل میگذارد.
این بیماری در اکثر بچه ها تا سن دو سالگی و در اکثر قریب به اتفاق آنها تا قبل از سن مدرسه بطور خودبخود خوب میشود.
تفاوت این چرخش با متاتارسوس اددکتوس در این است که چرخش در سطح بالاتری ایجاد میشود پس در معاینه هم چرخش کف پا به داخل و هر چرخش مچ پا به داخل دیده میشود.
اگر چرخش استخوان درشت نی بچه تا بعد از ۱۰ سالگی به اندازه کافی اصلاح نشود و بچه به خاطر این چرخش زیاد مشکل فراوانی در راه رفتن داشته باشد نیاز به تصحیح چرخش با استفاده از عمل جراحی دارد.
آنته ورژن یا چرخش استخوان ران به داخل
علت این بیماری چرخش استخوان ران به داخل در زمان جنینی است. بعد از تولد هم این مشکل تا مدتها برای بچه باقی میماند.
چون استخوان ران به داخل چرخیده است، زانو و بدنبال آن ساق و بدنبال آن مچ و کف پا هم به طرف داخل میچرخند. پس در این بیماران چرخش زانو به داخل و چرخش مچ پا به داخل و چرخش کف پا به داخل، هر سه وجود دارد.
این بچه ها موقع نشستن روی زمین ساق هایشان را در دو طرف بدن قرار میدهند و به اصطلاح به شکل W یا قورباغه مینشینند.
وقتی از جلو به اندام های تحتانی این افراد نگاه میکینم متوجه میشویم استخوان کشکک آنها به طرف داخل منحرف شده است.
این تغییر شکل استخوان ران در تقریبا همه بچه ها ( حدود ۹۹ درصد موارد) با بالا رفتن سن و تا سن ۱۰-۸ خوب میشود.
در صورتیکه چرخش استخوان ران تا سن ده سالگی به قدر کافی خوب نشود و بچه در این سن در راه رفتن و ورزش مشکل داشته باشد نیاز به عمل جراحی وجود دارد.
*****
پس بطور مختصر میتوان گفت
اگر فقط چرخش کف پا به داخل وجود داشته باشد بیمار احتمالا مبتلا به متاتارسوس اددکتوس است.
اگر چرخش کف پا به داخل و چرخش مچ پا به داخل، هر دو وجود داشته باشد بیمار احتمالا مبتلا به تورشن یا چرخش تیبیا یا درشت نی است.
اگر هم چرخش کف پا به داخل و هم چرخش مچ پا به داخل و هم چرخش زانو به داخل، هرسه وجود داشته باشد بیمار احتمالا مبتلا به چرخش استخوان ران است.