میخچه پا یکی از مشکلات شایع پوستی است که معمولاً در قسمت های خاصی از پا و اغلب به علت فشار یا اصطکاک مداوم به پوست به وجود می‌آید. این عارضه که به شکل برجستگی های کوچک سفت و ضخیم در روی پوست خود را نشان میدهد میتواند همراه با درد و ناراحتی باشد و در ایستادن و راه رفتن مشکل ایجاد کند.
گرچه میخچه بیشتر در افراد بالغ دیده می‌شود ولی میتواند هر سنی باشد.
انواع میخچه پا
میخچه پا معمولاً در انگشتان و کف پا دیده می‌شود. میخچه ها دو نوعی اصلی دارند.
میخچه سخت
میخچه سخت شایع‌ترین نوع میخچه پا است و معمولا در جاهایی که پوست مستقیما بر روی استخوان قرار گرفته است ایجاد می‌شود. این نوع میخچه به صورت یک توده کوچک سفت و زردرنگ دیده می‌شود و ممکن است با درد همراه باشد. عوامل اصلی ایجاد این نوع از میخچه پا پوشیدن کفش‌های تنگ یا فشار زیاد روی پا است.
میخچه نرم
میخچه نرم معمولاً بین انگشتان پا به وجود می‌آید، به خصوص در مناطقی که پوست، مرطوب و نرم است. این نوع میخچه پا، سطحی‌تر بوده و ظاهری سفید یا خاکستری دارد. علت آن معمولا اصطکاک ناشی از تماس مداوم بین انگشتان است.
علت میخچه
مهمترین علل بروز میخچه عبارتند از
فشار ناشی از کفش نامناسب
یکی از شایع‌ترین علل میخچه پا استفاده از کفش‌های تنگ یا نامناسب است. کفش‌های کوچک فشار زیادی به قسمت ها خاصی از پا وارد میکنند و باعث جمع شدن پوست مرده در این نقاط می‌شوند. از طرف دیگر کفش‌های تنگ هم می‌توانند اصطکاک زیادی ایجاد کرده و میخچه به وجود آورند.
استفاده از کفش‌های پاشنه بلند
کفش‌های پاشنه بلند وزن بدن را به قسمت جلویی پا منتقل میکنند و باعث افزایش فشار در این قسمت ها می‌شوند. این فشار میتواند منجر به تشکیل میخچه پا بخصوص بر روی انگشتان یا کف پا شود.
راه رفتن نادرست
راه رفتن غیر طبیعی یا توزیع نامناسب وزن بدن هم یکی دیگر از علل ایجاد میخچه است. فشار مداوم بر روی قسمت های خاصی از پا میتواند موجب میخچه پا شود.
فعالیت‌های ورزشی
ورزش‌هایی که فشار زیادی را به پا وارد میکنند مثل دویدن یا فوتبال، ممکن است احتمال بروز میخچه پا را زیاد کنند. اصطکاک و فشار مداوم در این ورزش‌ها محیط مناسبی برای تشکیل میخچه ایجاد میکند.
تماس مداوم بین انگشتان
گاهی اوقات تماس مداوم و اصطکاک بین انگشتان پا میتواند منجر به تشکیل میخچه پا از نوع نرم شود. این حالت معمولاً در افرادی دیده می‌شود که کفش‌های تنگ می‌پوشند یا پای آنها زیاد عرق میکند.
وجود تغییرات استخوانی
بعضی از افراد به علت مشکلات استخوانی، برجستگی‌های غیرطبیعی در پا یا انگشتان دارند و بیشتر در معرض میخچه هستند. این برجستگی‌ها مثل انگشت چکشی می‌توانند فشار بیشتری به پوست وارد کرده و زمینه‌ساز بروز میخچه پا شوند.
علائم میخچه پا
آشنایی با علائم میخچه پا اهمیت زیادی در تشخیص به موقع و جلوگیری از عوارض احتمالی دارد. مهمترین این علائم عبارتند از
برجستگی سخت و ضخیم
یکی از اصلی‌ترین علائم میخچه وجود یک برجستگی سخت و ضخیم روی پوست است. این برجستگی معمولا کوچک است و رنگ آن ممکن است زرد یا خاکستری باشد. میخچه نتیجه تجمع لایه‌های پوست مرده است که بدن برای محافظت از پوست در برابر فشار ایجاد میکند.
درد
میخچه پا میتواند باعث درد شود، بخصوص موقعی که فشار مستقیم بر روی آن وارد شود. این درد ممکن است هنگام راه رفتن یا پوشیدن کفش بیشتر شود و اگر زیاد شود در ایستادن و راه رفتن اختلال ایجاد میکند.
پوست خشک یا پوسته‌پوسته
پوست اطراف میخچه معمولاً خشک و پوسته‌پوسته است. این حالت به علت کمبود رطوبت پوست ایجاد می‌شود. در بعضی موارد ترک‌های پوستی در اطراف میخچه پا دیده می‌شود که می‌توانند باعث افزایش ناراحتی شوند.
قرمزی و التهاب
با افزایش فشار یا اصطکاک به میخچه ممکن است پوست اطراف آن قرمز و ملتهب شود. این التهاب معمولاً نشان‌دهنده تحریک پوست است و نشان دهنده نیاز به درمان سریع است.
تفاوت با پینه
میخچه ها از پینه‌ها کوچکتر هستند و معمولاً شکلی گردتر دارند. برخلاف پینه که معمولا در نواحی وسیع‌تری از پا دیده می‌شود میخچه پا بیشتر به صورت موضعی و محدود ظاهر می‌شود.
وجود در نواحی خاص
میخچه ها معمولاً در نواحی مشخصی از پا مثل انگشتان، کف پا یا بین انگشتان ایجاد می‌شوند. موقعیت دقیق میخچه پا میتواند به شناسایی نوع آن (سخت، نرم) کمک کند.
درمان میخچه
درمان میخچه با روش‌های مختلفی انجام می‌شود. گاهی خود بیمار میتواند آن را در منزل درمان کند، گاهی با کمک دارو یا روش های ساده پزشکی قابل درمان است و در مواردی هم نیاز به جراحی دارد.
درمان میخچه پا در منزل
بسیاری از میخچه ها با رعایت نکات ساده و استفاده از درمان‌های خانگی بهبود می‌یابند.
خیس کردن پا
یکی از راه های ساده برای درمان میخچه پا خیس کردن پاها در آب گرم است. این کار به نرم شدن میخچه پا و برداشته شدن لایه‌های مرده پوست کمک میکند. می‌توانید از سرکه سیب در آب استفاده کنید تا تاثیر این روش بیشتر شود.
استفاده از سنگ پا
پس از خیس کردن پاها می‌توان با استفاده از سنگ پا لایه‌های سخت و ضخیم پوست را به آرامی تراشید و کنار زد. دقت کنید که فشار زیاد وارد نکنید تا پوست سالم آسیب نبیند.
مرطوب‌کننده‌ها
استفاده از کرم‌ها یا لوسیون‌های مرطوب‌کننده به نرم کردن پوست و جلوگیری از خشکی کمک میکند. این پمادها بخصوص برای پوست اطراف میخچه پا مفید هستند.
پدهای محافظ
پدهای مخصوص میخچه پا که در داروخانه‌ها موجود هستند به کاهش فشار مستقیم روی میخچه کمک میکنند و از بیشتر شدن آن جلوگیری می‌نمایند.
درمان‌های دارویی
در صورتی که درمان‌های خانگی موثر نباشند می‌توان از دارو برای درمان میخچه پا استفاده کرد.
کرم‌ها و محلول‌های حاوی سالیسیلیک اسید
سالیسیلیک اسید با حل کردن لایه‌های سخت پوست به کوچک کردن و درمان میخچه کمک میکنند. بهتر است قبل از استفاده، پاها را خیس کنید تا جذب دارو بهتر انجام شود. دقت کنید پماد روی پوست سالم زده نشود.
چسب میخچه
چسب میخچه حاوی سالیسیلیک اسید برای درمان میخچه پا وجود دارد. این چسب‌ها به طور مستقیم روی میخچه پا قرار می‌گیرند و به مرور زمان باعث کوچک شدن آن می‌شوند.
درمان‌های تخصصی
اگر میخچه بزرگ، دردناک یا مقاوم به درمان‌های خانگی و دارویی باشد ممکن است نیاز به درمان پزشک داشته باشد.
برداشت میخچه
پزشک میتواند با استفاده از ابزارهای خاص لایه‌های سخت میخچه پا را با دقت بردارد. این روش معمولاً بدون درد است و در مطب پزشک انجام می‌شود.
تزریق استروئید
در مواردی که میخچه پا به دلیل التهاب شدید همراه با درد باشد پزشک ممکن است تزریق استروئید را برای کاهش التهاب و تسکین درد انجام دهد.
اصلاح کفش و کفی
برای جلوگیری از بازگشت میخچه ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند تا از کفش‌های طبی یا کفی‌های مخصوص استفاده کند بطوری که فشار روی پا به طور متعادل توزیع شود.
پیشگیری از میخچه
پیشگیری از میخچه پا نه تنها به حفظ سلامت پاها کمک میکند بلکه از درد و ناراحتی ناشی از آن نیز جلوگیری می‌نماید. مهمترین راه های پیشگیری از آن عبارتند از
انتخاب کفش مناسب
یکی از مهمترین عوامل در پیشگیری از میخچه پا انتخاب کفش مناسب است. کفش‌ها باید اندازه پا باشند و از ایجاد فشار یا اصطکاک بر روی نواحی خاص پا جلوگیری کنند. توصیه می‌شود از کفش‌هایی استفاده کنید که فضای کافی برای انگشتان و پاشنه داشته باشند. کفش‌های تنگ یا پاشنه بلند می‌توانند فشار زیادی به پا وارد کنند و احتمال تشکیل میخچه را افزایش دهند.
استفاده از کفی و پدهای محافظ
برای کاهش فشار روی نواحی حساس پا می‌توان از کفی‌های طبی یا پدهای محافظ استفاده کرد. اینها به توزیع یکنواخت وزن بدن کمک میکنند و از ایجاد اصطکاک در نقاط خاص جلوگیری می‌نمایند.
رعایت بهداشت پا
مراقبت منظم از پاها نقش مهمی در پیشگیری از میخچه پا دارد. شستشوی روزانه پاها و خشک کردن کامل آنها بخصوص بین انگشتان، میتواند از تجمع رطوبت و تحریک پوست جلوگیری کند. استفاده از مرطوب‌کننده‌ها برای حفظ نرمی و انعطاف‌پذیری پوست هم توصیه می‌شود.
اجتناب از راه رفتن نادرست
راه رفتن نامناسب با توزیع نامتعادل وزن بدن میتواند منجر به میخچه پا شود. اگر در راه رفتن مشکل دارید با متخصص ارتوپدی مشورت کنید.
پوشیدن جوراب مناسب
جوراب‌های نرم و از جنس مواد قابل تنفس به کاهش اصطکاک و جلوگیری از تعریق بیش از حد کمک میکنند. از جوراب‌های بسیار تنگ که باعث فشار به انگشتان می‌شوند پرهیز کنید.
مراقبت در فعالیت‌های ورزشی
ورزشکاران باید به انتخاب کفش‌های ورزشی مناسب توجه کنند. فعالیت‌های ورزشی که فشار زیادی به پاها وارد میکنند می‌توانند باعث افزایش احتمال تشکیل میخچه پا شوند.
معاینه منظم پاها
بررسی منظم پاها برای شناسایی به موقع نواحی مستعد به میخچه، یا تغییرات پوستی که ممکن است ایجاد شده باشد اهمیت دارد. در صورت مشاهده هرگونه علائم اولیه، اقدامات لازم برای جلوگیری از پیشرفت مشکل را انجام دهید.