علائم و درمان سرمازدگی چیست

سرمازدگی چگونه ایجاد میشود

وقتی بدن در مجاورت سرمای شدید قرار میگیرد رگ های خونی پوست اندام ها منقبض میشوند تا خون کمتری به اندام برسد. این کار به این منظور صورت میگیرد تا خون بیشتر به احشاء عمقی بدن رفته و از سرما دور شود. سرد شدن خون بسیار خطرناک است چون در صورت سرد شدن، بسرعت سرما را به همه بدن منتقل میکند.

این کاهش خونرسانی اندام ها در ابتدا مفید است ولی در صورت شدید شدن موجب کم خونی اندام و در نتیجه آسیب سلول های آن میشود.

در صورتی که سرمای شدیدی به اندام برسد آب درون سلول ها یخ میزند و یخ زدن آب سلول موجب ترکیدن آن و مرگ فوری سلول میگردد. خون در عروق خونی لخته میشود و همین امر خونرسانی به اندام را کاهش میدهد.

هرچه مدت قرار گرفتن در سرما بیشتر میشود احتمال سرمازدگی اندام بیشتر میگردد. وقتی همراه با سرما باد شدید میوزد و یا قرار گرفتن در سرما در ارتفاعات بالا است آثار آن شدیدتر است.

سرما زدگی در چه کسانی بیشتر دیده میشود

سرمازدگی بیشتر در سربازان، افرادی که در فضای باز کار میکنند، بی خانمان ها و علاقمندان به ورزش های زمستانی دیده میشود.

در کسانی که بیماری های خاص دارند مانند بیماری عروق محیطی و یا در افراد دیابتی احتمال سرمازدگی بیشتر است. مبتلایان به فنومن رینود هم احتمال ابتلا به سرمازدگی را بیشتر میکند.

در فنومن رینود Raynaud’s phenomenon عروق خونی انگشتان دست و پا منقبض میشوند. بعضی داروها که عروق خونی را منقبض میکنند مانند بعضی داروهای ضد فشار خون و یا داروهای خواب آور میتوانند احتمال بروز سرمازدگی را بیشتر کنند. نیکوتین موجود در سیگار هم میتواند عروق خونی را منقبض کرده و احتمال سرمازدگی را بیشتر کند.

سرما زدگی شدت های متفاوتی دارد

سرمازدگی مانند سوختگی برحسب شدت آسیب به درجاتی تقسیم میشود. شدت آسیب برحسب اینکه سرمازدگی تا چه عمقی به بافت ها آسیب زده متفاوت است.

پوست دو لایه دارد. لایه روی را اپیدرم Epidermis و لایه زیر آن را درم Dermis مینامند. زیر درم یک لایه چربی است و زیر چربی عضلات و تاندون ها قرار دارند.

علائم سرمازدگی چیست

اولین علامت سرمازدگی احساس سرما و سفتی در محل مثلا در انگشتان است. بتدریج احساس سوزن سوزن شدن، سوزش و بیحسی ایجاد میشود. وقتی اندام سرما زده گرم میشود احساس درد و یا شوک الکتریکی و یا ضربان در اندام حس میشود.

در سرمازدگی درجه یک پوست محل در ابتدا سفید و بیحس میشود. گاهی پوست قرمز میشود. بتدریج پوست سفت میشود. این نوع از سرمازدگی در صورتی که زود درمان شود بطور کامل بهبود میابد.

در سرمازدگی درجه دو پوست قرمز و یا آبی میشود. پوست یخ زده و سفت شده و بتدریج متورم میگردد. پوست تاول میزند. در سرمازدگی درجه سه پوست سفید یا آبی و سفت میشود. تاول ایجاد شده و خونی میشود. در سرمازدگی درجه چهار پوست ابتدا قرمز و سپس سیاه میشود.

درمان سرمازدگی چیست

درمان اولیه سرمازدگی عبارتست از

درمان تکمیلی سرمازدگی گرم کردن محل آسیب در اولین فرصت است. این گرم کردن با گذاشتن اندام سرمازده در آب گرم ۴۰ درجه به مدت سی دقیقه انجام میشود.

آب گرم باید حاوی یک ماده ضد عفونی ملایم باشد. اندام سرمازده نباید مالش داده شود چون ممکن است آسیب را بیشتر کند. گرم کردن روزی دوبار باید تکرار شود و پوست در مدت درمان باید گرم و خشک نگهداری گردد.

از داروهای ضد درد برای کاهش درد بیمار استفاده میشود. دکستران، هپارین و iloprost و TPA و Pentoxifylline هم در درمان سرمازدگی استفاده میشود. معمولا به بیمار آنتی بیوتیک و واکسن کزاز داده میشود تا از ایجاد عفونت ثانویه جلوگیری شود.

با گرم کردن اندام سرمازده درد شروع میشود، پوست قرمز شده، تاول زده و ممکن است متورم شود. بتدریج روی پوست میمیرد و سفت میشود.

اگر سرمازدگی سطحی باشد زیر پوست مرده پوست جدید صورتی رنگی ایجاد میشود. این روند ممکن است حتی تا شش ماه هم طول بکشد.

در سرمازدگی های سطحی ممکن است بهبودی کامل ایجاد شود و در مواردی هم ممکن است درد، بیحسی و سفتی در پوست باقی بماند.

در مواردی که سرمازدگی عمقی باشد ممکن است تمام عضو سیاه شده و بمیرد. بطور مثال ممکن است انتهای انگشت سیاه شده و بتدریج از بقیه دست جدا شود.

گاهی اوقات برای جدا کردن بافت مرده نیاز به عمل جراحی و یا قطع عضو وجود دارد. اگر نیاز به قطع عضو وجود داشته باشد این کار معمولا تا ۸-۶ هفته به تعویق میفتد تا بافت هایی که توانایی زنده ماندن را دارند مشخص شوند.

پیشگیری از سرمازدگی

 مهمترین اقدام در پیشگیری از سرمازدگی خروج از محل سرد است. اگر در مجاورت سرمای شدید قرار گرفته اید مطمئن شوید که لباس گرمی پوشیده اید.

دستکش های یک تکه بهتر از دستکش های چند انگشتی هستند. در مجاورت باد باید سر و صورت و گردن خود را بپوشانید. لباس ضد آب بپوشید و سعی کنید بدن خود را خشک نگه دارید.

بهترین لباس ها آنهایی هستند که چند لایه هستند. لایه های متعدد لباس هوا را که عایق خوبی است در بین خود محبوس کرده و جلوی از دست رفتن حرارت بدن و نفوذ سرما را میگیرند.چکمه ها هم باید گرم باشند.

بدن در هوای سرد نیاز به کالری و آب بیشتری دارد.

در ارتفاعات بالا حرارت زیادی از بدن با تنفس از دست میرود پس باید فعالیت های بدنی طوری تنظیم شوند تا تعداد تنفس خیلی بالا نرود. در کوهنوردان استفاده از اکسیژن برای تنفس میتواند احتمال سرمازدگی را کاهش دهد.