حدود 80 درصد از زنان باردار حداقل یكبار دچار درد در ناحیه کمر میشوند و بیش از نیمی از این درد ها در سه ماه آخر بارداری ایجاد میشوند. البته در غالب موارد مدت این دردها كوتاه است. با این حال در 30 درصد موارد شدت درد به حدی است كه فعالیت های روزانه را محدود میكند. درد کمر دوران بارداری در افراد زیر بیشتر دیده میشود
- زنان چاق
- بارداری های مكرر
- سابقه درد در بارداری های قبلی
شدت كمر درد در بارداری در زنان جوان بیش از زنان مسن تر است.
دلیل كمردرد در بارداری معمولا یك عامل نیست و تغییرات بیومكانیكی در ستون مهره، تغییرات هورمونی كه در زنان بارداری ایجاد میشوند و تغییراتی كه در وضعیت روحی و روانی زن باردار ایجاد میشود در ایجاد آن نقش دارند.
حدود یك سوم دردهای کمر در بارداری در سه ماهه اول آن ایجاد میشوند یعنی زمانی كه هنوز شكم بزرگ نشده و فشار خاصی به ستون مهره وارد نمیشود. بنظر میرسد تغییرات هورمونی در شروع این دردها نقش داشته باشند.
همین تغییرات هورمونی است كه در دوران قبل از عادات ماهانه میتواند موجب درد در ناحیه کمر شود.
این تغییرات هورمونی معمولا بر روی تاندون ها و رباط های اطراف ستون مهره و همچنین رباط های لگن ( در مفاصل ساكروایلیاك و سمفیز پوبیس) تاثیر گذاشته و موجب شل شدن آنها میشود. این شلی و افزایش طول میتواند موجب ناپایداری مفاصل این نواحی و بدنبال آن بروز درد شود.
قبلا اعتقاد بر این بود كه در دوران بارداری لوردوز كمری یا همان گودی پشت كمر افزایش میابد و این میتواند موجب درد کمر شود.
مطالعات جدیدی كه با استفاده از عكسبرداری از ستون مهره در زمان بارداری انجام شده نشان میدهد كه گودی كمر در دوران بارداری ممكن است حتی كم شود. بنابراین بیشتر به نظر میرسد علت عمده درد كمر در دوران بارداری تغییراتی است كه در عضلات و ریاط ها و تاندون های ستون مهره ایجاد میشود.
پیشگیری و درمان كمر درد در بارداری چیست
توجه به نكات زیر در دوران بارداری میتواند موجب كاهش احتمال بروز درد در ناحیه کمر شود
- زنان باردار باید مواظب افزایش وزن خود باشند
- نرمش هایی را انجام دهند تا عضلات كمر خود را قویتر كنند
- به وضعیت قامت خود بیشتر توجه كرده و درست بایستند و درست بنشینند
- كفش های پاشنه بلند نپوشند
فعالیت های زیر ممكن است شدت كمردرد در بارداری را افزایش دهند. در این صورت بهتر است از آنها اجتناب كرد
- ایستادن یا راه رفتن بیش از 30 دقیقه
- به دست گرفتن كیف یا ساك سنگین
- مدت زیاد ایستادن بر روی یك پا
- بالا رفتن زیاد از پله
- خم شدن زیاد به جلو
- رانندگی بیش از 30 دقیقه
از روش های زیر میتوان برای كاهش درد کمر در دوران بارداری استفاده كرد
- استفاده از كمربند طبی
- استراحت به اندازه کافی
- انجام نرمش های طبی
- ماساژ درمانی
- استفاده از بعضی از داروها با تجویز پزشک
اكثر قریب به اتفاق دردهای کمر كه در زمان بارداری ایجاد میشوند در یك ماه بعد از زایمان خودبخود بهبود میابند.
پیشگیری از درد کمر بعد از زایمان
درد در ناحیه کمر یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است ولی معمولاً در دو هفته اول بعد از زایمان فروکش میکند. با این حال ممکن است بعد از مدتی به علت اینکه مادر نوزادش را مرتبا بلند کرده و بغل میکند درد کمر مجدداً بروز کند.
هرچه نوزاد بزرگتر میشود مادر باید وزن بیشتری را بلند کند. روزهای اول مادر یک نوزاد ۵-۴ کیلویی را بارها بلند میکند. شاید متجاوز از پنجاه بار در طول روز. ولی بعد یکسال وزن بچه به ۹-۸ کیلو و بعد از دو سال به ۱۵ کیلو میرسد.
در زیر راه هایی ارائه شده اند تا مادرانی که تازه بچه دار شده اند کمتر دچار درد کمر شوند.
♦ بعد از هر زایمان خانم ها باید نرمش های مخصوصی را انجام دهند تا قوام و قدرت عضلات جدار شکم به حالت طبیعی برگردد. این نرمش ها را هرچه زودتر شروع کنید. البته در صورتی که زایمان با سزارین بوده است معمولاً نرمش ها بعد از شش هفته از زایمان شروع میشود. نرمش هایی را که در سایت آمده است هم میتوان انجام داد.
♦ باید بتوانید در عرض شش هفته اول بعد از زایمان وزن خود را به حد قبل از بارداری برسانید.
♦ قبل از بلند کردن بچه او را تا حد ممکن به بدن خود نزدیک کنید. بچه را دور از بدن نگه ندارید. در حین نگهداشتن بچه بدن خود را به طرفین نچرخانید.
♦ برای بلند کردن بچه از زمین به جلو خم نشوید. زانوهای خود را خم کرده چمباتمه زده و سپس بچه را گرفته و بلند کنید.
♦ اگر تخت بچه کناره دارد برای برداشتن بچه از روی تخت اول کناره را به کنار بزنید و سپس بچه را بردارید. برای برداشتن بچه از روی کناره به روی تشک بچه خم نشوید.
♦ وقتی در بیرون از خانه قدم میزنید بچه را در یک کوله پشتی که در جلوی بدنتان قرار میگیرد قرار دهید.
♦ هیچوقت بچه را روی کنار لگن خود قرار ندهید. با این کار بر روی کمر خود فشار زیادی وارد میکنید.
♦ وقتی میخواهید بچه را در ماشین بگذارید، بیرون ماشین نایستید. اول روی صندلی عقب زانو بزنید و سپس بچه را در صندلیش در ماشین قرار دهید.