درد گردن یکی از مشکلات شایع و آزاردهنده‌ای است که بسیاری از افراد، در سنین و شرایط مختلف، آن را تجربه می‌کنند. این درد ممکن است به صورت حاد و ناگهانی رخ دهد یا به صورت مزمن و طولانی‌مدت ادامه پیدا کند.
گردن درد می‌تواند نتیجه عوامل متعددی همچون وضعیت نامناسب بدن، استفاده نادرست از دستگاه‌های دیجیتال، آسیب‌های فیزیکی، مشکلات مفصلی و حتی استرس‌های روانی باشد.
گردن به عنوان بخش حیاتی و حساس از ستون فقرات، نقش مهمی در پشتیبانی از سر و حرکت آن ایفا می‌کند. به همین دلیل، هر گونه آسیب یا فشار بر عضلات، رباط‌ها و اعصاب گردن می‌تواند منجر به درد و محدودیت حرکتی شود.
شناخت علل و عوامل زمینه‌ساز درد گردن و آگاهی از روش‌های پیشگیری و درمان آن، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کرده و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
درک صحیح این درد و روش‌های مقابله با آن، همچنین به ایجاد عادات سالم و پایدار در سبک زندگی منجر میشود.
علت گردن درد چیست
درد گردن یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. این درد می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله وضعیت نادرست بدن، آسیب‌های فیزیکی، مشکلات ساختاری در مهره‌های گردن و یا حتی عوامل روانی. در ادامه، به بررسی علت گردن درد می‌پردازیم.
وضعیت نادرست بدن
وضعیت نادرست بدن هنگام نشستن، ایستادن یا خوابیدن می‌تواند باعث فشار روی عضلات و مهره‌های گردن شود. برای مثال، استفاده طولانی‌مدت از کامپیوتر و گوشی‌های هوشمند می‌تواند باعث شود که سر به جلو خم شود و گردن تحت فشار قرار گیرد.
این وضعیت که به آن “گردن تکنولوژی” نیز می‌گویند، باعث تنش عضلانی و درد در ناحیه گردن میشود. همچنین، خوابیدن در وضعیت نامناسب یا استفاده از بالشت‌هایی با ارتفاع نادرست می‌تواند به گردن آسیب بزند و باعث بروز درد در آن شود.
آسیب‌ها و ضربه‌ها
آسیب‌های فیزیکی یکی از دلایل شایع گردن درد شدید هستند. مثلاً ضربه‌هایی که در تصادفات رانندگی به گردن وارد میشود، می‌تواند باعث کشیدگی یا حتی آسیب به رباط‌ها و عضلات گردن شود.
یکی از شایع‌ترین آسیب‌های گردن در این شرایط، «آسیب شلاقی» است که به دلیل حرکت ناگهانی و سریع سر به جلو و عقب رخ می‌دهد. در این حالت، عضلات و رباط‌های گردن دچار کشیدگی می‌شوند و درد و ناراحتی شدیدی در گردن به وجود می‌آید.
مشکلات ساختاری و بیماری‌های گردن
برخی از مشکلات ساختاری در گردن و بیماری‌های خاص می‌توانند باعث درد پشت گردن شوند. از جمله مهم‌ترین این مشکلات میتوان به آرتروز گردن اشاره کرد.
آرتروز یکی از بیماری‌های التهابی مفصلی است که در سنین بالا و به دلیل تخریب غضروف‌های مفصلی گردن رخ می‌دهد. این مشکل می‌تواند باعث درد و کاهش حرکت گردن شود.
مشکل دیگری که می‌تواند به گردن درد منجر شود، فتق دیسک گردن است. دیسک‌ها در واقع بالشتک‌های بین مهره‌ها هستند که باعث کاهش اصطکاک و جذب شوک‌های وارده به ستون فقرات می‌شوند.
در برخی مواقع، دیسک گردن ممکن است به دلیل فشار یا آسیب جابه‌جا شود و به عصب‌های اطراف فشار وارد کند. این فشار می‌تواند باعث گردن درد، بی‌حسی و سوزش در دست‌ها و شانه‌ها شود.
فشار و استرس روانی
عوامل روانی مانند استرس و اضطراب نیز می‌توانند به بروز گردن درد عصبی منجر شوند. هنگامی که افراد تحت فشار روانی قرار دارند، عضلات گردن و شانه‌ها به طور ناخودآگاه منقبض می‌شوند.
این انقباض مداوم می‌تواند به مرور زمان باعث درد و سفتی در عضلات گردن شود. همچنین استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و به بروز التهابات عضلانی و مفصلی کمک کند.
عفونت‌ها و التهابات
برخی از عفونت‌ها و التهابات می‌توانند باعث گردن درد شوند. به عنوان مثال، مننژیت که التهاب غشای مغزی است، یکی از عفونت‌های شدید و خطرناک است که باعث درد شدید گردن، سفتی و عدم توانایی در حرکت گردن میشود. همچنین، برخی از عفونت‌های ویروسی مانند آنفولانزا می‌توانند باعث درد گردن به دلیل التهاب عضلات و مفاصل شوند.
سایر عوامل جسمی و محیطی
عوامل محیطی نیز می‌توانند به گردن درد منجر شوند. به عنوان مثال، سرما می‌تواند باعث انقباض و سفتی عضلات گردن شود که به درد منجر میشود.
همچنین، کمبود فعالیت بدنی و ضعف عضلات گردن می‌تواند باعث ناتوانی عضلات در پشتیبانی از گردن شود و فرد را در معرض گردن درد قرار دهد. استفاده از کفش نامناسب یا حمل بار سنگین نیز می‌تواند به طور غیرمستقیم بر گردن تاثیر گذاشته و باعث بروز درد شود.
علائم همراه درد گردن چیست
درد گردن اغلب با علائم دیگری همراه است که می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر علت درد کمک کند. یکی از شایع‌ترین علائم همراه گردن درد، سفتی عضلات و کاهش دامنه حرکتی گردن است که باعث دشواری در چرخاندن سر به طرفین میشود.
همچنین، سردرد، به‌ویژه در ناحیه پشت سر و گیجگاه، از علائم همراه رایج است که ممکن است به دلیل تنش عضلات گردن یا فشار بر عصب‌ها ایجاد شود.
درد و بی‌حسی در دست‌ها و شانه‌ها نیز از نشانه‌های مهمی است که اغلب به دلیل فشار بر عصب‌های گردن، مانند فتق دیسک گردنی، به وجود می‌آید. در این شرایط ممکن است فرد احساس گزگز، سوزش یا حتی ضعف در بازوها و دست‌ها را تجربه کند.
در موارد جدی‌تر، سرگیجه، اختلالات تعادلی و حتی مشکلات بینایی نیز ممکن است همراه با گردن درد بروز کنند، که معمولاً ناشی از فشار بر عصب‌ها یا محدودیت جریان خون به مغز است.
چنانچه درد پشت گردن با تب، حالت تهوع یا حساسیت شدید به نور همراه باشد، ممکن است علامتی از مننژیت باشد و نیاز به پیگیری فوری پزشکی دارد.
تشخیص گردن درد چگونه است
تشخیص گردن درد بسته به علت و شدت علائم، شامل روش‌های مختلفی است که هدف آن شناسایی منبع اصلی درد برای تعیین بهترین روش درمانی است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین روش‌های تشخیص درد گردن اشاره میشود:
بررسی تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی
در اولین مرحله، پزشک با بررسی سابقه پزشکی بیمار و معاینه فیزیکی گردن، وضعیت بدن و علائم مرتبط را ارزیابی می‌کند. بررسی سابقه کاری، فعالیت‌های روزمره و سابقه بیماری‌های مزمن، به پزشک کمک می‌کند تا علت درد گردن را شناسایی کند.
در معاینه فیزیکی، دامنه حرکتی گردن، میزان سفتی عضلات، وجود نقاط حساس به لمس و علائم همراهی مانند بی‌حسی در دست‌ها بررسی میشود.
تصویربرداری
تصویربرداری معمولاً در صورتی انجام میشود که پزشک به مشکلات جدی‌تر مشکوک باشد یا درد گردن مزمن و طولانی‌مدت باشد. از رایج‌ترین روش‌های تصویربرداری میتوان به رادیوگرافی (X-ray) اشاره کرد که تغییرات ساختاری مانند آرتروز یا تغییرات استخوانی را نشان می‌دهد.
همچنین، ام‌آر‌آی (MRI) و سی‌تی اسکن (CT scan) برای مشاهده دقیق‌تر بافت‌های نرم، دیسک‌ها و اعصاب گردن به کار می‌روند. این روش‌ها به‌ویژه در تشخیص فتق دیسک و آسیب به نخاع یا عصب‌ها بسیار مؤثر هستند.
الکترومیوگرافی (EMG)
الکترومیوگرافی (EMG) یا مطالعه هدایت عصبی در تشخیص مشکلات عصب‌ها استفاده میشود. این روش فعالیت الکتریکی عضلات و عصب‌ها را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند مشکلاتی مانند فشردگی یا آسیب عصب را شناسایی کند. در صورت وجود علائمی مثل بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن دست‌ها، این تست کمک‌کننده است.
آزمایش خون
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش خون تجویز کند تا بیماری‌های التهابی یا عفونت‌ها را که می‌توانند منجر به درد گردن شوند، تشخیص دهد. آزمایش‌هایی مانند شمارش کامل خون (CBC) و بررسی سطح فاکتورهای التهابی به تشخیص کمک می‌کنند.
این روش‌های تشخیصی به پزشک کمک می‌کنند تا علل مختلف گردن درد را شناسایی و درمان مناسبی برای آن انتخاب کند.
درمان گردن درد چگونه است
درمان بسته به شدت و علت درد پشت گردن شامل روش‌های متنوعی از مراقبت‌های خانگی تا مداخلات پزشکی پیشرفته میشود. در ادامه به انواع روش‌های درمان درد گردن پرداخته‌ایم.
درمان‌های خانگی و غیرپزشکی
استراحت و مراقبت از گردن: در صورت بروز درد حاد گردن، استراحت کوتاه‌مدت و اجتناب از حرکات شدید می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. با این حال، استراحت طولانی‌مدت ممکن است عضلات را ضعیف کرده و درد را بدتر کند؛ بنابراین، استراحت کوتاه و متناوب مناسب‌تر است.
استفاده از یخ و گرما: در مراحل اولیه درد، استفاده از یخ به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه می‌تواند تورم و التهاب را کاهش دهد. پس از چند روز، میتوان از گرما استفاده کرد که به افزایش جریان خون و کاهش سفتی عضلات کمک می‌کند.
تغییر وضعیت بدن و اصلاح پوسچر: تغییر عادات نشستن و ایستادن به کاهش فشار وارد بر گردن کمک می‌کند. حفظ پوسچر صحیح در کارهای روزمره و خودداری از خم شدن طولانی مدت می‌تواند از بروز درد جلوگیری کند.
درمان‌های فیزیکی و تمرینات ورزشی
فیزیوتراپی: فیزیوتراپی یکی از روش‌های موثر در درمان درد گردن است. متخصص فیزیوتراپی با استفاده از تکنیک‌های دستی، ماساژ و حرکات کششی به بهبود دامنه حرکتی گردن و کاهش درد کمک می‌کند. تمرینات تقویتی عضلات گردن و شانه‌ها نیز در فیزیوتراپی گنجانده میشود که برای پشتیبانی بهتر از ستون فقرات گردن و کاهش فشار مفید است.
تمرینات کششی و انعطافی: میتوان از انواعی از ورزش برای گردن درد استفاده کرد. انجام حرکات کششی ملایم، به ویژه حرکاتی که عضلات گردن و شانه‌ها را هدف قرار می‌دهند، در پیشگیری از درد و بهبود دامنه حرکتی گردن موثر هستند. این تمرینات باید به طور منظم و با رعایت اصول صحیح انجام شوند تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
تغییرات سبک زندگی و پیشگیری
اصلاح عادات روزانه: رعایت پوسچر صحیح در طول روز، خودداری از خم کردن بیش از حد گردن، و حفظ تعادل کار و استراحت می‌تواند از بروز گردن درد جلوگیری کند.
فعالیت بدنی منظم: فعالیت‌های ورزشی منظم برای تقویت عضلات گردن و شانه‌ها می‌تواند به پیشگیری از درد پشت گردن کمک کند. همچنین تمرینات کششی ملایم و یوگا نیز موثر هستند.
به طور کلی انتخاب نوع درمان بستگی به علت گردن درد و شدت آن دارد و معمولاً ترکیبی از روش‌های مختلف به کار گرفته میشود. در صورت ادامه درد یا بروز علائم جدید، مراجعه به پزشک جهت بررسی دقیق‌تر و دریافت درمان مناسب اهمیت دارد.
درمان‌های مکمل و جایگزین
ماساژ درمانی: ماساژ درمانی به بهبود گردش خون و کاهش تنش عضلات گردن کمک می‌کند. ماساژ در نقاط خاصی از گردن و شانه‌ها می‌تواند درد را کاهش داده و حرکت گردن را تسهیل کند.
طب سوزنی: طب سوزنی یکی از روش‌های طب سنتی چینی است که با تحریک نقاط خاصی از بدن به کاهش درد و تنش عضلانی کمک می‌کند. این روش توسط متخصص طب سوزنی انجام میشود و نتایج مثبتی در کاهش دردهای گردنی نشان داده است.
تمرینات ذهن‌آگاهی و مدیتیشن: تمرینات ذهن‌آگاهی و تنفس عمیق می‌تواند در کاهش استرس و تنش موثر باشد و با کاهش فشار روانی، از بروز گردن درد جلوگیری کند.
دارودرمانی
داروهای ضدالتهابی و مسکن‌ها: داروهای غیرنسخه‌ای مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند در کاهش درد و التهاب موثر باشند.
همچنین، استامینوفن به عنوان مسکن می‌تواند درد را تسکین دهد. اگر گردن درد شدید یا مزمن باشد، پزشک ممکن است داروهای قوی‌تری مانند مسکن‌های تجویزی یا داروهای ضدالتهابی تجویز کند. گاهی هم میتوان از پماد برای گردن درد استفاده کرد.
تزریق استروئیدها: در مواردی که درد پشت گردن ناشی از التهاب شدید و تحت فشار قرار گرفتن اعصاب باشد، تزریق استروئیدهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها می‌تواند مفید باشد. این تزریق‌ها معمولا به صورت مستقیم در محل آسیب انجام می‌شوند و اثر ضدالتهابی قوی دارند.
درمان‌های جراحی و تخصصی
در صورتی که درد گردن با درمان‌های غیرجراحی بهبود نیابد و علائم شدید و مستمر مانند ضعف عضلات یا کاهش عملکرد عصب‌ها وجود داشته باشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
جراحی دیسک گردن: در صورت وجود فتق دیسک گردن که به عصب‌ها فشار می‌آورد و موجب درد شدید میشود، جراحی دیسک ممکن است لازم باشد. این جراحی شامل برداشتن بخش فتق‌کرده دیسک یا جایگزینی دیسک آسیب‌دیده با پروتز مصنوعی است.
جراحی فیوژن گردنی: در برخی موارد، فیوژن یا جوش دادن مهره‌های گردنی برای تثبیت ناحیه آسیب‌دیده و کاهش درد و فشار بر اعصاب توصیه میشود. این روش برای بیماران با آرتروز پیشرفته گردن یا آسیب‌های شدید مهره‌ها استفاده میشود.
درمان گردن درد در خانه
یکی از سوالات رایج بیماران در مورد بهترین قرص برای درد گردن است.
برای درمان فوری گردن درد معمولا از دو نوع دارو استفاده میشود. یکی داروهای ضد درد و ضد التهاب مانند سلکوکسیب یا ناپروکسن یا بروفن است و دیگری داروهای شل کننده عضلات.
البته قویترین قرص شل کننده عضلات گردن هم اگر بجا استفاده نشود نمیتواند تاثیری داشته باشد ولی از به عنوان بهترین شل کننده عضلات گردن میتوان از داروهایی مانند باکلوفن، تیزانیدین و متوکاربامول نام برد.
چگونه از درد گردن پیشگیری کنیم
پیشگیری از درد گردن، با رعایت اصول صحیح در سبک زندگی و اصلاح عادات روزمره می‌تواند به کاهش این مشکل شایع کمک کند. در ادامه به روش‌های پیشگیری از درد گردن اشاره می‌کنیم.
حفظ وضعیت صحیح بدن
یکی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از گردن درد، رعایت پوسچر صحیح هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن است. نشستن طولانی‌مدت در یک حالت نامناسب، مخصوصاً هنگام استفاده از کامپیوتر یا گوشی همراه، فشار زیادی به عضلات گردن وارد می‌کند.
توصیه میشود هنگام نشستن، شانه‌ها و کمر صاف و سر در راستای بدن قرار گیرد. همچنین باید از خم کردن زیاد گردن، به‌ویژه هنگام کار با دستگاه‌های دیجیتال، خودداری کرد.
استراحت و وقفه در فعالیت‌های طولانی
اگر شغل یا فعالیت روزمره شما نیازمند استفاده طولانی از کامپیوتر یا نشستن است، هر ۳۰ دقیقه تا یک ساعت یک بار، چند دقیقه استراحت کرده و گردن و شانه‌ها را حرکت دهید. این کار باعث میشود تنش عضلات کاهش یافته و از خستگی آنها جلوگیری شود.
انجام تمرینات ورزشی و کششی
تمرینات کششی و تقویتی برای گردن و شانه‌ها می‌تواند از درد پشت گردن پیشگیری کند. این تمرینات شامل حرکات چرخشی و کششی گردن و شانه‌ها هستند که به بهبود انعطاف و تقویت عضلات کمک می‌کنند. انجام ورزش‌های هوازی و منظم نیز برای تقویت کل بدن مفید است.
استفاده از تجهیزات مناسب
انتخاب بالش و تشک مناسب برای خوابیدن نیز در پیشگیری از درد گردن موثر است. بالش باید طوری باشد که گردن را در یک وضعیت طبیعی و راحت قرار دهد و از ارتفاع بالشت‌های بسیار بلند یا خیلی کم باید اجتناب کرد.
کاهش استرس و مدیریت فشار روانی
استرس و تنش روانی باعث انقباض عضلات گردن و شانه‌ها میشود. مدیریت استرس با روش‌هایی مانند مدیتیشن و تنفس عمیق می‌تواند به جلوگیری از درد گردن کمک کند.
با رعایت این نکات، میتوان به میزان قابل توجهی از بروز درد گردن پیشگیری کرد.