درد آرنج از علل مهم ناتوانی در اندام فوقانی است. منشا این درد میتواند از خود مفصل باشد و یا ممکن است از جایی دیگر مثلا گردن یا بازو به گردن منتقل شود. منشا درد آرنج میتوان از استخوان های آن یا از بافت های نرم اطراف آن باشد.
در این مقاله در مورد علل درد آرنج و راه های تشخیص آن و راه های درمان آن مطالبی را یاد میگیریم.
علل درد آرنج
درد آرنج از مشکلات شایعی است که میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این درد ممکن است به علت استفاده‌ی بیش از حد از اندام فوقانی، بیماری‌های التهابی، مشکلات عصبی یا بیماری‌های مفصلی ایجاد شود. تشخیص صحیح علت درد آرنج برای انتخاب بهترین روش درمان بسیار مهم است. در زیر شایعترین علل درد آرنج را بررسی میکنیم.
خرابی مفصل
ساییدگی و آرتروز آرنج میتواند از علل دردهای مزمن آن باشد. این سائیدگی میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد. بدجوش خوردن شکستگی های آرنج و یا آسیب مزمن بافت های آن بدنبال ضربات وارده میتواند در دراز مدت موجب ساییدگی و آرتروز آرنج شود و این سائیدگی هم موجب احساس درد در آرنج میشود.
آسیب‌های ناشی از استفاده‌ی بیش از حد
آسیب‌های ناشی از استفاده‌ی بیش از حد از آرنج معمولاً به علت حرکات تکراری و فشار بیش از حد روی مفصل آرنج رخ می‌دهند. این آسیب‌ها غالبا در ورزشکاران و افرادی که کارهای سنگین بدنی انجام می‌دهند دیده میشود.
دو بیماری را میتوان در این دسته قرار داد
آرنج تنیس‌بازان (Tennis Elbow)
آرنج تنیس‌بازان یا اپی‌کندیلیت خارجی از شایعترین علل درد آرنج است. این بیماری به علت التهاب لیگامان هایی که به بخش خارجی آرنج متصل هستند، ایجاد میشود.
آرنج منشا بسیاری از عضلات ساعد است. تاندون اکثر عضلات ساعد به سمت داخلی و یا خارجی آرنج میچسبند. عضلات اکستانسور یا بازکننده ساعد به قسمت خارجی و عضلات خم کننده یا فلکسور ساعد به سطح داخلی آرنج اتصال میابند.
گاهی اوقات تاندون این عضلات در محل اتصال به استخوان های آرنج کشیده و در نتیجه دردناک میشود. درد آرنج در محل اتصال عضلات اکستانسور یا بازکننده که در سطح خارجی آرنج احساس میشود را تنیس البو Tennis elbow یا آرنج تنیس بازان میگویند
علائم اصلی این بیماری بصورت درد در قسمت خارجی آرنج است که با حرکت مچ دست بیشتر میشود و همچنین ضعف در گرفتن اشیا
آرنج گلف‌بازان (Golfer’s Elbow)
گلف البو شبیه آرنج تنیس‌بازان است اما به علت التهاب لیگاان‌هایی بوجود میاید که به قسمت داخلی آرنج متصل هستند. این مشکل معمولاً در گلف‌بازان، وزنه‌برداران و افرادی که زیاد از عضلات مچ استفاده می‌کنند، دیده میشود.
علائم آن بصورت درد در قسمت داخلی آرنج است که با خم شدن مچ بیشتر میشود و ضعف در گرفتن اشیاء
آسیب‌های حاد
گاهی درد آرنج به دلیل آسیب‌های ناگهانی مانند ضربه، کشیدگی بیش از حد یا شکستگی ایجاد میشود. شایعترین این آسیب ها عبارتند از
دررفتگی و شکستگی آرنج
دررفتگی آرنج موقعی اتفاق می‌افتد که استخوان‌های مفصل از جای خود خارج شوند. این مشکل معمولاً در اثر زمین خوردن روی دست یا موقع تصادف ایجاد میشود و علائمآن بصورت درد شدید و ناگهانی آرنج، تغییر شکل مفصل و کاهش دامنه‌ی حرکتی آرنج است.
کشیدگی یا پارگی تاندون‌ها و رباط‌ها
این نوع آسیب معمولا در اثر حرکات ناگهانی و شدید آرنج ایجاد میشود و میتواند موجب درد و محدودیت حرکتی در مفصل شود. مثلا پارگی عضله دوسر بازویی در ناحیه آرنج میتواند موجب درد آرنج شود.
بیماری‌های التهابی و مفصلی
بعضی بیماری‌های التهابی می‌توانند باعث درد مزمن آرنج شوند. این بیماری‌ها معمولا موجب تورم، التهاب و کاهش حرکت مفصل می‌شوند. شایعترین این بیماری ها عبارتند از
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب مفاصل از جمله آرنج میشود و در این مفصل علائمی مانند درد و سفتی، تورم و التهاب و کاهش دامنه‌ی حرکتی را ایجاد میکند
بورسیت آرنج
بورسیت به التهاب کیسه‌های کوچک پر از مایع که در مفصل آرنج قرار دارند گفته میشود. این التهاب معمولا در اثر فشار مداوم یا عفونت ایجاد میشود. بورسیت علائمی مانند تورم در پشت آرنج، حساسیت به لمس و محدودیت حرکت در مفصل را ایجاد میکند.
در پشت استخوان آرنج و بین آن و پوست، کیسه بافتی ظریفی وجود دارد که به آن بورس اولکرانون میگویند. التهاب و تورم این بورس میتواند موجب بورسیت اولکرانون و بروز درد آرنج در پشت آن شود.
مشکلات عصبی
بعضی مشکلات عصبی هم می‌توانند موجب درد آرنج شوند. این مشکلات معمولا با بی‌حسی، گزگز و ضعف عضلانی همراه هستند. شایعترین این بیماری ها عبارتند از
سندرم تونل کوبیتال
این بیماری موقعی ایجاد میشود که عصب اولنار در ناحیه‌ی آرنج تحت فشار قرار بگیرد. علائمی این بیماری بصورت بی‌حسی و گزگز در انگشتان حلقه و کوچک، درد در قسمت داخلی آرنج و ضعف در حرکت انگشتان دست است.
فشار به عصب رادیال
عصب رادیال در مسیر خود از بازو به دست ممکن است تحت فشار قرار گیرد و بای ایجاد سندروم تونل رادیال، موجب درد در آرنج شود و علائمی مانند درد در پشت آرنج، ضعف در حرکت مچ و انگشتان و بی‌حسی در ساعد و دست را بوجود آورد.
فشار به اعصاب گردن
گاهی اوقات بیماری هایی که منشا آنها در ناحیه گردن است (مانند آرتروز مهره های گردن و یا هرنی دیسک بین مهره ای) میتواند موجب درد آرنج شود.
تشخیص علت درد آرنج
تشخیص دقیق علت درد آرنج برای انتخاب بهترین درمان ضروری است. پزشک از روش‌های مختلفی مانند معاینه‌ی بالینی، تصویربرداری پزشکی و آزمایش‌های تخصصی برای شناسایی علت درد استفاده می‌کنند.
معاینه‌ی
اولین قدم در تشخیص درد آرنج، بررسی علائم و معاینه به توسط پزشک است. در این مرحله پزشک سوالاتی درباره‌ی شدت درد، مدت زمان بروز علائم، فعالیت‌های روزمره و عوامل تشدیدکننده درد می‌پرسد. پس از آن با لمس آرنج و انجام برخی حرکات، محل دقیق درد و میزان محدودیت حرکتی را ارزیابی میکند.
بعضی از تست‌های رایج در معاینه‌ی فیزیکی:
- تست مقاومت مچ: برای بررسی آرنج تنیس‌بازان
- تست فشار بر عصب اولنار: برای تشخیص سندرم تونل کوبیتال
- بررسی تورم و التهاب: برای شناسایی بیماری‌های التهابی مانند بورسیت یا آرتریت
تصویربرداری پزشکی
در صورتی که معاینه‌ی اولیه کافی نباشد پزشک از روش‌های تصویربرداری برای بررسی آرنج استفاده میکند. این روش ها عبارتند از
رادیوگرافی: وقتی پزشک به شکستگی، دررفتگی یا بیماری‌های مفصلی مانند آرتروز مشکوک باشد رادیوگرافی ساده انجام میشود. این روش اطلاعات دقیقی درباره‌ی سلامت استخوان‌ها ارائه می‌دهد.
ام آر آی که یکی از بهترین روش‌های تشخیصی برای بررسی آسیب‌های تاندونی، رباطی و عصبی است.
سی تی اسکن برای بررسی شکستگی‌های پیچیده و آسیب‌های استخوانی به کار می‌رود. این روش تصاویر سه‌بعدی از استخوان‌ها را ارائه می‌دهد.
آزمایش‌های تخصصی
گاهی اوقات پزشک از آزمایش‌های تخصصی برای بررسی مشکلات عصبی و بیماری‌های التهابی استفاده میکند مانند نوار عصبی که برای بررسی عملکرد اعصاب و میزان فشار روی آنها انجام میشود. این تست در مواردی که پزشک به سندرم تونل کوبیتال یا سایر مشکلات عصبی مشکوک باشد، تجویز میشود.
اگر پزشک به بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا عفونت مشکوک باشد آزمایش خون برای بررسی سطح التهاب و وجود عوامل خودایمنی انجام میشود.
درمان درد آرنج
درمان درد آرنج به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. بعضی موارد با استراحت و درمان های خانگی بهبود می‌یابند در حالی که بعضی دیگر نیاز به مراجعه به پزشک یا حتی جراحی دارند. روش‌های درمانی شامل استراحت، دارودرمانی، فیزیوتراپی، تزریقات و در موارد شدید، جراحی است. در زیر عمده روش های درمانی درد آرنج را بررسی میکنیم.
درمان‌های خانگی
در موارد خفیف میتوان با تغییر عادات روزانه و مراقبت‌های خانگی درد آرنج را کاهش داد که رایج ترین آنها عبارتند از
- استراحت و کاهش فعالیت‌ها: یکی از مهم‌ترین اقدامات، کاهش فعالیت‌هایی است که باعث فشار بر آرنج می‌شوند. در صورت امکان از انجام حرکات تکراری که موجب درد می‌شوند، خودداری کنید.
- استفاده از یخ و گرما: برای کاهش التهاب و تورم بسته‌های یخ را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی آرنج قرار دهید و در مواردی که درد مزمن است استفاده از گرما میتواند موجب افزایش جریان خون و کاهش سفتی عضلات شود.
- آتل: استفاده از آتل یا باندهای مخصوص آرنج میتواند از حرکات مضر جلوگیری کرده و فشار روی مفصل را کاهش دهد.
درمان های پزشکی
وقتی شدت درد زیاد است و با درمان های خانگی خوب نمیشود پزکش میتواند با کمک روش های زیر به درمان درد آرنج کمک کند.
دارو
داروهای مختلفی می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن به کاهش التهاب و درد کمک می‌کنند. این داروها باید طبق دستور پزشک مصرف شوند.
- تزریق کورتیکواستروئید: وقتی که التهاب شدید باشد پزشک ممکن است تزریق استروئید را برای کاهش سریع درد و التهاب تجویز کند.
- داروهای شل‌کننده‌ی عضلانی: اگر درد ناشی از گرفتگی عضلانی باشد پزشک ممکن است از داروهای شل‌کننده‌ی عضلانی استفاده کند.
فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی
تمرینات فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین روش‌های درمان درد آرنج است.
تمرینات کششی و تقویتی: مانند شش مچ دست برای کمک به کاهش فشار روی تاندون‌های آرنج و تمرینات تقویت عضلات ساعد برای افزایش قدرت و پایداری مفصل آرنج
ماساژ: ماساژ درمانی توسط فیزیوتراپ میتواند به کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل کمک کند.
جراحی
اگر درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد.
جراحی آرتروسکوپی: در این روش پزشک از ابزارهای کوچک برای ترمیم تاندون‌های آسیب‌دیده یا برداشتن بافت ملتهب استفاده میکند.
آزادسازی عصب: وقتی که درد ناشی از فشردگی عصب باشد پزشک ممکن است جراحی برای آزادسازی عصب تحت فشار انجام دهد.