تومور استخوان چیست، سرطان استخوان چیست

تومور یعنی یک توده بافتی که بر اثر رشد ناهنجار و غیرقابل کنترل دسته ای از سلول ها بوجود میاید و وقتی این توده بافتی در استخوان باشد به آن تومور استخوان میگویند.

در اثر رشد تومور، استخوان با بافتی جایگزین میشود که  ممکن است به اندازه آن محکم نبوده و نتیجه آن ممکن است شکسته شدن استخوان باشد.

تومور استخوان ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشد

اکثر تومورهای استخوانی غیرسرطانی هستند. به این تومورها خوش خیم Benign tumor میگویند و به تومورهای سرطانی، تومورهای بدخیم Malignant tumor میگویند. تومورهای خوش خیم معمولاً کشنده نیستند.

سلول های تومورهای بدخیم استخوان ممکن است از طریق جریان خون یا سیستم لنفاتیک منتشر شده و به نواحی دیگر بدن بروند. به این پدیده متاستاز Metastasis میگویند.

وقتی در استخوانی از بدن تومور رشد میکند ممکن است منشا این تومور از خود استخوان باشد یا ممکن است منشا آن از بافت دیگری بوده ولی به علت رشد یا متاستاز سلول ها، تومور به استخوان رسیده است. اگر منشا توموری خود استخوان باشد آن را تومور اولیه استخوان میگویند.

شایعترین تومورهای اولیه خوش خیم استخوانی عبارتند از

• کیست استخوانی Simple bone cyst

• استئوکندروم Osteochondroma

• تومور ژانت سل Giant cell tumor

• انکندروم Enchondroma

• دیسپلازی فیبرو Fibrous dysplasis

و شایعترین تومورهای اولیه بدخیم استخوانی عبارتند از

علائم تومور استخوان

 اکثر بیماران مبتلا به تومورهای استخوانی در محل استخوان، درد دارند. درد بیشتر گنگ و مبهم است. شدت درد طوری است که اغلب، بیمار را از خواب بیدار میکند.

استخوان ممکن است براثر تومور ضعیف شده و سپس براثر ضربه خفیفی دچار شکستگی شود. گاهی تومور درد نداشته و بیمار فقط متوجه یک برجستگی در اندام خود میشود. تومورهای مختلف برحسب نوعشان و محلی را که درگیر میکنند علائم متفاوتی دارند.

علت تومور یا سرطان استخوان چیست

بطور مثال میدانیم که در کسانی که مبتلا به بیماری های مزمن التهابی در استخوان هستند (مانند بیماری پاژه) احتمال بروز سرطان استخوان بیشتر میشود ولی هیچ کس نمیدانید چرا یک نفر به سرطان استخوان مبتلا میشود و نفر دیگر نمیشود. میدانیم که سرطان استخوان مسری نیست یعنی نمیتوان آن را از فرد مبتلا به آن گرفت.

علائم تومور یا سرطان استخوان چیست

تشخیص سرطان تنها به توسط پزشک متخصص داده میشود و آنهم بعد از بررسی های کامل تصویربرداری و آزمایشگاهی و در بسیاری از موارد نمونه برداری از محل ضایعه و بررسی آن به توسط پاتولوژیست.

شایعترین علائم سرطان استخوان عبارتند از

باید توجه داشت که وجود علائم ذکر شده در غالب اوقات به عللی غیر از سرطان استخوان ایجاد میشود و همانطور که گفته شد افراد نباید با دیده هر یک از آنها فکر کنند سرطان دارند.

با این حال باید هوشیار باشند تا با مشاهده آنها به پزشک مراجعه کنند تا علت علامت ایجاد شده مشخص گردد. پزشک پس از معاینه بیمار از روش های تصویربرداری و آزمایشگاهی و در صورت نیاز نمونه برداری استفاده میکند تا به تشخیص درست برسد.

پیشرفت تومور یا سرطان استخوان با چه معیاری اندازه گیری میشود

درمان بیمار و نوع مراقبت از بیمار سرطانی نه تنها به نوع تومور سرطانی بستگی دارد بلکه بسته به درجه پیشرفت بیماری متفاوت است. پیشرفت سرطان را با دو معیار مرحله Stage و درجه Grade اندازه گیری میکنند.

مرحله یا استیج Stage به پزشک میگوید تومور چه اندازه بزرگ است و تا چه اندازه ای در بدن منتشر شده است. اینکه تومور در چه مرحله ای است را بیشتر با بررسی های تصویربرداری مشخص میکنند.

برای مرحله بندی سرطان های استخوان سیستم های مختلفی وجود دارد. یکی از پرکاربردترین آنها سیستم انکینگ Enneking system است.

درجه یا گرید Grade یک تومور سرطانی را با بررسی میکروسکوپی آن مشخص میکنند. درجه یک تومور به پزشک میگوید که رفتار آن چگونه است. تومورهای با درجه پایین Low grade cancers آنهایی هستند که در مطالعه میکروسکوپی سلول های تومور کمی غیر طبیعی هستند.

این تومورها فعالیت کمتری داشته و احتمال انتشار آنها کم است. در مقابل، سرطان های با درجه بالا High grade cancers هستند که سلول های آنها در مطالعه ذره بینی بسیار غیر طبیعی هستند. این تومورها سریع رشد کرده و بسرعت در بافت های اطراف و بافت های دوردست انتشار میابند.

سیستم مرحله بندی انکینگ چیست

سیستم مرحله بندی انکینگ Enneking staging system یک روش طبقه بندی درجه پیشرفت تومور سرطانی است. پزشک جراح از این سیستم استفاده میکند تا مشخص کند در حین جراحی چه اندازه از استخوان را باید از بدن بیمار خارج کند.

سیستم انکینگ بر اساس متغیرهای زیر است

سرطان استخوان چگونه تشخیص داده میشود

پزشک متخصص بعد از مصاحبه با بیمار و معاینه او ممکن است به وجود سرطان استخوان شک کند در این صورت از روش های تصویربرداری و آزمایشگاهی استفاده میکند تا وجود و یا عدم وجود آن را اثبات کند. مهمترین این روش ها عبارتند از

رادیوگرافی ساده

میتوان اغلب سرطان های استخوان را در رادیوگرافی ساده دید. پزشک در تصویر رادیوگرافی میبیند که در ناحیه ای از استخوان شکل آن تغییر کرده و یا تراکم آن کم و یا زیاد شده است.

رادیوگرافی ساده ریه در بسیار یاوقات به پزشک کمک میکند تا مشخص کند آیا سرطان استخوان به ریه متشر شده است یا خیر

سی تی اسکن

تصاویر سی تی اسکن در واقع بصورت سطح مقطع هایی از بافت مورد نظر هستند. در این تصاویر پزشک متهصص میتواند جزئیات بسیار بیشتر و دقیقتری از استخوان را مشاهده کند. درون یک توده مشکوک به سرطان را دیده و واکاوی کند.

سی تی اسکن همچنین میتواند مشخص کند که آیا سرطان استخوان به احشاء دیگر مانند ریه، کبد و غدد لنفاوی هم انتشار پیدا کرده است یا خیر. تصاویر سی تی اسکن ممکن است با استفاده از ماده حاجب انجام شوند.

در این موارد ممکن است به بیمار مایعی داده شود تا قبل از انجام سی تی اسکن بنوشد و یا ممکن است ماده ای خاص قبل از انجام سی تی اسکن به بیمار تزریق شود. در این روش میتوان جزئیات بیشتری از بافت ها را مشاهده کرد.

پزشک متخصص ممکن است از سی تی اسکن به منظور کمک به نمونه برداری از بافت استفاده کند. در این نوع نونه برداری که به CT-guided needle biopsy معروف است بیمار بر روی تخت سی تی اسکن دراز کشیده و پزشک متخصص سوزن مخصوصی را از راه پوست به بافت مورد نظر وارد کرده و از آن نمونه گیری میکند.

مسیر این سوزن از پوست تا رسیدن به بافت مورد نظر با استفاده از سی تی اسکن دیده شده و در نتیجه پزشک میتواند به دقت و بدون ایجاد آسیب بیشتر برای بیمار وارد بافت مورد نظر شود

ام آر آی

اسکن هسته ای

پت اسکن

آزمایشات

بیوپسی استخوان