استئوسارکوم یا استئوژنیک سارکوم Osteosarcoma, osteogenic sarcoma یکی از شایعترین تومور ها یا سرطان های بدخیم اولیه استخوان است یعنی منشاء آن از خود استخوان است.
شیوع این تومور در نوجوانان و جوانان است و بیشتر در استخوان های بلند دیده میشود. محل شایع بروز آن استخوان های بالا و پایین زانو و بالای بازو است.
علائم استئوسارکوم
تشخیص تومور استئوسارکوم
ممکن است تومور در یک عکس ساده رادیولوژی دیده شود. پزشک ارتوپد ممکن است از دیگر روش های تصویربرداری مثل اسکن رادیوایزوتوپ، سی تی اسکن و ام آر آی هم برای کمک به تشخیص و بررسی وسعت درگیری استفاده کند.
تشخیص قطعی این بیماری با بدست آوردن قسمتی از بافت تومور توسط بیوپسی ( توسط سوزن های مخصوص یا با جراحی باز) است. متخصص پاتولوژی ( پاتولوژیست) بافت را به دقت زیر میکروسکوپ بررسی کرده و نوع آن را تعیین میکند.
تصویر رادیوگرافی بالا استئوسارکوم پایین استخوان ران را نشان میدهد. در این رادیوگرافی دیده میشود که تراکم استخوان در بعضی نقاط کمتر و در بعضی نقاط بیشتر شده است
درمان تومور استئوسارکوم
مهمترین روش های درمانی استئوسارکوم عبارتند از :
شیمی درمانی
معمولاً قبل از جراحی به بیمار داده میشود تا اندازه تومور را کوچکتر کرده و انجام جراحی راحت تر و بهتر شود. بعد از جراحی هم شیمی درمانی ادامه میابد.
رادیوتراپی
استئوسارکوم معمولا به رادیوتراپی پاسخ خوبی نمیدهد ولی در بیمارانیکه تحت عمل جراحی قرار میگیرند ممکن است برای از بین بردن باقیمانده های احتمالی تومور از رادیوتراپی استفاده میشود.
وقتی بدنبال ابتلا به استئوسارکوم استخوان دچار شکستگی میشود ممکن است سلول های سرطانی از استخوان به بافت های اطراف پراکنده شوند برای مبارزه با این سلول ها هم گاهی از رادیوتراپی استفاده میشود.
جراحی
در حین جراحی بافت سرطانی با مقداری از استخوان سالم اطرافش برداشته میشود. محل خالی شده یا با یک فلز که به جای استخوان گذاشته میشود جایگزین میشود ( مثلاً استفاده از مفصل مصنوعی وقتی تومور در نزدیک مفصل بوده است) و یا از پیوند استخوان برای جایگزین شدن استخوان از دست رفته استفاده میشود.
گاهی اوقات وسعت رشد تومور آنقدر زیاد است که به مناطق زیادی از اندام منتشر شده است و یا عروق و اعصاب اندام را به شدت آسیب زده است. در این موارد ممکن است بهترین راه برای بیمار قطع عضو باشد.
پیش آگهی تومور استئوسارکوم
- تومور در چه استخوانی ایجاد شده است.
- تومور چقدر بزرگ شده است.
- آیا تومور به بافت های اطراف خود دست اندازی کرده است. آیا تومور به نقاط دیگر بدن متاستاز داده است.( شایعترین محل متاستاز استئوسارکوم ریه است)
- سن بیمار چند سال است
- آیا سلول های سرطانی رفتاری شبیه سلول های سالم دارند یا خیلی وحشی و تهاجمی هستند. این خصوصیات توسط بررسی نمونه بافتی و بوسیله پاتولوژیست مشخص میشود.
- آیا بیمار در زمینه بیماری دیگری دچار استئوکندروم شده یا خیر ( وجود تومور رتینوبلاستوم یا سابقه رادیوتراپی یا بعضی انواع شیمی درمانی یا بیماره پاژه ممکن است احتمال ابتلاء به این تومور را زیاد کنند)