اسکن هسته ای نوعی روش تصویربرداری است که در آن از مواد رادیوایزوتوپ برای تصویرسازی استفاده میشود. اسکن هسته ای در ارتوپدی کاربرد زیادی دارد.
در انجام اسكن هسته ای یا اسکن رادیوایزوتوپ از مواد رادیواكتیو متفاوتی استفاده میشود.
در تشخیص بیماری های مختلف نوع ماده رادیواكتیو بكار برده شده متفاوت است بطور مثال برای تشخیص بیماری های استخوان بیشتر از عنصر رادیواكتیو تكنیسیم technetium استفاده میشود.
البته در بعضی از موارد از گالیم Gallium و یا ایندیمIndium استفاده میگردد. در تشخیص بیماری های غده تیروئید از عنصر ید Iodine رادیواكتیو و برای تشخیص بیماری های قلبی از تالیمThallium رادیواكتیو استفاده میشود.
همه مواد رادیواكتیو استفاده شده در اسکن هسته ای یك خصوصیت مشترك دارند و آن اینست كه بسرعت تجزیه میشوند. از زمانیكه این مواد تولید شده تا زمانی كه میتوان از آنها استفاده كرد مدت زمانی است كه معمولا از چند روز بیشتر نیست و گاهی این زمان به چند ساعت هم تقلیل پیدا میكند.
پس مراكزی كه در آنها از روش تصویر برداری اسکن هسته ای استفاده میشود (كه به آنها مراكز تشخیصی پزشكی هسته ای میگویند) مواد مورد نیاز خود را بطور روزانه تامین میكنند.
ماده رادیواكتیو تزریق شده به بدن از خود اشعه گاما كه نوعی اشعه رادیواكتیو است تابش میكند. اشعه رادیواكتیو برای بدن مضر بوده و در مقادیر زیاد به سلول ها آسیب میرساند.
باید توجه داشت كه هر روش تشخیصی و درمانی در كنار مزایایی كه دارد میتواند عوارضی هم داشته باشد. دانشمندان و پزشكان سعی میكنند با بهبود تكنیك ها این عوارض و آسیب ها را به حداقل برسانند.
مقدار اشعه ایكه در هر بار اسكن هسته ای به بدن میرسد به اندازه اشعه ایست كه در 200 بار رادیوگرافی ساده به بدن وارد میشود. گرچه این مقدار زیاد است ولی آسیبی به بدن بیمار وارد نمیكند.
برای به حداقل رساندن آسیب اشعه رادیواكتیو سعی میشود حداقل میزان ماده رادیواكتیو بكار رود. پس غلظت ماده رادیواكتیو تزریقی به بیمار بسیار اندك بوده و در نتیجه میزان اشعه ساطع شده از بدن بیمار بسیار كم است.
به همین نسبت تصویربرداری از این میران اندك اشعه مشكل میشود. برای بدست آوردن یك تصویر مناسب اسکن هسته ای معمولا نیاز میشود تا بیمار حدود یك ساعت در مقابل دوربین دستگاه قرار گیرد تا میزان اشعه كافی به صفحه حساس دوربین وارد شود.
در این مدت دوربین ممكن است در جهات مختلف حركت كرده و بدن بیمار را از زوایای متفاوتی ببیند. در طول مدت تصویربرداری بیمار باید بدون حركت باشد.
انجام اسكن هسته ای برای جنین مضر است پس در صورت بارداری و یا شك به بارداری بیمار باید آن را به پزشك معالج اطلاع دهد. در صورتیكه اسكن هسته ای برای یك خانم شیرده انجام شود وی باید شیر خود را تا دو روز بعد از انجام آن دوشیده و دور بریزد.