یکی از آسیب های شایع مچ پا در ورزشکاران آسیب های سندسموز (سَندِسموز) Syndesmosis است. به آن پیچ خوردگی بالای مچ پا High ankle sprain هم میگویند چون آسیب در رباط های بالای مچ پا ایجاد میشود.
در این آسیب ها رباط سندسموز در ناحیه مچ پا آسیب میبیند و زمان بهبودی در این آسیب ها طولانی تر از یک پیچ خوردگی ساده مچ پا است.
آناتومی کاربردی
سندسموز Syndesmosis به مفصلی میگویند که در آن دو سطح استخوان در کنار هم قرار گرفته و به توسط یک رباط قوی که در بین آنها قرار گرفته در کنار هم نگه داشته میشوند.
این مفاصل برخلاف مفاصل سینوویال Synovial joints در اطراف خود کپسول مفصلی نداشته و مایع مفصلی هم ندارند.
دو استخوان درشت نی یا تیبیا و نازک نی یا فیبولا در ناحیه مچ پا در کنار هم قرار گرفته و یک مفصل سندسموزی را تشکیل میدهند. این دو استخوان در این ناحیه به توسط سه رباط قوی به هم متصل شده و در کنار یکدیگر قرار میگیرند که عبارتند از
- رباط تیبیوفیبولار قدامی تحتانی Anterior inferior tibiofibular ligament که در جلوی دو استخوان تیبیا و فیبولا رد بالای مچ پا قرار گرفته است.
- رباط تیبیوفیبولار خلفی تحتانی Anterior inferior tibiofibular ligament که در پشت دو استخوان تیبیا و فیبولا رد بالای مچ پا قرار گرفته است.
- رباط عرضی Transverse ligament که در بین دو استخوان تیبیا و فیبولا قرا رگرفته است.
با محکم کنار هم قرار گرفتن تیبیا و فیبولا در مچ پا که دو قوزک داخلی و خارجی را هم شامل میشوند یک گودی درست شده که استخوان تالوس یا قاپ در آن قرار میگیرد.
آسیب سندسموز چگونه ایجاد میشود
معمول ترین مکانیسم آسیب سندسموز وقتی است که مچ پا به طرف بالا و خارج منحرف میشود. این انحراف معمولا در حین ورزش های شدیدی مانند فوتبال و یا اسکی ایجاد میشود.
بعضی از بیمارانی که در بررسی اولیه با تشخیص یک پیچ خوردگی ساده مچ پا درمان میشوند در واقع دچار آسیب سندسموز هستند.
رباط ها از رشته های کوچکتری تشکیل شده اند همانطور که یک نوار نایلونی که برای بستن جعبه شیرینی استفاده میشود از رشته های کوچکتری تشکیل شده است.
در حین کشیده شدن رباط ممکن است تعدادی از این رشته های کوچکتر پاره شده و تعداد دیگری سالم بمانند و یا ممکن است تمام رشته های تشکیل دهنده رباط پاره شده و در نتیجه رباط بطور کامل پاره شود.
علائم آسیب سندسموز چیست
علائم آسیب های سندسموز در ابتدا مانند یک پیچ خوردگی معمولی مچ پا یعنی درد و تورم در سمت خارجی مچ پا است ولی این آسیب ها نسبت به یک پیچ خوردگی ساده مچ پا به درمان مقاوم تر بوده و دیرتر خوب میشوند.
درد مچ پا در این بیماران با چرخش مچ پا شدیدتر شده و ممکن است به ساق هم انتشار پیدا کند. در این آسیب ها بیمار معمولا احساس ناپایداری در مچ پا دارد.
تشخیص این آسیب معمولا با توجه به علائم بیماری معاینه پزشک است چرخاندن مچ پا به سمت بیرون و یا فشردن بالای مچ پا از دو طرف به توسط پزشک معمولا در مچ پا را در این بیماران بیشتر میکند.
در این بیماران فشار دادن جلو و یا پشت مچ پا با انگشت و در محل لیگامان آسیب دیده موجب افزایش شدت درد میشود. در یک نوع رادیولوژی به نام رادیوگرافی استرسی مچ پای بیمار به سمت بیرون چرخانده شده و سپس ار آن عکسبرداری میشود.
در صورت آسیب سندسموز فاصله بین دو استخوان تیبیا و فیبولا رد محل مفصل بیشتر میشود.
وقتی بیماری که به علت پیچ خوردگی مچ پا بعد از درمان مناسب به خوبی بهبود نمیابد و درد وی ادامه میابد معمولا پزشک معالج به آسیب سندسموز مشکوک میشود.
درمان آسیب سندسموز چگونه است
در موارد خفیف درمان این آسیب ها عبارتست از
- چند هفته استفاده از عصا و نگذاشتن وزن روی پای مبتلا
- استفاده از بریس یا گچ کوتاه پا برای یک ماه
پس از حدود یک ماه عضلات ساق و مچ پای بیمار به توسط فیزیوتراپ تقویت میشوند.
در صورتیکه آسیب سندسموز شدید باشد و بررسی های اولیه نشان دهد که دو استخوان تیبیا و فیبولا در محل سندسموز از هم فاصله گرفته اند بیمار نیاز به عمل جراحی دارد.
جراحی بصورت نزدیک کردن دو استخوان و سپس پیچ کردن آن دو به یکدیگر برای کاهش فاصله دو استخوان است. پیچ معمولا پس از ۳-۲ ماه خارج میشود. در این مدت رباط های پاره شده جوش خورده و میتوانند بدون کمک پیچ استخوان ها را در مجل سندسموز در کنار یکدیگر نگه دارند.