التهاب مفصل ساکروایلیاک که به آن ساکروایلئیت Sacroiliitis میگویند میتواند موجب بروز کمردرد، درد پشت لگن و درد کشاله ران در جلوی لگن شود. مفصل ساکروایلیاک محل اتصال ستون مهره به لگن خاصره است.
آناتومی ساکروایلیاک
مفصل ساکروایلیاک از کنار هم قرار گرفتن استخوان ساکروم یا خاجی و قسمت ایلیاک استخوان بی نام بوجود میاید. ساکروم استخوان مثلثی شکلی است که در انتهای پایینی ستون مهره کمری قرار گرفته و از دو طرف به دو استخوان بی نام لگن خاصره متصل شده است.
استخوان بی نام خود از سه قسمت تشکیل شده و قسمت ایلیاک آن با ساکروم مفصل میشود. مفصل ساکروایلیاک حرکت کمی دارد و پایداری آن به توسط لیگامان ها و رباط های بسیار قوی است که به دو طرف مفصل یعنی به استخوان های ساکروم و ایلیاک متصل میشوند.
علل التهاب مفصل ساکروایلیاک چیست
مهمترین علل التهاب مفصل ساکروایلیاک که میتوانند موجب بروز درد در این مفصل شوند عبارتند از
- آرتروز یا ساییدگی مفصل ساکروایلیاک
- شکستگی و یا دررفتگی مفصل ساکروایلیاک و بد جوش خوردن یا جوش نخوردن محل آسیب
- بیماری های روماتیسمی مانند اسپوندیلیت انکیلوزان و دیگر اسپوندیلوآرتروپاتی (مانند پسوریازیس، بیماری رایتر و بیماری های التهابی روده (کولیت اولسرو و بیماری کرون) و روماتیسم مفصلی
- بارداری و زایمان با مکانیسم باز شدن و تحت کشش قرار گرفتن مفاصل لگن در زمان بارداری و حین زایمان
- عفونت مفصل ساکروایلیاک مانند ابتلا به بروسلوز یا تب مالت
- استئومیلیت یا عفونت استخوان های نزدیک مفصل ساکروایلیاک
علائم و درمان التهاب مفصل ساکروایلیاک چیست
مهمترین علامت التهاب و اشکال در مفصل ساکروایلیاک درد است. این درد میتواند در پایین کمر، در پشت لگن و باسن، در کشاله ران و جلوی لگن و حتی در جلوی ران احساس شود. درد این بیماران با نشستن طولانی مدت بیشتر میشود.
وقتی بیمار در حالت خوابیده به روی شانه میخواند شدت درد افزایش پیدا میکند. بیمار در پایین کمر احساس خشکی کرده و این خشکی بخصوص صبح ها بعد از برخاستن از خواب و بعد از اینکه بیمار مدت طولانی نشسته و میخواهد بلند شود احساس میشود.
در مواردی که منشا درد در ناحیه لگن و کمر در مفصل ساکروایلیاک است پزشک معالج با انجام معاینات خاصی مفصل را تحت فشار قرار میدهد. با اعمال فشار به مفصل درد بیمار افزایش پیدا میکند و این افزایش درد میتواند نشانه ای باشد از اینکه منشا در مفصل ساکروایلیاک است.
همانطور که گفته شد التهاب مفصل ساکروایلیاک علل متفاوتی دارد و تشخیص هر کدام از این علل با آزمایشات و بررسی های تصویربرداری خاصی امکانپذیر است.
در مواردی که پزشک معالج در مورد منشا دردی که در لگن و کمر احساس میشود مشکوک باشد تست بالینی خاصی را انجام میدهد بدین صورت که مقداری ماده بیحس کننده موضعی را در درون مفصل ساکروایلیاک تزریق میکند.
در صورتیکه منشا درد، مفصل ساکروایلیاک باشد درد بیمار موقتا از بین میرود.
درمان التهاب مفصل ساکروایلیاک چیست
مهمترین اقدامات درمانی در مورد التهاب مفصل ساکروایلیاک عبارتند از
- کاهش فعالیت های شدید بدنی یا ورزشی
- استفاده از گرمای موضعی
- استفاده از داروهای ضد التهاب و ضد درد
- خوابیدن بر روی شانه طرف مقابل درد و گذاشتن بالشت بین دو زانو
- تزریق کورتیکوستروئید به داخل مفصل ساکروایلیاک در موارد خاص به توسط پزشک معالج
- انجام نرمش های کششی برای رباط های اطراف مفصل و نرمش های تقویتی برای عضلات
- در مواردی که درد بیمار به هیچ یک از اقدامات فوق پاسخ ندهد پزشک ارتوپد اقدام به جوش دان مفصل ساکروایلیاک میکند یعنی با انجام عمل جراحی استخوان های ساکروم و ایلیاک را به یکدیگر متصل میکند.
نرمش های کششی برای رباط های مفاصل ساکروایلیاک