اکثر شکستگی ها بدون مشکل خاصی جوش میخورند و کارکرد عضو معمولا بتدریج به وضعیت قبل از شکستگی برمیگردد ولی این روند همیشگی نیست.
گاهی اوقات در حین درمان شکستگی، مشکلاتی پیش آمده و عوارضی برای بیمار بوجود میاید. بعضی از این عوارض کوچک و قابل اغماض هستند، بعضی زیاد و بعضی از آنها فاجعه بارند.
این عوارض را میتوان به سه دسته تقسیم بندی کرد
- عوارضی که مربوط به خود شکستگی هستند
- عوارضی که مربوط به آسیب بافت های دیگری هستند که در حین شکستگی، صدمه دیده اند
- عوارضی که مربوط به کارکرد کل بدن میشوند
عوارض شکستگی در خود استخوان
مهمترین عوارضی که مربوط به خود شکستگی هستند عبارتند از
عفونت: عفونت بدنبال شکستگی به علل متفاوی میتواند ایجاد شود. یک شکستگی باز اگر درست درمان نشود میتواند موجب بروز عفونت پوست یا عضلات و یا حتی استخوان شود.
گاهی اوقات عفونت میتواند از عوارض عمل جراحی باشد که برای جااندازی باز یا فیکس کردن شکستگی انجام شده است. در درمان بسته با گچ گیری هم ممکن است به علت فشار گچ به پوست عفونت پوستی ایجاد شود.
دیر جوش خوردن: دیر جوش خوردن شکستگی ممکن است به علت آسیب به عروق استخوان در حین شکستگی ایجاد شود و یا ممکن است این آسیب عروقی به علت عمل جراحی ایجاد شده باشد.
گاهی اوقات شدن خرد شدگی استخوان در محل شکستگی موجب دیر جوش خوردن آن میشود. این احتمال هم وجود دارد که ناپایداری قطعات شکسته شده بر اثر بیحرکتی ناقص آنها علت دیر جوش خوردن باشد.
جوش نخوردن: هر عاملی که موجب دیر جوش خوردن است میتواند موجب شود شکستگی اصلا جوش نخورد.
کج جوش خوردن: بد جوش خوردن شکستگی معمولا براثر جااندازی نامناسب شکستگی ایجاد میشود و میتواند بالقوه موجب بروز مشکلاتی مانند آرتروز و سائیدگی زودرس مفصل نزدیک شکستگی و یا موجب کوتاهی پا شود.
کوتاه شدن استخوان: کوتاه شدن استخوان بدنبال شکستگی معمولا به علت کج جوش خوردن یا جوش نخوردن شکستگی ایجاد شود ولی عفونت استخوان و یا سیاه شدگی در سر استخوان ران هم میتواند موجب کوتاه شدن استخوان شکسته شده شود.
نکروز آوازکولر: سیاه شدن استخوان میتواند به علت آسیب به عروق تغذیه کننده استخوان در موقع شکستگی ایجاد شود.
بطور مثال آسیب به عروق سر استخوان ران در شکستگی گردن استخوان ران میتواند موجب سیاه شدگی در سر استخوان ران شود و یا آسیب به عروق استخوان تالوس در حین شکستگی آن میتواند به سیاه شدن استخوان منجر گردد.
عوارض شکستگی استخوان در بافت های اطراف
مهمترین عوارضی که مربوط به آسیب بافت های دیگری هستند عبارتند از
آسیب به عروق بزرگ: در هنگام شکستگی جابجا شدن قطعات شکسته شده میتواند حداقل با دو مکانیسم موجب آسیب رگ های بزرگ در نزدیکی محل شکستگی شود. یکی کشیده شدن رگ ها براثر جابجایی شدید استخوان ها و دیگر فشار لبه تیز قطعات شکسته شده استخوان بر رگ ها.
آسیب به اعصاب: آسیب به اعصاب در نزدیگی محل شکستگی هم میتواند با همان مکانیسم آسیب به رگ ها ایجاد شود یعنی براثر کشش عصب و یا بدنبال فشار لبه تیز شکستگی
آسیب به احشاء: آسیب به ارگانهای داخلی میتواند براثر فشار لبه تیز شکستگی ایجاد شود ولی گاهی اوقات همان ضربه ای که موجب شکستگی میشود میتواند آسیب در ارگان های داخلی بدن را هم بوجود آورد.
آسیب به پوست: پوست اندام میتواند به علت ضربه خارجی که موجب شکستگی شده است آسیب ببیند و یا ممکن است لبه تیز استخوان های شکسته شده به آن آسیب بزنند. در موارد هم ممکن است آسیب پوستی از عوارض درمان شکستگی باشد مثلا آسیب به علت فشار گچ و یا آسیب به علت عفونت محل جراحی
آسیب به عضلات: ضربه خارجی و عفونت و فشار قطعات جابجا شده استخوان های شکسته شده میتوانند موجب آسیب به عضلات اطراف استخوان شوند.
آسیب به تاندون ها: شایعترین علت آسیب به تاندون ها در موقع شکستگی جابچایی شدید قطعات شکسته شده و بدنبال آن کشیده شدن و سپس پاره شده تاندون ها و یا لیگامان های متصل به قطعان استخوانی شکسته شده است.
محدودیت مفصلی و استئوآرتریت در مفصل: شایعترین علت استئوارتریت بدنبال شکستگی بد جوش خوردن یا جوش نخوردن شکستگی های داخل مفصلی یا نزدیک به مفصل است. از طرف دیگر همین آرتروز میتواند باعث محدودیت حرکت مفصل شود ولی محدودیت و خشکی مفصل بدنبال شکستگی میتواند علل دیگری مانند بیحرکتی مفصل در گچ و یا چسبندگی عضلات و استخوان بدنبال جراحی شکستگی هم داشته باشد.
میوزیت اسیفیکان یا استخوان سازی نابجا: عارضه استخوانسازی اضافه معمولا به علت آسیب شدید عضلات نزدیک شکستگی و سپس تبدیل شدن آنها به استخوان ایجاد میشود.
آتروفی سودک یا دیستروفی سمپاتیک: این عارضه معمولا به علت اختلال در کارکرد اعصاب سمپاتیک اندام بعد از شکستگی ایجاد میشود. اتروفی سودک بطور شایعی در شکستگی های کالیس در مچ دست دیده میشود.
عوارض سیستمیک شکستگی های استخوان
تعدادی از عوارض هم کل بدن را درگیر میکنند. مهمترین آنها عبارتند از
شوک: عارضه شوک معمولا به علت خونریزی شدید از عروق نزدیک شکستگی ایحاد میشود ولی میتواند علل دیگری مانند آسیب به قلب یا نخاه هم داشته باشد.
آمبولی چربی: عارضه آمبولی چربی معمولا بدنبال شکستگی استخوان های بلند مانند استخوان ران ایجاد میشود.
سندرم کمپارتمان: بدنبال افزایش فشار در بافت عضلات ایجاد میشود. از محل های شایع بروز آن ساق و ران است. خونریزی درون عضلات و تورم شدید آنها میتوانند موجب بروز سندورم کمپارتمان شوند.
سندرم له شدگی: علت این عارضه همانطور که از نامش پیدا است له شدگی عضلات است و موقعی بوجود میاید که عضلات مدت زیادی تحت فشار باقی بمانند مثلا ماندن فرد زیر آوار
لخته شدن خون در اندام تحتانی و آمبولی ریه: ترومبوامبولی و ایجاد لخته عروقی از عوارض خطرناک شکستگی های لگن و اندام های تحتانی است و به علت آزاد شدن موادی از بافت های صدمه دیده به جریان خون است که سیستم انعقادی خون را فعال میکند.